BABALIK DENEYİMLERİNİ ŞEKİLLENDİRMEDE ANNELERİN ROLÜ: BİR YAŞAMÖYKÜSÜ ÇALIŞMASI

Yıl 2023, Sayı: 11, 221 - 254, 29.10.2023

Sibel Ezgin Ağıllı

https://doi.org/10.54557/karataysad.1327424

Öz

Son yıllarda erkeklik çalışmaları kapsamında, babalık üzerine yapılan araştırmaların arttığı, özellikle babalığın değişim ve inşa süreçlerine odaklanıldığı görülmektedir. Ancak bu tür olguları anlamak için kadınlar, özellikle de anne olanlar ile yapılan çalışmaların sayısına çok az rastlanmaktadır. Oysa babalığın değişimini veya yeniden inşa süreçlerini anlamak ve farklı perspektiflerden incelemek için kadınların görüşlerine ve deneyimlerine yer vermek önemlidir. Bu çalışmanın amacı da yüksek eğitimli kadınların, yaşamöykülerinden yola çıkarak, babalığın değişim sürecini anlamak ve babalık inşasında annelerin rolünü incelemektir. Çalışma, nitel yöntem desenlerinden biri olan yaşamöyküsü kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede Türkiye’deki bir devlet üniversitesinde çalışan, evli ve en az bir çocuğa sahip on kadın akademisyenin yaşamöyküleri dinlenilmiştir. Veriler, söylem analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak babaların değişim sürecinde oldukları ve akademisyen annelerin, babaların değişiminde etkin rol oynadıkları ve öncü oldukları görülmüştür. Ayrıca annelerin, geleneksel-ataerkil babalığı yeniden inşa etmediği, aksine bu model babalığı aşındırma girişiminde oldukları ve bu sayede babalara “uzman konumundan seslenerek” aile içerisinde kendilerine öznel bir alan açtıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Babalık, Babalar, Annelik, Toplumsal Cinsiyet, Yaşamöyküsü Yöntemi

The Role of Mothers in Shaping Fatherhood Experiences: A Life History Study

Öz

In recent years, within the scope of masculinity studies, there has been an increase in research on fatherhood, with a particular focus on the processes of transformation and construction of fatherhood. However, studies conducted with women, especially those who are mothers, in order to understand such phenomena are very rare. Nevertheless, it is important to include the views and experiences of women in order to understand the processes of change or reconstruction of fatherhood and to analyse them from different perspectives. The aim of this study is to understand the process of transformation in fatherhood and to examine the role of mothers in the construction of fatherhood based on the life histories of highly educated women. The study was conducted using the qualitative research method life history. In this framework, the biographies of ten female academics working at a state university in Turkey, who are married and have at least one child were listened to. The data was analysed using the discourse analysis technique. As a result, it was observed that fathers were in the process of transformation and academic mothers played an active role and were pioneers in the transformation of fathers. Furthermore, it was concluded that mothers do not reconstruct traditional-patriarchal fatherhood, but rather try to erode this model of fatherhood, creating a subjective space for themselves within the family by addressing fathers from an “expert position”.

