YENİ GÜÇ SAVAŞLARININ YENİ KARADENİZ STRATEJİLERİ

Year 2018, Volume: 15 Issue: 59, 106 - 136, 15.09.2018

Bülent Erdil

Abstract

Soğuk Savaş yıllarında iki kutup arasında bir gerginlik alanı olan Ka- radeniz, öncelikle Varşova Paktı’nın dağılması, sonrasında da Sovyet- ler Birliği’nin çökmesiyle beraber altı ülkenin kıyıdaş olduğu bir deniz haline gelmiştir. Bu çok taraflılık, Karadeniz’de uluslararası ilişkilere yeni bir boyut kazandırmıştır. Soğuk Savaş döneminin dengeleri içeri- sinde donuk bir konuma sahip olan Karadeniz Bölgesi, daha Soğuk Savaş yıllarının son döneminden itibaren uluslararası sistemin evrimi ve ortaya çıkan yeni tehdit algılaması ile birlikte hareketlilik yaşama- ya başlamıştır. Soğuk Savaş yıllarının son döneminden günümüze ka- dar ortaya çıkan gelişmelere bakıldığında, bu hareketliliğin, güvenlik, askerî, siyasi, sosyal, ekonomik ve çevre boyutlarının her birinde meydana geldiği görülmektedir. Karadeniz güvenliğinin çok boyutlu olmasından ötürü bir çok bölgesel ve uluslararası oluşum, Karadeniz üzerinde faaliyette bulunmaktadır. Değişen küresel dengelerle birlik- te Karadeniz üzerinde de yeni dengeler belirmiştir. Makalemizde Rus- ya Federasyonu, ABD, AB gibi büyük güçlerin yanı sıra Türkiye, Uk- rayna gibi bölgesel güçlerin de bu yeni güç savaşlarında pozisyonları ele alınacaktır. Bu doğrultular ışığında makalemizin amacı, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra ortaya çıkan ortamda AB’nin Karade- niz üzerinde daha çok söz sahibi olma çabasında olduğunu; ayrıca Ka- radeniz üzerinde kurmaya çalıştığı hegomanyanın da Rusya Federas- yonu’nu rahatsız ettiği gerçeğini verilerle ortaya koymaktır. Ayrıca Batının Karadeniz üzerinde oluşturmaya çalıştığı etkinin, Rusya Fede- rasyonu açısından öncelikli bir güvenlik sorunu olarak algılanmasıyla birlikte bölgede oluşan yeni çatışmaların etkileri incelenerek, analiz- ler oluşturulmaya çalışılacaktır.

Keywords

Kırım, Rusya Federasyonu, Karadeniz Güvenliği, Ukrayna, Küresel Güçler.

References

• ÇAMLIBEL Cansu (2007). “EU looking for involvement in Black Sea politics”, Turkish Daily News, 13 April.
• DAĞI Zeynep (2002). “Rusya’nın Güvenlik Politikası ve Türkiye, Uluslararası Güvenlik Sorunları ve Türkiye”, (Ed. Refet Yinanç ve Hakan TAŞDE- MİR), İstanbul: Seçkin Yayınevi, s. 201.
• EMERSON Michael (2005), “Europe’s Black Sea Dimension”, Centre for Eu- ropean Policy Studies, ss. 1-9.
• EROL Mehmet Seyfettin (2012). “Amerika’nın Karadeniz Politikasını Yeni- den Değerlendirmek", Akademik Bakış, Cilt 6, Sayı 11.
• Ekho Moskvy News, “Russian Pundit Hails Black Sea Fleet Deal as “Foreign Policy Success”, 21 Nisan 2010.
• TORBAKOV Igor (2010). “Making Sence of Current Phase of Turkish- Russian Relations”, Occasional Paper, s. 3.
• FELGENHAUER Tatyana (2005). “Ukraine, Russia and the Black Sea Fleet Accords”, WWS Case Study, 2/99.
• GENÇKAYA Ömer (1993). “The Black Sea Economic Cooperation, Project: A Regional Challenge to European Integration”, International Social Sci- ence Journal, C. 45, No. 4.
• GUSTAVSSON Micaeala (2003). “The Black Sea as Boundary or Bridge?: Implications of EU and NATO enlargement, and The Regional Security”, s. 22.
• HEDENSKOG Jakob (2008). “Crimea After the Georgian Crisis”, Stockholm, FOI, Swedish Defence Research Agency, Division of Defence Analysis. s. 36-43.