GÜRCİSTAN DIŞ POLİTİKASINDA KARAR ALMA SÜRECİ: BİRLEŞİK ULUSAL HAREKET DÖNEMİ VE RUSYA-GÜRCİSTAN SAVAŞI (2004-2008)

Year 2025, Volume: 11 Issue: 23, 67 - 84, 30.06.2025

Ergün Mamedov

Abstract

2004 Gül Devrimi sonrasında Gürcistan’da dış politika karar alma mekanizması, anayasa reformlarıyla yeniden yapılandırılmış ve bu reformlar sonucunda yürütme erkinin ağırlığı belirgin biçimde artmıştır. Mikhail Saakaşvili’nin liderliğinde cumhurbaşkanlığı makamı, dış politika alanında tek merkezli bir karar alma aktörüne dönüşmüş; yasama ve bürokratik organlar karar alma süreçlerinde ikincil konuma itilmiştir. Bu merkeziyetçi yapı, Gürcistan’ın NATO ve AB’ye entegrasyon hedefiyle uyumlu bir şekilde şekillendirilmiş, ancak Güney Osetya ve Abhazya’daki ayrılıkçı hareketlerin Rusya tarafından desteklenmesi, Moskova ile ciddi bir stratejik ve jeopolitik çatışmayı tetiklemiştir. Bu sürecin sonunda 2008 Rusya-Gürcistan Savaşı meydana gelmiş; savaş, Gürcistan’ın dış politikasında normatif ve yapısal kırılmalara yol açmıştır. Bu bağlamda, çalışmanın teorik çerçevesi Neoklasik Realizm, Beklenti Teorisi, Groupthink ve Bürokratik Politika Modeli gibi yaklaşımlarla kurulmuş; dış politika karar alma sürecinde hem liderin kişisel etkisi hem de iç sistem dinamikleri ile uluslararası sistemdeki rol beklentileri bütüncül biçimde analiz edilmiştir.
Nitel araştırma yöntemine dayanan bu çalışma, 2004–2008 yılları arasında Gürcistan’ın dış politika karar alma mekanizmasındaki dönüşümün iç ve dış politika üzerindeki etkilerini çözümlemektedir. Araştırma, karar alma süreçlerinin cumhurbaşkanlığı merkezli dar bir yapıya evrilmesiyle birlikte risk alma eğiliminin arttığını; bunun ise özellikle 2008 Savaşı sürecinde belirgin biçimde tezahür ettiğini ortaya koymaktadır. Çalışmanın temel amacı, Gürcistan’ın stratejik yöneliminde Batı ile bütünleşme hedefi doğrultusunda yapılan anayasal ve siyasal değişikliklerin karar alma süreçlerine nasıl yansıdığını irdelemektir. Kapsam olarak 2004-2008 dönemi seçilmiş, ancak Saakaşvili’nin iktidar dönemi bağlamında gerek 2003 sonrası reformlar gerekse 2008 sonrası dış politika yeniden yapılandırmaları bütünlük içinde ele alınmıştır. Savaş sonrasında Gürcistan, sadece dış politikada değil, aynı zamanda iç siyasette de demokratikleşme önceliklerini ve uluslararası normlara uyum stratejisini revize etmiş; karar alma süreçleri daha kurumsal ve çok aktörlü yapıya geçiş yönünde evrilmiştir. Bu bağlamda çalışma, karar alma mekanizmalarındaki dönüşümün yönünü ve kapsamını teorik bağlamda ortaya koymayı hedeflemektedir.

