The Land of Chronical Conflict in The Caucasus: The Upper Karabagh Autonomous Region
Yıl 2006,
Cilt: 8 Sayı: 8, 114 - 136, 01.08.2006
Demet Ş. Acar
Murat Çemrek
Öz
One of the problems preoccupying the international agenda following the deconstruction of the USSR's is the Azerbaijani-Armenian conflict on Nagorno-Karabakh. Since the dispute rooted in the compulsory settlement policies of the Russian Empire could not be resulted by these two states necessitated the intervention of global actors as USA and EU with the regional actors as RF, Turkey and Iran. These developments have complicated the conflict rather than serving towards its solution. The article evaluates the back-ground of the question and how it has become a perplexing matter.
Kaynakça
- AKKUŞ, Akif, Türkiye ve Türk Dünyası Coğrafyası, Konya, 1998.
- ANDİCAN, Ahat, Değişim Sürecinde T urkDunyası İstanbul 1996.
- AVŞAR, Zakir B. Ferruh Solak, Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri, Ankara, DEMİR, Abdullah, Rus Yayılmacılığı ve Yeni Kurulan Cumhuriyetler İs— tanbul,1998.
- GÖMEÇ, Saadettin, Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Tarihi, Ankara, LESSER, Ian O., Graham E. Fuller, Balkanlar ’dan Batı Çin e Turkıye — ' nin YeniJeOpolitikKonumu, çev. M. Gönenç, İstanbul, 2002.
- MEMİŞ, Ekrem- Nuri Köstüklü, T urkDunyası Konya, 2000.
- ÖKE, Mim Kemal, Uluslararası Boyutlarıyla Anadolu-Kafkasya Ekseninde Ermeni Sorunu, 1996.
- SARAY, Mehmet, Yeni Türk Cumhuriyetleri Tarihi, Ankara, 1999.
- YERASIMOS, Stefanos, Milliyetler ve Sınırlar, Balkanlar, Kafkasya ve Orta-Doğu, Çev. Şirin Tekeli, İstanbul, 1995.
- ABDULLAYEV, Cavid “Azerbaycan da Anayasallaşma Süreci ve Be- nimsenen Sistemin Niteliği”, Avrasya Dosyası Azerbaycan Özel Sa— yısı, C. 7, S, Ankara, İlkbahar 2001.
- ASLANLI, Araz, “Devlet Başkanlığı Seçimi Öncesinde Azerbaycan'daki Durum”, http: ”www. stradigma. com/turkse/eylu12003/print_ 05. html ' (18/02/2005)
- ————— ,“Tarihten Günümüze Kaıabağ Sorunu”, Avrasya Dosyası, Azer— baycan Özel, Ankara, Ilkbahar 2001, C. 7, S. 1.
- BAŞLAMIŞ, Cenk, “Kafkasya Patlamaya Hazır Bomba”, Milliyet, 4 Eylül 1991.
- Kurbanov, “Azerbaycan’ın Güvenlik Kaygıları”, s. 15. Celac, “The Nagorno-Karabakh”, s. 5. D. 5. ACAR - M ÇEMREK: DA (?er KARABAĞ ÖZERK BÖLGESİ 135 BAYIR, Emre, Araz Arslanlı, “Tehdit Merkezli Bir Dış Politika: İran’ın Azerbaycan Politikası”, Stratejik Analiz, C.2, S. 1 8, Ekim 2001. ---- , “Tehdit Merkezli Bir Dış Politika: İran’ın Azerbaycan Politikası”,
- StratejikAnaliz, C.2, 8.18, Ekim 2001.
- CABBARLI, Hatem, “Ermenistan’da 19 Şubat 2003’te Yapılacak Devlet
- Başkanlığı Seçimleri Maratonu Başladı”, Stratejik Analiz, C.3, 8.33, Ocak 2003. _
- ————— , “Atkinson’un Dağlık Karabağ Raporu ve Ermenistan”, httpd/ww. haberanaliz.com/detay.php?detayid=1498 (07.02.2005).
