Karasubazar: A Crimean City, Its People, Places and Institutions

Yıl 2006, Cilt: 11 Sayı: 11, 71 - 89, 01.01.2006

Zeynep Özdem

Öz

This essay deals with the city Karasubazar in the 17th century, according to Crimean court records. The city was administered by a kadi of the Crimean Khanate, which was then itself under the Otoman Empire. This essay on the social life in Karasubazar focuses upon especially how different religious and ethnic groups used to live together, as well as some data illuminating daily life of that time.

Anahtar Kelimeler

Crimea, Karasubazar, court records, quarter, guilds.

İnsanları, Mekânları ve Kurumlarıyla Bir Kırım Şehri: Karasubazar

Öz

Bu çalışmada. Kının sicillerini ışığında 17. yüzyıl Karasubazar'ı konu edilmektedir. 1475'ten itibaren Osmanlı Devleti'ne bağlanan hanlığın bir kadılığı olarak yönetilen şehir, kalgay sultanın idaresindedir. Şer’iyye sicilleri ışığında Karasubazar'da sosyal hayatı konu edinen bu çalışmada, dinsel/etnik grupların nasıl bir arada yaşadığı irdelenmektedir. Sözkonusu çalışma bunun yanında gündelik hayata ışık tutacacak veriler de işlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Arşiv Vesikaları _ KS: Kırım Sicilleri, cilt: 25, 33, 47, 65, mikrofılm, İsmail Gaspıralı Kü— tüphanesi, Simferopol—Kırım. Kaynak Eserler BRONEVSKİY, Martin, Kırım, çev Kemal Ortaylı, Ege Matbaası Arı—. EVLİYA ÇELEBİ, Bi)/ğ'ye? Çelebi Sgyaâataâmm', haz. Yücel Dağlı—S. Ali kara 1970.
• Kahraman—Robert Dankoff, Vll. Kitap, Yapı Kredi Yay., İstanbul 2003.
• ŞEMSEDDİN SAMİ, KâmWa’l—A 'lâm, V, İstanbul 1314.
• Araştırma ve İncelemeler Kitaplar ASLİYÜCE, Erdoğan, Ukrayna Toprağında Tum}: ’dan Kınm’ a, Yesevi Yay. .,- İstanbul 2001.
• CANSEVER, Turgut, İslâm ’da Şehir ne Mimarı”, İz Yay., İstanbul 1997.
• İNALCIK; Halil, Ormanlı İmparatorlağı K/ârik Çag" ( 7300-1600), çev. Ru— şen Sezer, Yapı Kredi Yay., İstanbul 2003.
• KALAFAT, Yaşar, İOrlm-Kaşgy Kaf/eagle Soyal Arıtmpolryî Araştırmaları, ASAM Yay., Ankara 1999.
• ORTAYLI, İlber, Ormanlı Tıp/amanda Alle, Pan Yay., İstanbul 2006.
• PAKALİN, Mehmet Zeki, Ormanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, nı, MEB Yay., İstanbul 1971. Makaleler
• ALPARGU, Mehmet, “Tarihî Süreç İçinde Nogay Türklerinde Aile ve Akrabalık Münasebetleri”, Emel, 216 (Eylül—Ekim), Şafak Matbaası, Ankara , s. 12—20. ALTINTAŞ, Kemal; “Tuzlacık Köyü”, Emel, 220 (Mayıs—Haziran), Şafak Matbaası, Ankara 1997, s. 22-24.
• AYDIN, M. Akif, “Mehir”, DİA, XXVIII, Ankara 2003, s. 389—390
• BALA, Mirza, “Karasu—hazar”, İA, Vl, İstanbul 1955, s. 335-336.
• BEYDİLLİ, Kemal, “İmam [Osmanlı Devleti’nde İmamlık]”-, DİA, XXII, İstanbul 2000, s. 181-186.