Keywords

Gürcistan , Karar Alma Mekanizması , Birleşik Ulusal Hareket , Dış Politika , 2008 Rusya-Gürcistan Savaşı

References

• Allison, Graham T. (1969), “Conceptual Models and the Cuban Missile Crisis”, American Political Science Review, 63/3, 689–718. https://doi.org/10.2307/1954423
• Asim, Muhammed, Zyhiyig, Liu ve Nadeem, Muhammed Athar (2021), “How Authoritarian Leadership Affects Employee’s Helping Behavior? The Mediating Role of Rumination and Moderating Role of Psychological Ownership”, Frontiers in Psychology. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2021.667348/full.
• Atıcı Köktaş, Nilgün (2015), “Saakaşvili Dönemi Gürcistan İç ve Dış Politika Üzerine Bir Değerlendirme”, Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1/2, 95–110.
• BBC News. (2012, 2 October), “Georgia President Mikheil Saakashvili Admits Election Loss”, https://www.bbc.com/news/world-europe-19798323.
• Bişkin, Mustafa Cem (2010), ABD-AB-Rusya Üçgeninde Ukrayna ve Gürcistan’da Güç Mücadelesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Brule, David ve Mintz, Alex (2017, 22 September), “Foreign Policy Decision-Making: Evolution, Models, and Methods”, Oxford Research Encyclopedia of International Studies.
• Civil Georgia (2004a, 7 February), “Constitutional Changes Approved”, https://civil.ge/archives/105203
• Civil Georgia (2004b, 7 February), “New Constitution Boosts President’s Powers”, https://civil.ge/archives/105193
• Civil Georgia (2004c, 2 February), “Saakashvili’s Close Ally to Be Georgia’s Envoy to Russia”, https://civil.ge/archives/105171
• Civil Georgia (2008a, 11 August), “Georgia Agrees to European-Brokered Ceasefire”, https://civil.ge/archives/117024
• Civil Georgia (2008b, 20 August), “Georgia Cuts Diplomatic Ties with Russia”, https://civil.ge/archives/117313
• Civil Georgia (2008c, 5 July), “Georgia Recalls Ambassador from Moscow”, https://civil.ge/archives/116754
• Civil Georgia (2008d, 9 August), “Martial Law Declared in Georgia”, https://civil.ge/archives/116974
• Civil Georgia. (2008e, 2 July), “Merger of General Prosecutor’s Office, Justice Ministry Planned”, https://civil.ge/archives/116675
• Civil Georgia (2008f, 19 August), “NATO to Provide Post-Conflict Assistance to Georgia”, https://civil.ge/archives/19213
• Civil Georgia (2008g, 15 August), “No Change in Position on Georgia’s NATO Membership – Merkel”, https://civil.ge/archives/117131
• Civil Georgia (2008h, 12 August), “Parliament Endorses Merger of Procuracy with Justice Ministry”, https://civil.ge/archives/117447
• Civil Georgia (2008i, 11 August), “Russia Wants ‘Regime Change’ in Georgia – U.S. Suggests”, https://civil.ge/archives/117016
• Civil Georgia (2008j, 11 August), “Saakashvili Addresses Nation”, https://civil.ge/archives/117030
• Civil Georgia (2008k, 24 September), “Saakashvili Speaks of ‘Second Rose Revolution’”, https://civil.ge/archives/117545
• Civil Georgia (2008l, 20 August), “Saakashvili: NATO Sends Strong Signal”, https://civil.ge/archives/117189
• Çelikpala, Mithat (2014), “Başarısız Devlet: Demokratik Model Ülke Sarmalında Gürcistan’ın 20 Yılı”, OAKA, 7/14, 1–35.
• Çuhadar, Esra ve Özkeçeci Taner, Binnur (2004), “Decision-Making Process Matters: Lessons Learned from Two Turkish Foreign Policy Cases”, Turkish Studies, 5/2, 43–78.
• De Waal, Thomas (2011), Georgia’s Choices: Charting a Future in Uncertain Times, Carnegie Endowment.
• Demetrashvili, A. (Ed.), Konstitutsiuri Samartalis Sakhelmdzghvanelo, Sakonstitutsio Problema (Tbilisi).