- CAFERSOY, Nazim, “Azerbaycan’da Bağımsızlığın Diğer Adı”, Stra- _ tejikAnaliz, Ankara, 2000. ---- , “Dağlık Karabağ “Cumhurbaşkanı”na Saldırının Değerlendirilmesi,
- Stratejik Analiz, C.1, S.1,'Mayıs 2000.
- CELAC, Sergin, “The Nagorno-Karabakh Question: An Update”, The Future of the Caucasus after the Second Chechen War, CEPS Work- ing Document, No. 148, Papers from a Brainstorming Conferen-ce ' Held at CEPS 27-28 January 2000, ed. Michael Emerson and Na- thalie Tocci, July, 2000.
- CİCİOĞLU, Filiz, “Azerbaycan-Ermenistan Çatışması. Katkasya’ da Bit— meyen Mücadele” ,Dünya Çatışma Bölgeleri, der. Kemal İnat, Burha— nettin Duran, Muhittin Ataman, Ankara, 2004.
- GÜL, Nazmi, “21. Yüzyıl Başlangıcında “Haydat” (Ermenilerin Dava- sı)”, StratejikAnaliz, C.1, 8.2, Haziran 2000.
- ————— , Gökçen Ekici, “Stratejik Ortaklar Arasında Bir Sorun mu Var? Pu— tin’ in Ermenistan Ziyareti ve Moskova—Erivan İlişkileri”, Stratejik Analiz, C.2, S. 19, Kasım 2001.
- HÜSEYİNLİ, Gabil, “Azerbaycan’da Siyasal Partiler ve Siyasal İlişki- ler”, çev., Araz Aslanlı, Avrasya Dosyası, Azerbaycan Özel Sayısı, C. 7, S. 1, İlkbahar-2001.
- KASIM, Kamer “Azerbaycan’ ın Dış Politikası”, Bağımsızliklarınin 10 Yilinda Türk Cumhuriyetleri der. Emine Gürsoy—Naskali, Erdal Şahin, Haarlem, Hollanda, 2002. ---- , “Ermenistan’ın Dış Politikası: Ter-Petrosyan ve Koçaryan Dönem- lerinin Parametreleri”, Stratejik Analiz, C.3, 8.27, Temmuz 2002.
- KOHEN, Sami, “Özal’ın Gezisi Amacına Ulaştı”, Milliyet. KURBANOV, Erjan, “Azerbaycan’ın Güvenlik Kaygıları: Dağlık .Kara- bağ Üzerinde Ermenistan’la Çatışma ve Diğer Ülke İçi Anlaşmaz- lıklar”, Avrasya Etüdleri, OS, 8.4, Kış 1996/97.
- LAÇİNER, Sedat, “ 11 Eylül Olayları (Yeni Terörizm) ve Ermeni Soru- nu”, Stratejik Analiz, C.2, S.l9, Kasım 2001. '
- MAKAS, Zeynel Abidin, “Azerbaycan’ın Tarihi ve Kültürel Coğrafyası”, KÖK, Ankara, 1990.
- NOVİKOVA, Gayane, “Armenia and the Middle East”, Middle East Re- view of International AŞairs, Vol.4, No.4/ December 2000.
- NURANİ, “Azerbaycan ve Ermeni Terörizmi”, Stratejik Analiz, C.1, S. , Kasım 2001.
- OĞAN, Sinan, “Bir Aliyev Klasiği: Azerbaycan’da 5 Kasım Parlamento Seçimleri”, Stratejik Analiz, CI, 8.8, Aralık 2000.
- SELVİ, Haluk “Türkiye-Ermenistan İlişkilerinin Geleceği”, httpd/www. stradigma.com/turkce/ozel/ınakale_03 .html. (1 23/02/2005)
- TAŞKIRAN, Cemalettin, “Karabağ’da Son Durum”, Yeni Türkiye Türk Dünyası II, Ankara, Temmuz—Ağustos 1997, $.16.
