ORDU ETNOGRAFYA MÜZESİ'NDEKİ OSMANLI DÖNEMİ SİKKELERİ

Year 2022, Volume: 19 Issue: 75, 763 - 798, 21.09.2022

İbrahim Eroğlu Şerife Tali

https://doi.org/10.56694/karadearas.1173600

Abstract

Sikke kullanıldığı ilk zamanlardan beri şekil, ağırlık, değer ve kompozisyon olarak değişmiş olsa da günümüze kadar alışverişlerde kullanılma özelliği değişmemiştir. Çalışmada Ordu Etnografya Müzesi’ndeki Osmanlı Dönemi’ne ait 49 adet sikke incelenmiştir. Sikkeler müzeye; 18’i hibe, 19’u satın alma ve 12’si müsadere ile gelmiş olup sikkelerin tamamı depoda yer almaktadır. Sikkeler; II. Mehmed, III. Ahmed, I. Mahmud, III. Mustafa, III. Selim, II. Mahmud, Abdülmecid, Abdülaziz, II. Abdülhamid ve V. Mehmed Reşad olmak üzere 10 padişahı kapsamaktadır. Sikkelerin üzerinde padişahın künyesi, tuğrası, unvanı, darp yeri ve darp tarihi ile dua cümlesine yer verilmiştir. Sikkelerin 6’sı bakır, 31’i gümüş, 12’si nikel malzemeden darp edilmiş olup müzede altın sikke yoktur. Sikkelerin 12’si çekiç ile darp tekniğiyle, 12’si mekanik presleme ve 25’i de otomatik sikke presleri ile darp edilmiştir. Çalışma; sikkelerin ikonografisi, malzemesi ve süslemesi ile bölgedeki Osmanlı Dönemi hakimiyetini ortaya çıkarmak, sikkeleri nümismatik çevreye tanıtmak ve sikke literatürüne katkıda bulunmak amacıyla yapılmıştır. Ayrıca sikkelerin üzerindeki yazı ve süsleme özelliklerinden dolayı başta sanat tarihi olmak üzere diğer bilim dallarına da bilgi olarak kaynaklık edeceği düşünülmektedir.

Keywords

Ordu Etnografya Müzesi, Osmanlı, Sikke, Akçe, Kuruş.

References

• AKKAYA, N. (2011). Mardin Müzesi’nde İslami Dönem Sikkelerinden Örnekler. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• AKYILDIZ, A. (2007). “Para”. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. XXXIV: 163-166.
• ALTINTAŞ, A. (2002). "Selçuklu Türkiyesi'nde Para". Türkler Ansiklopedisi. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. VII: 386-392.
• ARTUK, İ. - C. ARTUK (1974). İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslami Sikkeler Kataloğu. II. Ankara: Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları.
• ARTUK, İ. (1967). ‘‘Sikke’’. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. X: 621-622.
• AYKUT, A. Ş. (1989). “Para Tarihi Bakımından Osmanlı Gümüş Sikkeleri”. V. Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları: 727- 732.
• AYKUT, A. Ş. (1994). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Sikke Tashihleri”. XII. Türk Tarih Kongresinden Ayrı Basım. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi: 1251-1258.
• AYKUT, A. Ş. (2002). “Osmanlı Sikkeleri”. Türkler Ansiklopedisi. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. X: 823-842.
• ÇETİN, K. (2006 ). “İran’dan Anadolu’ya Selçuklu Paraları (Selçuklu Sikkelerinin Özellikleri ve İran’dan Anadolu’da Görülen Değişiklikler)”. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. XII/29: 184-194.
• DAMALI, A. (2010). Osmanlı Sikkeleri Tarihi. I. İstanbul: Nilüfer Damalı Vakfı Yayınları.