ZİYARET FENOMENİ BAĞLAMINDA YEDİ BUCAK AVŞARLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Year 2016, Volume: 13 Issue: 50, 177 - 190, 15.06.2016

Seyit Gezer

Abstract

Çalışmada, alan araştırması yöntemi kullanılmıştır. Araş- tırmanın konusu ise Kayseri’nin Sarıoğlan ilçesine bağlı; Karpınar, İğdeli, Yerlikuyu, Kaleköy, Burunören köylerin- de yaşayan ve Alevi kimlikleri ile bilinen Yedi Bucak Avşar- ları arasında derlenen ziyaret olgusu ile ilgili bilgilerin in- celenmesinden oluşmaktadır. Ürünlerin derlenmesi aşa- masında gözlem ve görüşme teknikleri kullanılmıştır. Giriş kısmında Yedi Bucak Avşarları kısaca tanıtılmış, bir son- raki başlık altında ise ziyaret terimi hakkında bilgi veril- miştir. Ziyaretin bir terime dönüşmesinin temelinde halk dindarlığı olduğu tezi, Yedi Bucak Avşarları örneği ile açık- lanmıştır. Çalışmada kutsal ve kutsal yerler tanıtıldığı gi- bi, bu yerler çerçevesinde oluşmuş inanç uygulamaları da incelenmiştir. Ziyaret yerleri yöredeki ve yöre dışındaki şeklinde iki kısım hâlinde verilmiştir. Yöredeki ziyaret yerleri; Tekke Ören, Himmet Dede, Ziyaret Kayası, Ziyare- tin Dere, Mamad’ın Pınarı, Üç Taş ve Tekke şeklinde alt başlıklara ayrılmıştır. Yöre dışındaki ziyaret yerlerinin ise isimleri sıralanmıştır. Ziyaret fenomeni ise; ziyaret yerlerinin oluşumu, ziyaret yerleri etrafından oluşmuş efsaneler ve memoratlar, ziyaret zamanları ve ziyaret mekânları, ziyaret tipolojisi, uygulamalar ve ziyaretin amacı şeklinde sınıflandırılmıştır. Sınıflandırılan unsurlar ayrıntılı şekilde tahlil edilirken, Türk kültür tarihi ve halk bilimi açısından taşıdığı öneme vurgu yapılmıştır. Çalış- manın son kısmında ise elde edilen bilgilerden yola çıkı- larak sonuca gidilmiş ve çıkarımlarda bulunulmuştur.

Keywords

Alevi Avşarlar, Halk Dindarlığı, Ri- tüel, Kutsal Yer, Ziyaret Fenomeni, Evliya Kültü.

References

• ATALAY Besim (çev.) (1992). Divanü Lûgat-it- Türk Tercümesi C I, III, Anka- ra: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• BEKKİ Salahaddin (2003). “Merkez Simgeciliği ve At Çakı”, Folklor/Edebiyat Dergisi, S. 35 (2003/3), s. 181-184.
• ÇOBANOĞLU Özkul (2003). Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Türk Halk İnançları, Ankara: Akçağ Yayınları.
• DOUGLAS Allen (1996). “Din Fenomenolojisi”, çev. Mehmet Katar, Anka- ra Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C XXXV/1, s. 437-465.
• ELIADE Mircea (1991). Kutsal ve Dindışı, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: Gece Yayınları.
• ELIADE Mircea (2005). Dinler Tarihi -İnançlar ve İbadetlerin Morfolojisi-, çev. Mustafa Ünal, Konya: Serhat Kitabevi Yayınları.
• ERGİNER Gürbüz (1997). Kurban, Kurbanın Kökenleri ve Anadolu’da Kanlı Kurban Ritüelleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ERGUN Pervin (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• GEZER Seyit (2016). Yedi Bucak Avşarları Üzerine Sözlü Kültür İncelemesi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale, (Yayımlan- mamış Doktora Tezi).
• GÖRKEM İsmail (2006). Elazığ Efsaneleri, Elazığ: Manas Yayıncılık.
• GÜNGÖR Harun (2007). “Eski Türk Dini”, Yaşayan Dünya Dinleri, ed. Şinasi Gündüz, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 529-539.
• GÜNGÖR Harun vd. (2015). Başlangıçlarından Günümüze Türklerin Dinî Tarihi, Ankara: Berikan Yayınları.
• GÜNAY Ünver vd. (2015). Kutsallık ve Ziyaret Fenomeni –Disiplinler Arası Bir Yaklaşım-, Antalya: Otorite Kitap Yayınları.