- TÜRKMEN, Zekeriya, “Karabağ Hanlığı’nın Rus İdaresine “Bağlanması Meselesi”, Avrasya Etüdleri, 03, 8.1, Ankara, İlkbahar 1996.
- WINROW, Gareth M. “Orta Asya ve Transkafkasya Politikası”, T ürki- ye ’nin Yeni Dünyası (T ürk Dış Politikasının Değişen Dinamiklerı), der., Alan Makovsky-Sabri Sayan, çev., Hür Güldü, İstanbul, 2002.
- ZENGİN, Eyüp, Rövşen İbrahimov, “Putin’in Azerbaycan Ziyareti ve A— zerbaycan Rusya İlişkileri”, Bağımsızlıklarının 10. Yılında Türk Cum- huriyetleri, der., Emine Gürsoy-Naskali, Erdal Şahin, Haarlem, 2002. http:/luwwxurkiyegazetesicom http:/lwwwbiuacİl/soc/besa/meria.htnıi http:/ www.mfa.gov.tr http:/lwww.tika.gov.tr/Desyalar/Azerbaycan, http:f/www.tusiab.com/azertarih.htm http://www.milliyet.com.tr Sabah ' :Yeniyüzyıl Hürriyet .
- Dış Basın ve Türkiye Bülteni, 7 Mayıs 1997, BBC, “Azerbaycan Cum- hurbaşkanı Aliyev'in Ankara Temaslarının Başlıca Konusu Rusya'nın
- Ermenistan'a Silah Satışı İdi, Ankara, 06/05(bye)--- BBC'nin 18.00- 00. ' ' ' - ' Azerbaycan Kültür Dergisi, Ankara, 1999, Büyük Larousse
Kafkasya'nın Kronikleşen Çatışma Alanı: Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi
Yıl 2006,
Cilt: 8 Sayı: 8, 114 - 136, 01.08.2006
Demet Ş. Acar
Murat Çemrek
Öz
SSCB'nin dağılmasından sonra uluslararası gündemi meşgul eden sorunlardan bir tanesi de Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi konusunda oluşan Azeri-Ermeni ihtilafıdır. Kökleri Çarlık Rusyası cebri iskân politikalarına dayanan sorunun ilgili iki devletçe sonuçlandırılamaması ABD ve AB gibi küresel; RF, Türkiye ve İran gibi bölgesel aktörlerin konuya müdahalesini gerekli kılmıştır. Bu gelişmeler, çözüm getirmekten ziyade meselenin daha içinden çıkılmaz bir hale gelmesine hizmet etmiştir. Makale, sorunun arkaplanını ve kronikleşmesini incelemektedir.
Kaynakça
- AKKUŞ, Akif, Türkiye ve Türk Dünyası Coğrafyası, Konya, 1998.
- ANDİCAN, Ahat, Değişim Sürecinde T urkDunyası İstanbul 1996.
- AVŞAR, Zakir B. Ferruh Solak, Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri, Ankara, DEMİR, Abdullah, Rus Yayılmacılığı ve Yeni Kurulan Cumhuriyetler İs— tanbul,1998.
- GÖMEÇ, Saadettin, Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Tarihi, Ankara, LESSER, Ian O., Graham E. Fuller, Balkanlar ’dan Batı Çin e Turkıye — ' nin YeniJeOpolitikKonumu, çev. M. Gönenç, İstanbul, 2002.
- MEMİŞ, Ekrem- Nuri Köstüklü, T urkDunyası Konya, 2000.
- ÖKE, Mim Kemal, Uluslararası Boyutlarıyla Anadolu-Kafkasya Ekseninde Ermeni Sorunu, 1996.
- SARAY, Mehmet, Yeni Türk Cumhuriyetleri Tarihi, Ankara, 1999.
