GÜRCÜCEDE HÂL KATEGORİSİ ve FONKSİYONLARI ÜZERİNE

Year 2017, Volume: 14 Issue: 54, 41 - 62, 15.08.2017

Harun Çimke

Abstract

Gürcücede isim hâl ekleri, asıl fonksiyonlarının yanı sıra ikincil hatta üçüncül işlevlere de sahiptirler. İberya-Kafkas dilleri arasında en çok konuşulan dil olma özelliğine sahip olan ve eklemeli diller (Agglutina- tive) kategorisinde değerlendirilen Gürcücenin gramerine dair en te- mel konular hakkında Türkiye’de henüz yeteri kadar akademik çalış- ma yapılmış değildir. Bu açıdan üstlendiği işlevleri yönüyle Gürcüce- deki sentaktik yapının omurgasını teşkil eden hâl kategorisi, öncelikli olarak irdelenmeye değer bir konudur. Gürcücede hâl kategorisi hu- susunda çok eski dönemlerden beri ortak bir kanaat mevcut değildir. Bu konunun güncelliğini korumasının nedeni olarak hâl kategorisinin kesin bir biçimde tanımlanarak çerçevesinin çizilememiş olması gös- terilmektedir. Bu çalışmada Gürcücede hâl kategorisinin tarihi gelişi- mine, güncel tartışmalara, anlam bilimsel ve işlevsel fonksiyonlarına ışık tutulacaktır.

Keywords

Gürcü dili, İberya-Kafkas dilleri, hâl kategorileri, işlevsel fonksiyonları, mülahaza.

References

• BABUNAŞVİLİ, Elene (1970). Anton Pirveli da Kartuli Gramatikis Sakitkhebi (Anton Pirveli ve Gürcüce Dil Bilgisi Konuları), Tbilisi: Metsniereba.
• CORBENADZE, Besarion (1983). Brunvata Semantikuri Analizis Printsipebi- satvis Kartulşi (Gürcücede Hâl Kategorilerinin Anlamsal Analiz Pren- sipleri Üzerine), Zmnis Khmovanprepiksuli Tsarmoeba Kartulşi, Tbili- si: Gamomtsemloba – Tbilisis Universiteti.
• ÇİKOBAVA, Arnold (1952). Enatmetsnierebis Şesavali (Dil bilimine Giriş), Tbilisi: Stalinis Sakhelobis Tbilisis Sakhelmtsipo Universitetis Gamom- tsemloba.
• ÇİKOBAVA, Arnold (1956). “Mimartulebiti Brunvis Mnişvnelobisa, Tsarmo- ebisa da İstoriisatvis” (İsmin Yönelme Hâlinin Önemi, Türemesi ve Ta- rihçesi Üzerine), Sakhelis Brunebis İstoriisatvis Kartvelur Enebşi (Kart- veli (Gürcü) Dillerinde Hâl Kategorisinin Tarihi Üzerine), Tbilisi: Stali- nis Sakhelobis Tbilisis Sakhelmtsipo Universitetis Gamomtsemloba.
• ÇİKOBAVA, Arnold (1961). “Tandebulian Brunvata Sakithisatvis Kartulşi” (Gürcücede Edat İle Birlikte Kullanılan Hâl Kategorileri Üzerine), Kart- velur Enata Strukturis Sakithebi (Kartveli (Gürcü) Dillerinde Yapısal Konular), Tbilisi: Sakartvelos SSR Metsnierebata Akademiis Gamom- tsemloba.
• ÇİKOBAVA, Arnold (1998). Kartuli Enis Zogadi Dakhasiateba (Gürcü Dilinin Genel Özellikleri), Tbilisi: Kartuli Ena.
• GABUNİA, Kaha (2007). Brunvata Sistemebi Kartvelur Enebşi (Diaqroniuli Analizi) “Kartveli (Gürcü) Dillerinde Hâl Kategorisi Sistemi (Artzamanlı Analizi)”, Tbilisi: Saimedo.
• İMNAİŞVİLİ, İvane (1957). Sakhelta Bruneba da Brunvata Punktsiebi Dzvel Kartulşi (Eski Gürcücede İsmin Çekimlenmesi ve Hâl Kategorisinin Fonksiyonları), Tbilisi: Tbilisis Sakhelmtsipo Universitetis Gamom- tsemloba.
• KHUNDADZE, Silovan (1917). Kartulis Gramatika (Gürcüce Dil Bilgisi), Ku- taisi: K.Ş.TS. Gamomtsemlobis Sazogadoebis Stamba.
• KİZİRİA, Anton. (1963). Martivi Tsinadadebis Şedgeniloba Dzvel Kartulşi(Eski Gürcücede Basit Cümlenin Oluşumu), Tbilisi.
• KVACADZE, Levan (1981). Kartuli Ena, Natsili -I- (Gürcü Dili, I. Cilt), Tbilisi: Ganatleba.