• Efegil, Ertan (2012), “Türk Dış Politikası Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler”, içinde Rıdvan Kalaycı & Ertan Efegil (Düz.), Dış Politika Teoriler Bağlamında Türk Dış Politikasının Analizi, Nobel Yayınları, 85-102.
• Georgian Ministry of Foreign Affairs. Foreign Policy Strategy: 2006–2009. https://www.mfa.gov.ge/
• Grube, Dennis C. ve Killick, Anna (2023), “Groupthink, Polythink and the Challenges of Decision-Making in Cabinet Government”, Parliamentary Affairs, 76/1, 211–231, https://doi.org/10.1093/pa/gsab047.
• Gvalia, Giorgi, Lebanidze, Bidzina ve Iashvili, Zurab (2011), “Political Elites, Ideas and Foreign Policy: Explaining and Understanding Behavior of Small States in the Former Soviet Union”, Heliae Universitas Publica.
• Hsiao, Gene T. (Ed.) (1973), The Role of External Powers in the Indochina Crisis, Andronicus.
• Hudson, Valerie M (2006), Foreign Policy Analysis: Classic and Contemporary Theory, Rowman & Littlefield.
• Hüseyinov, Fuad (2003), “Bağımsız Devletler Topluluğu’nun Oluşumunun Hukuki Boyutları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52/4, 387–401.
• Immerman, Richard H. (1990), “U.S. Interests in Indochina”, In L. S. Kaplan, D. Artaud, & M. R. Rubin (Eds.), Dien Bien Phu and the Crisis of Franco-American Relations, 1954–1955, Scholarly Resources Inc.
• Jones, Stiven (2013), Sakartvelo: Politikuri İstoria Damoukideblobis Gamotskhadebis Shemdeg, Center for Social Sciences.
• Kahneman, Daniel ve Tversky, Amos (1979), “Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk”, Econometrica, 47/2, 263–291.
• Kavadze, Amiran (2020), Foreign Policy of Contemporary Georgia: Formulation, Decision-Making & Implementation (Vol. 1).
• Kaya Karabulut, Seda (2022), “Gürcistan’ın Siyasal Dönüşümü: Bağımsızlıktan Günümüze”, Akademik Düşünce Dergisi, 6, 37–53, https://doi.org/10.53507/akademikdusunce.1192059.
• Lanskoy, Miriam ve Areshidze, Giorgi (2008), “Georgia’s Year of Tumult”, Journal of Democracy, 19/4, 154–168.
• Lindblom, Charles E. (1959), “The Science of ‘Muddling Through’”, Public Administration Review, 19/2, 79–88.
• Mintz, Alex ve Wayne, Carly (2016), “The Polythink Syndrome and Elite Group Decision-Making”, Political Psychology, 37/1, 3–21.
• Nodia, Ghia ve Scholbath, Álvaro Pinto (2006), The Political Landscape of Georgia: Political Parties: Achievements, Challenges and Prospects, Eburon Academic Publishers.
• NPR. (2008, 12 August), “Sarkozy: Russia, Georgia Agree to Cease-Fire Plan”, https://www.npr.org/2008/08/12/93522334/sarkozy-russia-georgia-agree-to-cease-fire-plan.
• Omar, Ali Abdi (2013, 13 February), “Is There Anything ‘New’ in Neoclassical Realism?”, E-International Relations. https://www.e-ir.info/pdf/33413
• Pierson, Paul (2000), “Increasing Returns, Path Dependence, and the Study of Politics”, American Political Science Review, 94/2, 251–267.
• Putnam, Robert D. (1988), “Diplomacy and Domestic Politics: The Logic of Two-Level Games”, International Organization, 42/3, 427–460.
• Reuters (2008a, 19 August), “Georgia Starts Process to Exit Ex-Soviet CIS Pact”, https://www.reuters.com/article/us-georgia-ossetia-cis-idUSLJ41645320080819
• Reuters (2008b, 28 February), “Georgia to Send Troops to Afghanistan”, https://www.reuters.com/article/us-georgia-afghan-troops-sb-idUSTRE51H6KB20090218
• Saakashvili, Mikhail (2008, 11 August), “The War in Georgia is a War for the West”, The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/SB121841306186328421
• Şen, Seyhan (2004), Avrupa Birliği’nde Kimlik Sorunu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.