CÜMCÜMENÂME’NİN YENİ NÜSHALARI VE BU NÜSHALARDAN HAREKETLE CÜMCÜMENÂME YAYINIYLA İLGİLİ BAZI DÜZELTME TAVSİYELERİ

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 74, 515 - 530, 21.06.2022

Mustafa Toker , Muhsin Uygun

Öz

Cümcümenâme, Hazreti İlyas’a iman etmeden ölen ancak emri altındakilere çok iyi ve cömert davrandığı için Hazreti İsa’ya iman ederek imanla ölmesi amacıyla yüce Allah tarafından yeniden diriltilen Cümcüme Sultan’ın kabirde yaşadıklarının manzum bir şekilde anlatıldığı ibretli hikâyeyi konu almaktadır. Harezm Türkçesi dönemine ait Cümcümenâme Mustafa Toker ile Muhsin Uygun’un ortak yayını olarak 2020 yılında yayımlanmıştı. Yayında ikisi S. Petersburg ve ikisi Kazan olmak üzere 4 nüsha kullanılmıştı. Aradan geçen 2 yılda yaptığımız araştırmalar neticesinde Cümcümenâme’nin Kazan kütüphanelerinde 6 nüshasına daha ulaştık. Bu nüshalardan ikisi tam, birisi sondan eksik ve üçü ise çok eksiktir. Bu yazının amacı, yeni bulunan bu nüshaları tanıtmak ve yayında kullanılan nüshalardaki vezni ve kafiyeyi bozan bazı kısımların yeni bulunan bu nüshalar yardımıyla düzeltilmesini sağlamaktır. Nüshalarda bazı mısralarda vezin kusurları, bazılarında ise kafiyeyle ilgili problemler olduğu görülmektedir. Yazarların ifadesine göre bu kusurların bir kısmı yayında kullanılan diğer nüshalardan hareketle düzeltilmiş, bir kısmı ise bütün nüshalarda aynı şekilde olduğu için müdahale edilmeyerek olduğu gibi bırakılmıştır. Bu yazıda, önce yeni bulunan bu nüshalar tanıtılacak, ardından da yeni nüshalardan hareketle diğer nüshalarda bulunan ve yayına da akseden vezin ve kafiye bozuklukları giderilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Harezm Türkçesi, Hüsam Kâtip, Cümcümenâme.

Kaynakça

• ÇİFTOĞLU ÇABUK, A. (2019). “Cümcüme Sultan Hikâyesinin Harezm Türkçesi Nüshaları Üzerine”. Yeni Türkiye Dergisi, İlk Dönem Türkçe İslami Eserler Özel Sayısı II. 106: 429-434.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1997). Harezm Türkçesi ve Grameri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• ONUR, S. (2021). “Harezm Türkçesi Özellikleri Gösteren Sıfatü’l-Kıyâmet Risalesi ve Harezm Türkçesi Üzerine Yeni Bir Teori”. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi. VI/2: 907-946.
• TOKER, M. - M. UYGUN (2019). “Hüsam Kâtip’in Cümcümenâmesi”. Yeni Türkiye Dergisi, İlk Dönem Türkçe Eserler Özel Sayısı II. 106: 422-428.
• TOKER, M. - M. UYGUN (2020). Hüsam Kâtip, Cümcümenâme (İnceleme-Metin-Aktarma- Dizinler-Tıpkıbasım). Konya: Palet Yayınları.
• ÜNLÜ, S. (2012). Harezm Altınordu Türkçesi Sözlüğü. Konya: Eğitim Yayınevi.