• ÇEVİK, Çelebi; Mustafa ALTIN, “Beserek Köyü”, Emel, 216 (Eylül— Ekim), Şafak Matbaası, Ankara 1996, s. 21 —.22
• ÇURLU, Mahmut, “Kırım Tatar Kilımleri”, Emel 218 (Ocak— Şubat), Şa— fak Matbaası, Ankara 1997, s. 12— 21
• ERGENÇ, Özer, “Osmanlı Şehrindeki Mahallenin İşlev ve Nitelikleri Üzerine”, Ormanlı Aıugtzrmalan, IV, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul , s. 69—78. EYİCE, Semavi; Mustafa UZUN; Nurettin ALBAYRAK; M. Kâmil YAŞAROĞLU, “Hamam”, DİA, XV, İstanbul 1997, s. 415—431.
• İnsanları, Mekânları Ve Kurumlarlyla Bir Kırım Şehri: Karasubazar FISHER, Alan W., “Rusya’nın Kırım’ı İlhâkı VII”, çev. Refhan Dedeoğlu, Emre:; 79 (Kasım—Aralık), Kurulmuş Matbaası, İstanbul 1973.
• İNALCIK, Halil, “Kalgay”, İA, VI, İstanbul 1955, s. 131—132. , “İstanbul: Bir İslâm Şehri”, çev. İbrahim Kalın, İrlâmvTetki/elm'
• Dergiyi, IX, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1995, s. 243—268. , “Istanbul’un İncisi: Bedesten”, çev. Selahattin Ayaz, İklim ve Din, haz. Mustafa Özel, İz Yay., İstanbul 1997, s. 119—136. ; Hakan KIRIMLI, “Kırım”, DİA, XXV, Ankara 2002, s. 447—
• KARAGÖZ, Mehmet, “Osmanlıda Şehir ve Şehir Mekân—İnsan-Beşerî Münasebetler (XV -XVIII. Yüzyıl), Orman/ı, IV, Yeni Türkiye Yay., Ankara , s. 103—110. KIRIMLI, Hakan, “Karasubazar”, DİA, XXIV, İstanbul 2001, s. 472—
• KORTEPETER, Carl Max, “Karasubazar”, EF(IMg.), IV, Leiden, 1978, s. 629—630. ,
• NACİ, Ali Cafer, “Romanya’daki Kırım Türklerinin Folklor ve Gelenek— leri”, çev. Nurettin Mahir Altuğ, Emel, 35 (T emmuz—Ağustos), Kurulmuş Matbaası, İstanbul 1966, s. 21—26; makalenin diğer üç serisi aynı dergi, 38,
• Ocak—Şubat (1967), s. 22—25; 39, Mart—Nisan (1967), s. 26—30; 40, Mayıs—Ha— ziran (1967), s. 16—20.
• PRITSAK, Omeljan, “İlk Türk—Ukrayna İttifakı”, çev. Kemal Beydilli, I/mfAmgtgma/ar, 7, İlim Yayma Cemiyeti Yay., İstanbul 1999, s. 255-284.
• SOYSAL, A. Zihni, “Hanlık DevrindeKırım Türk Kültürü”, Türk Kültür Bz'rlzğ Kory‘émmlan, 8, Türk Kültür Birliği Yay., İstanbul 1941, 5. 1—27.
• TAHIR, Mahmut (çev.), “100 Yıl Önce Kırım Tatarları I”, Emel, 168 (Eylül—Ekim), Şafak Matbaası, Ankara 1988, s. 26—28
• TURAN, Ahmet Nezihi, “Kırım Halkının Gündelik Hayatından Çizgiler (17—18. Yüzyıllar), Kınık/egle 'Üniwrrileıi 50.9w Bilim/er Emaar Dergiyi Bilim Yalu, 3, Başak Matbaası, Ankara 2003, s. 77—85.
• YURTSEVER, Mehmet V., “Hıdırellez—Tepreş”, Eme/, 77 (T emmuz— Ağustos), Kurulmuş Matbaası, İstanbul 1973;
• YÜKSEL, Zuhal, “Karakuyu Köyü”, Eme/, 231 (Mart—Nisan), Şafak Matbaası, Ankara 1996, s. 30—34. ' İnternet Sitesi .
• ÖZTÜRK, Yücel— IKIEL, Cercis; “Kırım’da Nüfus ve Yerleşmeye Ge— nel Bir Bakış (16—19.yy)”, http:/ / www.E—COĞRAFYA.com/ makaleler (22.05.2006).
• Karadeniz Araştırmaları, Sayı 11, (Güz 2006). ' 89