ESKİ UYGURCA FİZİKİ COĞRAFYA TERİMLERİ ÜZERİNE

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 60, 182 - 200, 15.12.2018

Uğur Uzunkaya

Öz

Tarihî Türk dilinin bir kolu olan Eski Uygurca dinî ve din dışı metinle- rin kaleme alındığı ve bu yönüyle de çeşitli kavram alanlarına ait söz varlığını içerisinde barındıran önemli bir dönemdir. Tarihî Türk dille- ri üzerinde yapılan söz varlığı çalışmaları, incelenilen dillerin sadece coğrafyası ve kültürü hakkında bilgi vermekle kalmamakta; aynı za- manda dönemin sosyal ve ekonomik yaşamına da ışık tutmaktadır. Tarımdan hayvancılığa, ev gereçlerinden müzik aletlerine vb. birçok alana ait terimin yer aldığı bu metinler dil ve kültür çalışmalarına kaynaklık etmektedir. Bu sebeple yazılı kaynakların muhtevasını ince- lemek ve söz dağarcığını belirlemek, o kültürün tarihî ve coğrafi sınır- larını çizmeye yardımcı olmaktadır. Bu bağlamda, bu yazıda belirle- nebildiği kadarıyla Eski Uygurca dinî ve din dışı metinlerde geçen fizi- ki coğrafya terimleri üzerine bir deneme hazırlanması amaçlanmıştır. Çalışmada yer alan fiziki coğrafya terimleri Doğal Kaynaklara İlişkin Terimler ve Yapısal Jeomorfoloji Terimleri olarak iki bölümde incelen- miştir. Ayrıca ilk bölümü oluşturan Doğal Kaynaklara İlişkin Terimler kendi içerisinde Ormanlar, Dağlar, Tepeler; Toprak; Su Kaynakları ve Kıta olmak üzere dört kısımdan, Yapısal Jeomorfoloji Terimleri isimli ikinci bölüm ise Akıntı Jeomorfolojisi Terimi ve Kıyı Jeomorfolojisi Te- rimleri olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eski Uygurca, Fiziki Coğrafya Terimleri, Söz Var- lığı, Terminoloji

Kaynakça

• BANG Willi ‒ Annemarie von GABAIN (1931). Türkische Turfan-Texte V,Berlin. (SPAW. Phil.-hist. Kl. 1931: 14. 323-356.)
• BANG Willi ‒ Annemarie von GABAIN ‒ G. R. RACHMATI (1934) Türkische Turfantexte VI. Das buddhistische Sūtra Sekiz Yükmäk, Berlin. (SPAW. Phil.-hist. Kl. 1934: 10. 93-192.)
• CLAUSON Sir Gerard (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth- Century Turkish, Oxford: Oxford at the Clarendon Press.
• EDGERTON Franklin (1953). Buddhist Hybrid Sanskrit Grammar and Dictionary, Volume II: Dictionary, New Haven.
• ERDAL Marcel (1991). Old Turkic Word Formation. A Functional Approach to the Lexicon, Vol. I-II, Wiesbaden: Harrassowitz.
• İZGİ Özkan (1989). Çin Elçisi Wang Yen-Te’nin Uygur Seyahatnamesi,Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• KAYA Ceval (1994). Uygurca Altun Yaruk Giriş, Metin ve Dizin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.