Öz
Türkçe ile Farsçanın yaklaşık iki bin dört yüz yıllık bir münasebeti bulunmaktadır. Bu münasebet dikkate alınınca iki dil arasındaki kelime alışverişi de kaçınılmaz hâle gelmektedir. Bu alışverişin yazı diline yansımış hâli bulunmakla birlikte bir de halk ağzı yönü mevcuttur. Farsçadan Türkiye Türkçesi ağızlarına geçen birçok kelime mevcuttur. Türkiye Türkçesi ağızlarındaki yabancı kelimeler üzerine yapılan çalışmalar Andreas Tietze ile birlikte başlamıştır. Bu çalışma Tietze’nin 1967 yılında Oriens dergisinde yayımlanan “Persian Loanwords in Anatolian Turkish” adlı makalesine ek sayılabilecek Farsçadan Giresun ve yöresi ağızlarına geçmiş on yedi kelimeye odaklanmaktadır. Bu kelimelerden bazıları sadece Giresun ağzında bulunurken bazıları öbür Türkiye Türkçesi ağızları ile birlikte Giresun ağzında da bulunmaktadır. Çalışmada üzerinde durulan kelimeler şunlardır: biçik, carmuk, cazu, cilim, cü cü, cücük, çangal, çencik, çor, haccak, keyfanı, kef, merülcen, şah, şenlik, tay, tıman. Bu çalışma kapsamında, mezkûr kelimelerde gerçekleşen ses değişmeleri gösterildikten sonra her kelime kendisine ayrılan madde başında köken ve fonetik olarak ayrıca değerlendirilecektir. Bu on yedi kelimeden bazıları Derleme Sözlüğü’nde yer almamaktadır. Bazıları ise Derleme Sözlüğü’nde bulunmasına rağmen sözlükte Giresun ağzında kullanıldığına dair herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. Derleme Sözlüğü’nde yer almayan kelimeler için Giresun ve Yöresi Ağız Sözlüğü’ne ve mezkûr çalışma sahasındaki halka müracaat edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Türkiye Türkçesi ağızları Giresun ve yöresi Farsça alıntılar Etimoloji.
Kaynakça
- AYDEMİR, H. (2018). “Çocuk Sözcüğünün Etimolojisi Üzerine”. Rumeli’de Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 12: 1-18.
- AYVERDİ, İ.-A. TOPALOĞLU (2008). Asırlar Boyu Târihî Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- AZMUN, Y. (2007). “Türkçe-Farsça Semantik İlişkilerine Genel Bir Bakış”. Türk Dilleri Araştırmaları. 17: 23-82.
- BALCI, M. (2014). Türkçe Farsça İlişkileri Türkçenin Farsça Üzerine Etkilerine Dair Bir İnceleme. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
- BEGOVIĆ, D.-Š. LIČINA (2012). Sandžački Rječnik. Fojnica: Štamparija d.d.
- CAFEROĞLU, A. (1994). Anadolu Ağızlarından Toplamalar Kastamonu, Çankırı, Çorum, Amasya, Niğde ilbaylıkları Ağızları, Kalaycı Argosu ve Geygeli Yürüklerinin Gizli Dili. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- CLAUSON, G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford.University Press.
- DÂÎ, M. (1362). Ferheng-i Nizâm. Tahran: Şirket-i Dâniş.
- DEMİR, N. (2001). Ordu İli ve Yöresi Ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- DEMİR, N. (2006). Trabzon ve Yöresi Ağızları. Ankara: Gazi Kitabevi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Eylül 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 17 Sayı: 67 |
