GÜRCİSTAN’DA TÜRK EDEBİYATINA ADANMIŞ BİR ÖMÜR: ELİZBAR CAVELİDZE

Year 2017, Volume: 14 Issue: 54, 63 - 73, 15.08.2017

İlyas Üstünyer

Abstract

Akademik Sergi Cikia (1898-1993) Gürcü Türkolojisinin temellerini
20. yüzyılın ikinci çeyreğinde atmıştır. Gürcü Türkolojisi, kuruluşunun ilk on yıllarında Cikia’nın özverili çalışmaları sayesinde Gürcü Oryan- talist okulunun seçkin bir alanı haline gelmiştir. İlerleyen dönemde Cikia’nın yetiştirdiği öğrenciler Gürcü Türkolojisi bünyesinde oluştu- rulan anabilim dallarına katkı yapmaya başlamışlardır. Cikia’nın yetiş- tirdiği öğrenciler arasında hocasının izinden en sadık adımlarla ve ba- şarıyla ilerleyip Gürcü Türkolojisi bünyesindeki Türk edebiyatı bilim dalına hizmet edenlerin başında Elizbar Cavelidze (1938-) gelmekte- dir. Cavelidze’nin 1960’ların ilk yıllarında başlayan akademik çalışma- ları Türk, Azerbeycan, Fars, Özbek, Gürcü edebiyat alanlarını kapsa- maktadır. Cavelidze, hocası Cikia’nın da telkinleriyle henüz akademik yaşamının erken devresinde Klasik Türk edebiyatı sahasını kendisine çalışma alanı olarak seçmiştir. Bu alanda Yunus Emre, Mevlânâ Celaleddin Rumî, Ruhî Bağdadî, Fuzûlî vd. Klasik Türk edebiyatınn temel koyucuları üzerine özgün çalışmalar kaleme almıştır. Cavelidze’nin bazı çalışmaları alan uzmanları tarafından alanın refe- rans çalışması olarak kabul edilmektedir. Cavelidze’nin Turkuli Poetika (1988) adlı eseri Klasik Türk Edebiyatının yapısal evrenini Gürcü Türkolojisine tanıtmış olması adına önem arz etmektedir. Cavelidze’nin Türkî dillerden Gürcüceye yaptığı çeviriler de dikkate değerdir. Bu çalışmada Cavelidze’nin yaşamı, eserlerinin içerikleri ve Türk edebiyatı alanındaki dikkate değer tespit ve bulguları incelenmiş ve bu bulguların Türk edebiyatı sahasındaki anlamı üzerinde durul- muştur.

Keywords

Elizbar Cavelidze, Gürcistan’da Türkoloji, Türk Edebiyatı, hayatı, eserleri, tespitleri.

References

• Abuladze, Ts. (2004). “Gürcistan’da Türkoloji Çalışmaları”, Türk Dili ve Ede- biyat Dergisi, S: 630, Haziran, s. 536-546.
• Canaşia, N. N.; Svanidze, M. Kh. (2011). Gürcistan’da Türkoloji (Türkçe’ye Çevr. İlyas Üstünyer), Tarih Dergisi, Sayı 54 (2011 / 2), İstanbul, ss. 221-229.
• Çkheidze, Rostom (2014), “Futuveti – Sulier – Rainduli Dzmoba”, Elizbar Cavelidze, 75, Istoriuli-Filologiuri Krebuli, Tbilisi: Sakartvelos Metsnie- rebata Akademiis Stamba.
• Dede Korkutis Tsigni (1987). (Oğuzca’dan Gürcüce’ye Çeviri: Elizbar Cavelidze, Giorgi Şakulişvili), Tbilisi: Sabcota Sakartvelo.
• Kazbegi, Giorgi (1960). Acaris Şesahep (Acaraya Dair), Batumi: Devlet Matbası
• Kopaliani, Ş. (1984). “Agmosavlur-Mistikur Azrovnebashi Adamianisa da Cxovelis Urtirtobis Gaazreba”, Matsne, N3, Tbilisi.
• Kopaliani, Ş. (1986). “Rtsmenisa da Tsodnis Shesakheb Lamis Visramianis Poemashi”, Agmosavletmcodneoba, Tbilisi.