Research Article
BibTex RIS Cite

TELAFER AĞZI

Year 2019, Volume: 16 Issue: 61, 102 - 119, 15.03.2019

Abstract

50 sene önce Sadettin Buluç’un makalesi hariç üzerinde hiçbir çalışma yapılmayan Telafer ağzı, Irak Türkmencesi içinde kendine has özellikleri bakımından dikkati çeken bir değişkedir. Eski Türkçe ve Doğu Türkçesine ait bazı ses ve biçimbirimlerin (ağrığ < agrıg “ağrı”, “hastalık” teki < teg, tegi “gibi”, “kadar”) korunduğu Telafer ağzı; yer yer Urfa, Gaziantep ağzına (siye < sana) yaklaşmaktadır. Büyük ünlü uyumunun sağlam olduğu Telafer ağzının en önemli özelliği “ŋ” sesinin “y”ye (birtükiŋ > verduğuy, “verdiğin”; köŋül > göyül “gönül”, soŋra > soyra “sonra”) dönüşmesidir. Ünlü düşmesi, ünlü değişimi, ünsüz değişmeleri, ünsüz ikizleşmeleri, ünsüz benzeşmeleri, bile kelimesinin kişi ve dönüşlülük zamiri olarak kullanımı, isim ve fiil çekimlerinde kullanılan farklı biçimbirimler makalede değerlendirilecektir. Kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması ve göç gibi sebeplerle Telafer Türkçesini kullananların Türkiye Türkçesinden yaptıkları bazı kopyalamalara da temas edilecektir. Makalede yer alan dil malzemesi Ankara’da yaşayan Telafer Türkmenlerinden derlenmiştir. Ayrıca Rıza Çolakoğlu’nun Telafer Folkloru ve Ahmet T. Tiryaki ve Füsun Menşure tarafından hazırlanan Muhaceretteki Telaferli Türkmen Şairler Antolojisi adlı eserlerde yer alan metinlerden de yararlanılmıştır.

References

  • BAKIR, Abdulhalik - Süleyman PEKİN (2018). “Irak Türkmenlerinin Mazlum Şehri Telafer”.Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi. II/1: 64-117.
  • BAYATLI, Hidayet Kemal (1996). Irak Türkmen Türkçesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • BULUÇ, Sadettin (2007a). “Kerkük Hoyrat ve Manilerinde Başlıca Ağız Özellikleri”.Makaleler. (hzl. Zeynep Korkmaz). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 271-279.
  • BULUÇ, Sadettin (2007b). “Tellâfer Türkçesi Üzerine”. Makaleler. (hzl. Zeynep Korkmaz).Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 284-291.
  • BULUÇ, Sadettin (2007c). “Irak Türk Ağızlarının Bazı Ses Özellikleri”, Makaleler. (hzl.Zeynep Korkmaz). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 331-333.
  • ÇOLAKOĞLU, Rıza (2017). Telafer Folkloru. İstanbul: Kerkük Vakfı Yayınları.
  • DEMİR, Nurettin - Emine YILMAZ (2002). Türk Dili El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
Year 2019, Volume: 16 Issue: 61, 102 - 119, 15.03.2019

Abstract

References

  • BAKIR, Abdulhalik - Süleyman PEKİN (2018). “Irak Türkmenlerinin Mazlum Şehri Telafer”.Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi. II/1: 64-117.
  • BAYATLI, Hidayet Kemal (1996). Irak Türkmen Türkçesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • BULUÇ, Sadettin (2007a). “Kerkük Hoyrat ve Manilerinde Başlıca Ağız Özellikleri”.Makaleler. (hzl. Zeynep Korkmaz). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 271-279.
  • BULUÇ, Sadettin (2007b). “Tellâfer Türkçesi Üzerine”. Makaleler. (hzl. Zeynep Korkmaz).Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 284-291.
  • BULUÇ, Sadettin (2007c). “Irak Türk Ağızlarının Bazı Ses Özellikleri”, Makaleler. (hzl.Zeynep Korkmaz). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 331-333.
  • ÇOLAKOĞLU, Rıza (2017). Telafer Folkloru. İstanbul: Kerkük Vakfı Yayınları.
  • DEMİR, Nurettin - Emine YILMAZ (2002). Türk Dili El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
There are 7 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Linguistics
Journal Section Research Articles
Authors

Bilgehan Gökdağ

Publication Date March 15, 2019
Published in Issue Year 2019 Volume: 16 Issue: 61

Cite

APA Gökdağ, B. (2019). TELAFER AĞZI. Karadeniz Araştırmaları, 16(61), 102-119.
AMA Gökdağ B. TELAFER AĞZI. Karadeniz Araştırmaları. March 2019;16(61):102-119.
Chicago Gökdağ, Bilgehan. “TELAFER AĞZI”. Karadeniz Araştırmaları 16, no. 61 (March 2019): 102-19.
EndNote Gökdağ B (March 1, 2019) TELAFER AĞZI. Karadeniz Araştırmaları 16 61 102–119.
IEEE B. Gökdağ, “TELAFER AĞZI”, Karadeniz Araştırmaları, vol. 16, no. 61, pp. 102–119, 2019.
ISNAD Gökdağ, Bilgehan. “TELAFER AĞZI”. Karadeniz Araştırmaları 16/61 (March 2019), 102-119.
JAMA Gökdağ B. TELAFER AĞZI. Karadeniz Araştırmaları. 2019;16:102–119.
MLA Gökdağ, Bilgehan. “TELAFER AĞZI”. Karadeniz Araştırmaları, vol. 16, no. 61, 2019, pp. 102-19.
Vancouver Gökdağ B. TELAFER AĞZI. Karadeniz Araştırmaları. 2019;16(61):102-19.