DIGGING A PIT FOR POWER IN THE NOVEL “KIRMIZI SAÇLI KADIN”

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 76, 1261 - 1272, 21.12.2022

Osman Oruç

https://doi.org/10.56694/karadearas.1220653

Öz

The East-West issue has constituted the main thematic agenda of the Turkish novel between the 1940s and 1970s, when class conflicts began to be discussed. Author Orhan Pamuk has emphasized this theme in almost all of his novels since his first novel. He with the reality of the Turkish society, which experiences the conditions of being in a position between East and West geographically and culturally, in his novels – this is especially true in “Kırmızı Saçlı Kadın” (The Red-Haired Woman). He has designed its story around the axis of the meaning that Eastern and Western thought ascribe to the relationship between competence and subject, and how each approach both phenomena. He handles the relationship between competence through two sets of symbols: father/son and master/apprentice in the novel. He does this to discuss, contrast, and compare the texts/narratives built by Eastern and Western societies and how they reflect the collective subconscious. The novel focuses on the conflict between the father, who is the representative figure of competence, and the son who tries to be himself against him. He examines the cultures of obedience to power and rebellion in the context of the narratives of King Oedipus, Rüstem, and Sührab, lending it an intense inter-textual relationship. In this study, we shall examine and emphasize the relationship between authority/competence, the main theme of “Kırmızı Saçlı Kadın,” and the son's effort to understand himself in the face of authority.

Anahtar Kelimeler

Orhan Pamuk, Kırmızı Saçlı Kadın, iktidar, Doğu-Batı, competence, East-West

KIRMIZI SAÇLI KADIN ROMANINDA İKTİDARIN KUYUSUNU KAZMAK

Öz

1970’li yıllardan, 1940’lı yıllarda daha çok sınıf çatışmalarının ele alınmaya başlandığı döneme kadar Türk romanının tematik anlamda başlıca gündemini teşkil eden Doğu-Batı meselesi, Orhan Pamuk’un ilk romanından itibaren hemen bütün romanlarında üzerinde durduğu bir konu olmuştur. Coğrafi ve kültürel olarak Doğu-Batı arasında arafta bir konumda olmanın koşullarını tecrübe eden Türk toplumunun gerçeğini romanlarında işleyen Orhan Pamuk, Kırmızı Saçlı Kadın romanını da biri Doğu’ya diğeri Batı’ya ait iki metinden hareketle inşa eder ve romanın kurgusunu Doğu ve Batı düşüncesinin iktidar-özne arasındaki ilişkiye yüklediği anlam ve bu iki olgu karşısındaki tutumları ekseninde tasarlar. Romanda baba/oğul, usta/çırak sembolleri üzerinden ele alınan iktidar ve özne arasındaki ilişki, Doğu ve Batı toplumlarının inşa ettiği ve kolektif şuuraltını yansıtan metinler/anlatılar aracılığıyla tartışma ve mukayese konusu yapılır. İktidarın temsili figürü olan baba ve ona karşı kendi olma çabası veren oğul arasındaki çatışmanın merkeze alındığı romanda iktidara itaat ve isyan kültürleri, çalışmaya konu romanın yoğun metinlerarası ilişki içerisinde bulunduğu Kral Oidipus ve Rüstem ile Sührab anlatıları bağlamında irdelenir. Bu çalışmada Kırmızı Saçlı Kadın romanında otorite/iktidar ve özne arasındaki ilişki ve oğulun otorite karşısında kendini gerçekleştirme çabası üzerinde duruldu.

Anahtar Kelimeler

Orhan Pamuk, Kırmızı Saçlı Kadın, iktidar, Doğu-Batı, competence, East-West

Kaynakça

• AKSÖYEK, E. (2021). “Babaya Arz-ı Hal: Modernist Edebiyatta Kendini Gerçekleştirme”. Türkbilig. 42: 223-240.
• BAYAT, F. (2009). “Mitolojik Zıtlık Paradigmasında Baba-Oğul Mücadelesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. II/6: 63-70.
• CEVİZCİ, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• ÇAKIR, D. (2021). “Kendini Gerçekleştiren Kehanet: Kırmızı Saçlı Kadın”. MECMUA Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi [International Journal of Social Sciences]. VI/12: 110-117.
• ÇELİK, S. (2020). “Psikanalitik Bir Yaklaşımla Kırmızı Saçlı Kadın”. Balkanistik Dil ve Edebiyat Dergisi. II/1: 113-139.
• ERASLAN, K. (1976). “Manzum Oğuznâme”. Türkiyat Mecmuası. XVIII: 169-244.
• FOUCAULT, M. (2012). İktidarın Gözü. (çev. Işık Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• FOUCAULT, M. (2021). Özne ve İktidar. (çev. Işık Ergüden-Osman Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• FREUD, S. (1993). Yaşamım ve Psikanaliz. (çev. Kâmuran Şipal). İstanbul: Say Yayınları.
• GÖKYAY, O. Ş. (2004). Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• HACIHALİLOĞLU, D. (2020). “Orhan Pamuk'un Kırmızı Saçlı Kadın Adlı Eserinin Metinlerarasılık Açısından İncelenmesi”. Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür-Sanat-Mimarlık Dergisi. 6: 304-317.
• KAYABAŞI, O. A. (2016). “Türk Destanlarında Baba-Oğul Çatışması”. Turkish Studies. XI/4: 505-516.
• KUYAŞ, N. (1997.05.11). “Laik Kültür Yaratılamadı”. Milliyet.
• MACHIAVELLI, N. (2020). Hükümdar. (çev. Necdet Adabağ). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• PAMUK, O. (2021). Kırmızı Saçlı Kadın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• SENNETT, R. (2005). Otorite. (çev. Kamil Durand). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• YÜCE, N. M. (2018). “Baba-Oğul-Otorite Üçgeninde Kırmızı Saçlı Kadın ve Trans-Atlantik”. DTCF Dergisi. LVIII/2: 1267-1277.
• İnternet Kaynakları
• PALA, İ. (2016). “Kırmızı Saçlı Kadın’da Bir Kendilik Bilinci/Mekânı Olarak; ‘Kuyu’ ”. Hece Dergisi. 237: 94-100. Erişim Tarihi: 01.09.2022. https://www.academia.edu/29179039/KIRMIZI_SA%C3%87LI_KADINDA_B%C4%B0R_KEND%C4%B0L%C4%B0K_B%C4%B0L%C4%B0NC%C4%B0_MEK%C3%82NI_OLARAK_KUYU_
• TÜRKER, E. (2016). “Orhan Pamuk Kuyusu”. Erişim Tarihi: 01.09.2022. https://t24.com.tr/k24/yazi/orhan-pamuk-kuyusu,806