Gebelikte Tiroit Fonksiyon Bozuklukları ve Beslenme

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 42 - 50, 31.07.2025

Saime Şaki , Başak Öney

Öz

Gebelik döneminde tiroit fonksiyon bozuklukları, anne ve fetüs sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek ciddi sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Tiroit hormonları, fetüsün nörolojik gelişimi ve gebelik süresince metabolik denge için hayati öneme sahiptir. Bu çalışma, gebelikte tiroit fonksiyon bozukluklarının (hipotiroidizm, hipertiroidizm) etkilerini ve bu bozuklukların beslenme ile yönetimini incelemektedir. Gebelikte yeterli iyot alımı, tiroit hormonlarının sentezi için kritik olup, iyot eksikliği durumunda anne ve fetüs ciddi risklerle karşı karşıya kalabilir. Ayrıca, selenyum ve demir gibi mikro besinlerin eksiklikleri de tiroit fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileyebilir ve bu dönemdeki tiroit bozukluklarını şiddetlendirebilir. Bu çalışmada, gebelikte tiroit sağlığını desteklemek amacıyla beslenme stratejileri ve mikro besinlerin önemi vurgulanmıştır. Sonuç olarak, gebelikte tiroit sağlığını optimize etmek için beslenme durumunun izlenmesi ve uygun müdahalelerin yapılması hem anne hem de bebek sağlığını korumada önemli bir etkiye sahiptir.