- YERASIMOS, Stefanos, Milliyetler ve Sınırlar, Balkanlar, Kafkasya ve Orta-Doğu, Çev. Şirin Tekeli, İstanbul, 1995.
- ABDULLAYEV, Cavid “Azerbaycan da Anayasallaşma Süreci ve Be- nimsenen Sistemin Niteliği”, Avrasya Dosyası Azerbaycan Özel Sa— yısı, C. 7, S, Ankara, İlkbahar 2001.
- ASLANLI, Araz, “Devlet Başkanlığı Seçimi Öncesinde Azerbaycan'daki Durum”, http: ”www. stradigma. com/turkse/eylu12003/print_ 05. html ' (18/02/2005)
- ————— ,“Tarihten Günümüze Kaıabağ Sorunu”, Avrasya Dosyası, Azer— baycan Özel, Ankara, Ilkbahar 2001, C. 7, S. 1.
- BAŞLAMIŞ, Cenk, “Kafkasya Patlamaya Hazır Bomba”, Milliyet, 4 Eylül 1991.
- Kurbanov, “Azerbaycan’ın Güvenlik Kaygıları”, s. 15. Celac, “The Nagorno-Karabakh”, s. 5. D. 5. ACAR - M ÇEMREK: DA (?er KARABAĞ ÖZERK BÖLGESİ 135 BAYIR, Emre, Araz Arslanlı, “Tehdit Merkezli Bir Dış Politika: İran’ın Azerbaycan Politikası”, Stratejik Analiz, C.2, S. 1 8, Ekim 2001. ---- , “Tehdit Merkezli Bir Dış Politika: İran’ın Azerbaycan Politikası”,
- StratejikAnaliz, C.2, 8.18, Ekim 2001.
- CABBARLI, Hatem, “Ermenistan’da 19 Şubat 2003’te Yapılacak Devlet
- Başkanlığı Seçimleri Maratonu Başladı”, Stratejik Analiz, C.3, 8.33, Ocak 2003. _
- ————— , “Atkinson’un Dağlık Karabağ Raporu ve Ermenistan”, httpd/ww. haberanaliz.com/detay.php?detayid=1498 (07.02.2005).
- CAFERSOY, Nazim, “Azerbaycan’da Bağımsızlığın Diğer Adı”, Stra- _ tejikAnaliz, Ankara, 2000. ---- , “Dağlık Karabağ “Cumhurbaşkanı”na Saldırının Değerlendirilmesi,
- Stratejik Analiz, C.1, S.1,'Mayıs 2000.
- CELAC, Sergin, “The Nagorno-Karabakh Question: An Update”, The Future of the Caucasus after the Second Chechen War, CEPS Work- ing Document, No. 148, Papers from a Brainstorming Conferen-ce ' Held at CEPS 27-28 January 2000, ed. Michael Emerson and Na- thalie Tocci, July, 2000.
- CİCİOĞLU, Filiz, “Azerbaycan-Ermenistan Çatışması. Katkasya’ da Bit— meyen Mücadele” ,Dünya Çatışma Bölgeleri, der. Kemal İnat, Burha— nettin Duran, Muhittin Ataman, Ankara, 2004.
- GÜL, Nazmi, “21. Yüzyıl Başlangıcında “Haydat” (Ermenilerin Dava- sı)”, StratejikAnaliz, C.1, 8.2, Haziran 2000.
- ————— , Gökçen Ekici, “Stratejik Ortaklar Arasında Bir Sorun mu Var? Pu— tin’ in Ermenistan Ziyareti ve Moskova—Erivan İlişkileri”, Stratejik Analiz, C.2, S. 19, Kasım 2001.
- HÜSEYİNLİ, Gabil, “Azerbaycan’da Siyasal Partiler ve Siyasal İlişki- ler”, çev., Araz Aslanlı, Avrasya Dosyası, Azerbaycan Özel Sayısı, C. 7, S. 1, İlkbahar-2001.