Anahtar Kelimeler

Fatherhood, Fathers, Motherhood, Gender, Life History Method

Kaynakça

• Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV). (2017). Türkiye’de Babalığı Anlamak Serisi - I-Türkiye’de İlgili Babalık ve Belirleyicileri (Ana Rapor). https://www.acev.org/wpcontent/uploads/2018/01/BabalikArastirmasiAnaRapor.16.10.17.web_.pdf (Erişim tarihi: 18.11.2022).
• Allen, S. M. & Hawkins, A. J. (1999). Maternal Gatekeeping: Mothers’ Beliefs and Behaviors That Inhibit Greater Father Involvement in Family Work. Journal of Marriage and the Family, 61, 199-212.
• Atkinson, R. (2002). The Life Story Interview. Holstein, J. A. (Ed). Handbook of Interview Research: Context and Method.California: Sage: 121-140.
• Barutçu, A. & Hıdır, N. (2016). Türkiye’de Babalığın Değişen Rolleri: (Pro) Feminist Babalar, Fe Dergi, 8(2), 27-45.
• Berktay, F. (2012). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis Yayınları.
• Beauvoir, De S. (2019). İkinci Cinsiyet. (1.bs). (G. Savran, Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Bozok, M. (2013). Constructing Local Masculinities: A Case Study From Trabzon, Turkey, Middle East Technical University, Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora tezi.
• Bozok, M. (2017). Ebeveynlik, Erkeklik ve Çalışma Hayatı Arasında Türkiye’de Babalık. Türkiye’de Babalığı Anlamak Serisi-II. AÇEV.
• Bozok, M. (2018). Türkiye’de Ataerkillik, Kapitalizm ve Erkeklik İlişkilerinde Biçimlenen Babalık. Fe Dergi, 10(2), 31-42.
• Cabrera, N., Tamis‐Le Monda, C. S., Bradley, R. H., Hofferth, S., & Lamb, M. E. (2000). Fatherhood in the Twenty‐ First Century. Child Development, 71(1), 127-136.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. C. Soydemir (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Connell, R. W. (2019). Erkeklikler. N. Konukçu (Çev). İstanbul: Phoenix.
• Çabuklu, Y. (2007). Toplumsal Kurgular ve Cinsiyetçilik. İstanbul: Everest.
• Çakmak Otluoğlu, K. Ö., Kurt Yılmaz, B., & Sürgevil Dalkılıç, O. (2021). Covid-19 Döneminde Akademisyen Annelerin İş-Yaşam Deneyimlerini Anlamak: Nitel Bir Araştırma. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 7(1), 13-52.
• Daly, K. (1993). Reshaping Fatherhood: Finding the Models. Journal of Family Issues, 14(4), 510-530.
• Delaney, C. (2014). Tohum ve Toprak. S. Somuncuoğlu ve A. Bora, (Çev.) İstanbul: İletişim.
• Demiriz, G., & Baran H. B., (2018). ‘Babalık Deneyimlerinde Erkekliklerin Değiş(mey)en Yüzü: Blogger Babaların Anlatıları Üzerinden Bir Analiz, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(3), 1074-1089.
• Furstenberg, F. (1988). Good Dads—Bad Dads: Two Faces of Fatherhood. The Changing American Family and Public Policy. 193-218.
• Furstenberg, F. F., Jr. (1995). Fathering in the Inner City: Paternal Participation and Public Policy. Marsiglio, W. (Ed). Fatherhood: Contemporary Theory, Research, and Social Policy. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Geiger, S. N. (1986). Women’s Life Histories: Method and Content. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 11(2), 334-351.
• Gerson, K. (1993). No Man’s Land: Men’s Changing Commitments to Family and Work. New York: Basic Books.
• Giddens, A. (2014). Mahremiyetin Dönüşümü. İstanbul: Ayrıntı.
• Goodwin, R. (2009). Changing Relations: Achieving Intimacy in A Time of Social Transition. UK: Cambridge University.
• Gökaliler, E. & Özer, A. (2019). Baba 2.0: Dijital Dönüşüm ile Değişen Baba Rolü Üzerine Bir Araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 48, 387-403.
• Gürel, P. A. (2018). İş-Yaşam Dengesini Sağlayan Faktörlerin Kadın Akademisyenler için Belirlenmesi: Lojistik Regresyon Analizi. Kadın Araştırmaları Dergisi, (16), 31-44.
• Habib, C. (2012). The Transition to Fatherhood: A Literature Review Exploring Paternal Involvement with İdentity Theory. Journal of Family Studies, 18(2-3), 103–120.
• Hawkins, A. J., Christiansen, S. L., Sargent, K. P., & Hill, E. J. (1993). Rethinking Fathers' Involvement in Child Care: A Developmental Perspective. Journal of Family Issues, 14(4), 531-549.
• Hays, S. (1991). The Cultural Contradictions of Motherhood. New Haven: Yale University Press.
• Hooks, b. (2018) Değişme İsteği, Erkekler, Erkeklik ve Sevgi. İstanbul: Bgst.
• Kocatepe, B. & Bilgi, S. (2018). Toplumsal Bir İnşa Olarak Babalık: Annelerin Yaşam Öykülerinde Baba İmgesi. Fe Dergi, 10(2), 43-59.
• Larossa, R. (1988). Fatherhood and Social Change. Family Relations, 37(4). 451-457.
• Lupton, D. (2002). Duygusal Yaşantı. M. Cemal. (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Lupton, D. & Barclay, L. (1997). Constructing Fatherhood: Discourses and Experiences. CA: Sage Publications.
• Marsiglio, W. (1993). Contemporary Scholarship on Fatherhood: Culture, Identity, and Conduct. Journal of Family Issues, 14(4), 484-509.
• McAdams, D. P. (2001). The Psychology of Life Stories. Review of General Psychology, 5(2), 100-122.
• McAdams, D. P. (2005). The Redemptive Self: Stories Americans Live by. Oxford University.
• Miller, T. (2011). Making Sense of Fatherhood. UK: Cambridge University.
• Özarslan, O. (2016). Hovarda Alemi. İstanbul: İletişim.
• Pleck, J. H., & Hofferth, S. L. (2008). Mother Involvement as an Influence on Father Involvement with Early Adolescents. Fathering, 6(3), 267.
• Pleck, E.H., & Pleck, J.H. (1997). Fatherhood Ideals in The United States: Historical Dimensions. In M.E. Lamb (Ed.), The Role of The Father in Child Development (pp. 33-48). New York, NY: John Wiley & Sons.
• Poortman, A. R. ve Van Der Lippe, T. (2009). Attitudes Toward Housework and Child Care and The Gendered Division of Labor. Journal of Marriage and Family, 71(3), 526-541.
• Rublack, U. (1996). Pregnancy, Childbirth and The Female Body in Early Modern Germany. Past & Present, (150), 84-110.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkansız İktidar. İstanbul: Metis.
• Sartre, J. P. (1981) Yöntem Araştırmaları Diyalektik Aklın Eleştirisi. S. R. Kirkoğlu (Çev.) İstanbul: Ağaoğlu Yayınevi.
• Segal, L. (1992). Ağır Çekim. V. Ersoy (Çev). İstanbul: Ayrıntı.
• Thoma, D. (2011). Babalar. F. Doğan (Çev). İstanbul: İletişim.
• Tol, U. U., & Taşkan, D. (2018). Erkeklik ve Babalık Halleri. Türkiye’de Babalığı Anlamak Serisi – III, AÇEV.
• Welldon, E. V. (2001) Anne Melek mi, Yosma mı? S. K. Akbaş, C. Kurultay. (Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Yavuz, Ş. (2015). Ataerkil Egemen Erkeklik Değerlerinin Üretiminde Kadınların Rolü: Trabzon Örneği. Fe Dergi, 7(1), 117-130.
• Zeybekoğlu, Ö. (2013). Günümüzde Erkeklerin Gözünden Babalık ve Aile. Mediterranean Journal of Humanities, 3(2), 297-32.