Anahtar Kelimeler

gebelik, hipertiroid, hipotiroid, hashimoto, iyot

Kaynakça

• Aktaş, A., & Pekkolay, Z. (2016). Thyroid Diseases and Treatment in Pregnancy. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 7(1), 119-123.
• Chaker, L., Bianco, A. C., Jonklaas, J., & Peeters, R. P. (2017). Hypothyroidism. Lancet (London, England), 390(10101), 1550–1562. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(17)30703-1 Çocuk Ve Ergenlerde Tiroid Hastalıkları, (2019) Orient yayınları
• Duntas, L. H., & Benvenga, S. (2015). Selenium: an element for life. Endocrine, 48, 756-775.
• Gaitonde, D. Y., Rowley, K. D., & Sweeney, L. B. (2012). Hypothyroidism: an update. American family physician, 86(3), 244–251.
• Geetha, K., Sasanka, G., Pridvineel, S., Banu, M. U., & Rama Rao, T. (2023). A Review on Hashimoto’s Thyroiditis. Journal of Drug Delivery and Therapeutics, 13(12), 250-254. https://doi.org/10.22270/jddt.v13i12.6133
• Gül, Ö. Ö., Şahin, S., Cander, S., Gül, B., Ünal, O. K., Akçalı, Ü., ... & İmamoğlu, Ş. (2011). Endokrinoloji polikliniğine başvuran hastalarda tiroid fonksiyonlarının yaş ile olan ilişkisinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 37(2), 67-70.
• Hadizadeh Riseh, S., Abbasalizad Farhang, M., Mobasseri, M., & Asghari Jafarabadi, M. (2017). The Relatıonshıp Between Thyroıd Hormones, Antıthyroıd Antıbodıes, Antı-Tıssue Transglutamınase And Antı-Glıadın Antıbodıes In Patıents Wıth Hashımoto's Thyroıdıtıs. Acta endocrinologica (Bucharest, Romania : 2005), 13(2), 174–179. https://doi.org/10.4183/aeb.2017.174
• Hu, S., & Rayman, M. P. (2017). Multiple nutritional factors and the risk of Hashimoto's thyroiditis. Thyroid, 27(5), 597-610.
• Husebye, E. S., Anderson, M. S., & Kämpe, O. (2018). Autoimmune polyendocrine syndromes. New England Journal of Medicine, 378(12), 1132-1141.
• Ihnatowicz, P., Wątor, P., & Drywień, M. E. (2021). The importance of gluten exclusion in the management of Hashimoto's thyroiditis. Annals of agricultural and environmental medicine : AAEM, 28(4), 558–568. https://doi.org/10.26444/aaem/136523
• Ijdda, S., Rafi, S., Elmghari, G. H., & El Ansari, N. (2023). Hyperthyroidism and Pregnancy. SAS J Med, 10, 1043-1051.
• Krysiak, R., & Okopien, B. (2011). The effect of levothyroxine and selenomethionine on lymphocyte and monocyte cytokine release in women with Hashimoto's thyroiditis. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 96(7), 2206-2215
• Kumar, P., & Magon, N. (2012). Hormones in pregnancy. Nigerian medical journal : journal of the Nigeria Medical Association, 53(4), 179–183. https://doi.org/10.4103/0300-1652.107549
• Kut, E., & Atmaca, H. (2013). Tirotoksikoz. Journal of Experimental and Clinical Medicine, 29(4S), 309-314. https://doi.org/10.5835/jecm.omu.29.s4.018
• Liontiris, M. I., & Mazokopakis, E. E. (2017). A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients.Points that need more investigation. Hellenic journal of nuclear medicine, 20(1), 51–56. https://doi.org/10.1967/s002449910507
• Mahan LK, Stumo SE , Raymond JL. (2012) Krause’s food and nutrition care process. Elsevier Edition 13
• McLeod, D. S., & Cooper, D. S. (2012). The incidence and prevalence of thyroid autoimmunity. Endocrine, 42(2), 252–265. https://doi.org/10.1007/s12020-012-9703-2
• Mikulska, A. A., Karaźniewicz-Łada, M., Filipowicz, D., Ruchała, M., & Główka, F. K. (2022). Metabolic Characteristics of Hashimoto's Thyroiditis Patients and the Role of Microelements and Diet in the Disease Management-An Overview. International journal of molecular sciences, 23(12), 6580. https://doi.org/10.3390/ijms23126580
• Ragusa, F., Fallahi, P., Elia, G., Gonnella, D., Paparo, S. R., Giusti, C., Churilov, L. P., Ferrari, S. M., & Antonelli, A. (2019). Hashimotos' thyroiditis: Epidemiology, pathogenesis, clinic and therapy. Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism, 33(6), 101367
• Rayman, M. P. (2012). Selenium and human health. The Lancet, 379(9822), 1256-1268
• Schomburg, L. (2016). Dietary selenium and human health. Nutrients, 9(1), 22.
• Sharma, R., Bharti, S., & Kumar, K. H. (2014). Diet and thyroid-myths and facts. Journal of Medical Nutrition and Nutraceuticals, 3(2), 60.
• Siegmann, E. M., Müller, H. H. O., Luecke, C., Philipsen, A., Kornhuber, J., & Grömer, T. W. (2018). Association of Depression and Anxiety Disorders With Autoimmune Thyroiditis: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA psychiatry, 75(6), 577–584. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2018.0190
• Stagnaro-Green, A., Abalovich, M., Alexander, E., Azizi, F., Mestman, J., Negro, R., ... & Wiersinga, W. (2011). Guidelines of the American Thyroid Association for the diagnosis and management of thyroid disease during pregnancy and postpartum. Thyroid, 21(10), 1081-1125. https://doi.org/10.1089/thy.2011.008
• Szczuko, M., Syrenicz, A., Szymkowiak, K., Przybylska, A., Szczuko, U., Pobłocki, J., & Kulpa, D. (2022). Doubtful Justification of the Gluten-Free Diet in the Course of Hashimoto's Disease. Nutrients, 14(9), 1727. https://doi.org/10.3390/nu14091727
• Taylor, P. N., Albrecht, D., Scholz, A., Gutierrez-Buey, G., Lazarus, J. H., Dayan, C. M., & Okosieme, O. E. (2018). Global epidemiology of hyperthyroidism and hypothyroidism. Nature Reviews Endocrinology, 14(5), 301-316.
• Tekin, Y. B., & Güven, E. S. D. (2014). Gebelikte tiroid hastalıkları ve neonatal sonuçları. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 11(4), 150-153.
• Temür, M. (2009). Erken gebelikte tiroid disfonksiyonlarının sıklığı (Tez No. 397104) [Uzmanlık tezi, Sağlık Bakanlığı / İstanbul Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi / Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Thangaratinam, S., Tan, A., Knox, E., Kilby, M. D., Franklyn, J., & Coomarasamy, A. (2011). Association between thyroid autoantibodies and miscarriage and preterm birth: meta-analysis of evidence. Bmj, 342.
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı (2022). Gebelik ve Doğum Süreci. Annelik yolculuğu. https://dosyahastane.saglik.gov.tr/Eklenti/282471/0/gebelik-ve-dogum-surecipdf.pdf
• Türkiye Endokrinoloji ve Metabolzima Derneği (TEMD) (2020). Tiroid Hastalıkları ve Tanı Tedavi kılavuzu 2020
• https://file.temd.org.tr/Uploads/publications/guides/documents/20200929134733-2020tbl_kilavuzf527c34496.pdf
• Ventura, M., Melo, M., & Carrilho, F. (2017). Selenium and Thyroid Disease: From Pathophysiology to Treatment. International journal of endocrinology, 2017, 1297658. https://doi.org/10.1155/2017/1297658
• Wheeler, S. M., Willoughby, K. A., McAndrews, M. P., & Rovet, J. F. (2011). Hippocampal size and memory functioning in children and adolescents with congenital hypothyroidism. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 96(9), E1427-E1434.
• Wichman, J., Winther, K. H., Bonnema, S. J., & Hegedüs, L. (2016). Selenium supplementation significantly reduces thyroid autoantibody levels in patients with chronic autoimmune thyroiditis: a systematic review and meta-analysis. Thyroid, 26(12), 1681-1692
• Wilson, S. A., Stem, L. A., & Bruehlman, R. D. (2021). Hypothyroidism: Diagnosis and treatment. American family physician, 103(10), 605-613.