- KASIM, Kamer “Azerbaycan’ ın Dış Politikası”, Bağımsızliklarınin 10 Yilinda Türk Cumhuriyetleri der. Emine Gürsoy—Naskali, Erdal Şahin, Haarlem, Hollanda, 2002. ---- , “Ermenistan’ın Dış Politikası: Ter-Petrosyan ve Koçaryan Dönem- lerinin Parametreleri”, Stratejik Analiz, C.3, 8.27, Temmuz 2002.
- KOHEN, Sami, “Özal’ın Gezisi Amacına Ulaştı”, Milliyet. KURBANOV, Erjan, “Azerbaycan’ın Güvenlik Kaygıları: Dağlık .Kara- bağ Üzerinde Ermenistan’la Çatışma ve Diğer Ülke İçi Anlaşmaz- lıklar”, Avrasya Etüdleri, OS, 8.4, Kış 1996/97.
- LAÇİNER, Sedat, “ 11 Eylül Olayları (Yeni Terörizm) ve Ermeni Soru- nu”, Stratejik Analiz, C.2, S.l9, Kasım 2001. '
- MAKAS, Zeynel Abidin, “Azerbaycan’ın Tarihi ve Kültürel Coğrafyası”, KÖK, Ankara, 1990.
- NOVİKOVA, Gayane, “Armenia and the Middle East”, Middle East Re- view of International AŞairs, Vol.4, No.4/ December 2000.
- NURANİ, “Azerbaycan ve Ermeni Terörizmi”, Stratejik Analiz, C.1, S. , Kasım 2001.
- OĞAN, Sinan, “Bir Aliyev Klasiği: Azerbaycan’da 5 Kasım Parlamento Seçimleri”, Stratejik Analiz, CI, 8.8, Aralık 2000.
- SELVİ, Haluk “Türkiye-Ermenistan İlişkilerinin Geleceği”, httpd/www. stradigma.com/turkce/ozel/ınakale_03 .html. (1 23/02/2005)
- TAŞKIRAN, Cemalettin, “Karabağ’da Son Durum”, Yeni Türkiye Türk Dünyası II, Ankara, Temmuz—Ağustos 1997, $.16.
- TÜRKMEN, Zekeriya, “Karabağ Hanlığı’nın Rus İdaresine “Bağlanması Meselesi”, Avrasya Etüdleri, 03, 8.1, Ankara, İlkbahar 1996.
- WINROW, Gareth M. “Orta Asya ve Transkafkasya Politikası”, T ürki- ye ’nin Yeni Dünyası (T ürk Dış Politikasının Değişen Dinamiklerı), der., Alan Makovsky-Sabri Sayan, çev., Hür Güldü, İstanbul, 2002.
- ZENGİN, Eyüp, Rövşen İbrahimov, “Putin’in Azerbaycan Ziyareti ve A— zerbaycan Rusya İlişkileri”, Bağımsızlıklarının 10. Yılında Türk Cum- huriyetleri, der., Emine Gürsoy-Naskali, Erdal Şahin, Haarlem, 2002. http:/luwwxurkiyegazetesicom http:/lwwwbiuacİl/soc/besa/meria.htnıi http:/ www.mfa.gov.tr http:/lwww.tika.gov.tr/Desyalar/Azerbaycan, http:f/www.tusiab.com/azertarih.htm http://www.milliyet.com.tr Sabah ' :Yeniyüzyıl Hürriyet .
- Dış Basın ve Türkiye Bülteni, 7 Mayıs 1997, BBC, “Azerbaycan Cum- hurbaşkanı Aliyev'in Ankara Temaslarının Başlıca Konusu Rusya'nın
- Ermenistan'a Silah Satışı İdi, Ankara, 06/05(bye)--- BBC'nin 18.00- 00. ' ' ' - ' Azerbaycan Kültür Dergisi, Ankara, 1999, Büyük Larousse