Afet Yönetiminde Coğrafi Bilgi Sistemi ve Uzaktan Algılama

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 2, 53 - 61, 01.06.2012

Deniz Arca

Öz

Ülkemiz, tabiat güzellikleri, tarih, kültür, sanat varlıkları, iklim özellikleri, coğrafi konumu gibi pek çok alanda eşsiz bir güzellik kaynağı iken aynı zamanda bir afet ülkesidir. Özelliklede depremlerin sık ve şiddetli yaşandığı bir deprem ülkesidir.Afet, özelliklede deprem kabul etmemiz gereken bir gerçektir. Bununla yaşamayı bilmemiz acı bir gerçektir. Bu yüzdendir ki henüz daha afetleri önceden kestirmenin mümkün olmadığı çağımızda, afetlerden doğan kayıpları en aza indirme sorumluluğu ve çabası da bize düşmektedir. Afet öncesi, anı ve sonrasında yapılması gereken çalışmalar ve önlemlerle kayıplar en aza indirilebilir. Bu bağlamda da Coğrafi Bilgi Sistemi ve uzaktan algılama çok büyük bir önem arz etmektedir.Afet yönetiminin başlıca görevi can ve mal kaybını azaltmak ve ulusu doğal, teknolojik ve insan faktörlü afetlerden korumaktır. Bunu yaparken hazırlıklı olma, koruma, müdahale, iyileştirme ve zarar azaltma gibi öğeleri içeren riske dayalı, kapsamlı bir afet ve acil durum yönetim sisteminde halka öncülük etmeli ve destek verilmelidir. Son zamanlarda modern afet yönetimi, afete hazırlıklı olmakla ile birlikte afetleri önlemenin önemini vurgulamaktadır.Doğal afetlerle ilgili çalışmalarda UA ve CBS günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmalar; deprem, sel, heyelan, yangın, volkanizma ve fırtına gibi doğal afetlere neden olan tabii olaylardır. CBS ve UA sadece bu doğal olayların lokasyonlarının belirlenmesi, gözlemlenmesi ve etkilerinin belirlenmesinde değil, bunun yanında afet öncesinde ve sonrasında yapılacak pek çok çalışmayı da kapsamaktadır. CBS teknolojilerinin afetlerle ilgili çalışmalarda etkin olarak kullanımı, öncelikle bunların hangi amaçla ve ne şekilde kullanılacaklarının tespit edilmesine bağlıdır. Bu bakımdan; bu teknolojilerin özelliklerine geçmeden önce etkin ve çağdaş anlamda bir afet yönetim sisteminin ve bileşenlerinin nasıl olması gerektiğinin açıklanması gerekmektedir

Anahtar Kelimeler

Afet yönetimi, CBS, Uzaktan algılama

Geographic Information System and Remote Sensing in Disaster Management

Öz

While our country is a sources of unique beauties in various fields such as natural beauty, history, culture, art, climatic features, geographical position, it is also a country of catastrophe. It is especially a country of earthquake which often experiences forceful earthquakes. Catastrophe, earthquake in particular, is a reality we should admit and learn to live with. Therefore, we are responsible to minimize the loss and damage stemming from catastrophe in our era when it is still impossible to determine catastrophe in advance. The loss can be minimized by working and measurements which should be taken before, during and after the catastrophe. In this context, Geographical Information System and remote sensing has much importance. The primary mission of the Disaster Management is, therefore, to reduce the loss of life and property and protect the nations from all hazards, including natural disasters, acts of terrorism, and other man-made disasters, by leading and supporting the nations in a risk-based, comprehensive emergency management system of preparedness, protection, response, recovery, and mitigation. Recently, disaster management emphasizes the importance of disaster prevention - focusing on disaster preparedness. The studies regarding natural hazards RS and GIS are widely used today. These studies include earthquake, flood, landslide, fire, volcanic eruptions, storm and other natural phenomena that cause natural disasters. GIS and RS are not only used for locating, monitoring and determining influence areas of these natural events, but are very useful in determining what is to be done before and after a natural disaster. Effective usage of GIS technologies regarding disasters first depends on determining that for what purpose and how they are going to be used. In this respect, it is a necessity to explain of how an effective and contemporary disaster management system and its components should be before dealing with the characteristics of these technologies.

Anahtar Kelimeler

Disaster management, GIS, Remote sensing

Kaynakça

• Aydinoglu, AC. Quak, W., Yomralıoglu, T. 2009. Some Spatial Data Management Issues towards Building SDI, International Workshop on Spatial Information for Sustainable Management of Urban Areas, FIG Commission 3 Workshop, 24 February, Mainz, Germany.
• Chan, S. 1997. The Development of Planning Support Systems By Integrating Urban Models and Geographic Information Systems, Doktora Tezi, The University of Pennsylvania, Pennsylvania, USA.
• Demirci, A., Karakuyu, M. 2004. Afet yönetiminde Coğrafi Bilgi teknolojilerinin Rolü. Doğu Coğrafya Derg., sayı 12.
• Durduran, SS., Geymen, A. 2008. Afet Bilgi Sistemi Çalışmalarının Genel Bir Değerlendirilmesi. 2. Uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, 13-15 Ekim, Kayseri.
• Eren, H. 1998. Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 18 s.
• Ergünay, O. 1996. Afet yönetimi nedir? Nasıl olmalıdır?. Tubitak Deprem Sempozyumu, s 263, 15-16 Şubat, Ankara.
• Kadıoğlu, M. 2008. Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri 1. Baskı JICA Türkiye Ofisi Ankara.
• Kadıoğlu, M., Özdamar, E. (Editörler) 2006. Afet Yönetiminin Temel İlkeleri. JICA Türkiye Ofisi Yayınları, No.1, s 10, Ankara.
• Uluğ, A. 2009. Nasıl Bir Afet Yönetimi. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, s 1-18, 8-10 Ocak, İzmir.
• Şengün, H,.2007. Marmara Depremi’nde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Çalışmaları ve Hukuksal Sorunlar TMMOB Afet Sempozyumu, 5-7 Aralık. Ankara .
• Tabis, 2002. İçişleri bakanlığı web sitesi, Türkiye Afet Bilgi Sistemi Temelleri Raporu, http://www.icisleri.gov.tr/strateji/arastirma/tabis.htm.
• Yomralıoğlu, T. 2000. Coğrafi Bilgi Sistemleri: Temel Kavramlar ve Uygulamalar, Akademik kitabevi, Trabzon.