Cafer Seydahmet’s Search for a Solution to the Crimean Problem (1918-1920)

Yıl 2022, Sayı: 8, 1 - 19, 30.04.2022

Ümit Özkan

https://doi.org/10.54557/karataysad.1088139

Öz

Cafer Seydahmet is one of the most important representatives of the Generation Eighties in Crimea, who grew up with the Ceditism Movement started by İsmail Gaspralı. Having completed his primary education in Crimea and his secondary education in Istanbul Vefa High School, Cafer Seydahmet continued his law education in Paris, Moscow and Petersburg and returned to Crimea. This process coincided with a critical period when the bells of the revolution were heard loudly in Tsarist Russia. He made an extraordinary effort to benefit from this process with his idealistic friends such as Numan Çelebi Cihan and İshak Sükûti. In this context, the Central Executive Committee of the Muslims of Crimea was elected in Akmescit with the participation of approximately 2000 people in April 1917. Finally, towards the end of the same year, the Republic of Crimean People was officially established. He became the Foreign and Defence Minister of the newly established state. However, the independence of Crimea lasted for a very short time, as the Bolsheviks immediately took control of the Crimean Peninsula and its surroundings. In addition, after the Red Army under the Bolsheviks killed many intellectual Crimean Turks, especially Numan Çelebi Cihan, Cafer Seydahmet has become the only hope and voice of the Crimean Turks. The dizzying developments in the peninsula and its surroundings as well as in continental Europe throughout 1918 forced Cafer Seydahmet to take a very active and flexible course of action in solving the Crimean Problem. He made many attempts to support the Crimean Turks before The Ottoman Empire, Germany, and Poland. But he did not get the result he expected from them. In this study, Cafer Seydahmet's search for a solution to the Crimean Problem and its results were analysed.

Anahtar Kelimeler

Cafer Seydahmet, Bolshevik Revolution, The Ottoman Empire, Germany, Poland

CAFER SEYDAHMET'İN KIRIM SORUNUNA ÇÖZÜM ARAYIŞLARI (1918-1920)

Öz

Cafer Seydahmet, İsmail Gaspralı’nın başlattığı Ceditçilik Hareketi’ne bağlı olarak yetişen, seksenler kuşağının Kırım’daki en önemli temsilcilerinden biridir. İlk öğrenimini Kırım’da, orta öğrenimini İstanbul Vefa Lisesi’nde bitiren Cafer Seydahmet, hukuk eğitimini ise Paris, Moskova ve Petersburg’da sürdürerek Kırım’a dönmüştür. Bu süreç, tam da Çarlık Rusyası’nda ihtilal çanlarının yüksek sesle işitildiği kritik bir döneme denk gelmiştir. Cafer Seydahmet, Numan Çelebi Cihan ve İshak Sükûti gibi mefkûreci arkadaşlarıyla bu süreçten yararlanmak için olağanüstü çaba göstermiştir. Bu bağlamda 1917’nin Nisan ayı içinde yaklaşık 2000 kişinin katılımıyla Akmescit’te Kırım Müslümanları Merkezî İcra Komitesi seçilmiştir. Nihayet aynı yılın sonlarına doğru Kırım Ahali Cumhuriyeti resmen kurulmuştur. Yeni kurulan devletin dışişleri ve savunma bakanı olmuştur. Ancak Bolşeviklerin Kırım yarımadası ve çevresinde kontrolü hemen ele alması üzerine Kırım’ın bağımsızlığı çok kısa sürmüştür. Ayrıca Bolşeviklerin yönetimindeki Kızıl Ordu’nun, Numan Çelebi Cihan başta olmak üzere pek çok mefkûreci Kırım Türk’ünü şehit etmesiyle Cafer Seydahmet, Kırım Türkleri’nin adeta tek umudu ve sesi haline gelmiştir. Yarımada ve çevresiyle kıta Avrupa’sında 1918 yılı boyunca yaşanan baş döndürücü gelişmeler, Cafer Seydahmet’i Kırım sorununun çözümünde çok aktif ve esnek bir hareket tarzına zorlamıştır. Osmanlı Devleti, Almanya ve Polonya nezdinde Kırım Türkleri’ne destek sağlamak için pek çok girişimde bulunmuştur. Ancak bunlardan beklediği sonucu alamamıştır. Bu çalışmada Cafer Seydahmet’in Kırım sorununa çözüm arayışları ve sonuçları analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cafer Seydahmet, Bolşevik İhtilali, Osmanlı Devleti, Amanya, Polonya

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (1918, Nisan 28). Kırım. Tercüman-ı Hakikat, s. 1-2.
• Ağaoğlu, A. (1918, Nisan 24). Kırım. Tercüman-ı Hakikat, s. 1-2.
• Alaç, M. (1961). Talât Paşa ve Cafer Kırımer. Emel, 13-15.
• Arat, R. R. (1960). Cafer Seydahmed Kırımer. Türk Yurdu, 2(3 (285)), 23-24.
• Bektöre, S. (1960). Volga Kızıl Akarken (6. Baskı b.). Ankara: Nur Yayınları.
• Güzay, A. (2020, Temmuz). Kırım'da Alman İşgali ve Osmanlı Devleti'nin Tutumu Üzerinde Bir Değerlendirme (1918). Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2(4), 447-470.
• İleri, C. N. (1918, Nisan 23). Kırım. Atî, s. 1-4.
• Kırım'a Dair Mülakat. (1918, Nisan 23). Ati, s. 1-4.
• Kırımer, C. S. (1967). Mareşal Pilsudski İle Mülâkatlarım ve Hatıralarım. Emel, 37-47.
• Kırımer, C. S. (1977). Ülkü ve Türkçülük. İstanbul: Su Yayınları.
• Kırımer, C. S. (1993). Bazı Hatıralar. İstanbul: Emel Türk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı.
• Kırımlı Kardeşlerimiz Hakkında Mülakat. (1918, Nisan 23). İkdam, s. 1-2.
• Kırımlı Kardeşlerimiz İle Hasbihal. (1918, Nisan 27). İkdam, s. 1.
• Kırımlı, H. (2002). Rus İdaresi Dönemi. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 25, s. 458-465.
• Kırımlı, H. (2010). Kırım Tatarlarında Millî Kimlik ve Millî Hareketler (2. b.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Otrar, İ. (1960, Kasım). Cafer Seydahmet Kırımer (1889-1960). Emel Dergisi, 1(1), 18.
• Özcan, Ö. (2008). Kırım Türklerinin Siyasi Önderi Cafer Seydahmet Kırımer. Ankara: Türk Ocakları Ankara Şubesi.
• Türk Ocağında. (1918, Mayıs 3). Vakit, s. 1-2.