Marmara Geçiş Bölgesi’ndeki Ağaçlık Çağındaki Pinus brutia Ten. Ormanlarında Ağaç Bileşenlerinin Karbon Yoğunlukları

Year 2022, Volume: 22 Issue: 3, 193 - 201, 23.12.2022

Şükrü Teoman Güner Aydın Çömez

https://doi.org/10.17475/kastorman.1215272

Abstract

Çalışmanın amacı: Bu çalışma kızılçamda ağaç bileşenlerinin (ibre, odun, kabuk, kök) karbon oranlarını ve toprak üstü ve toplam ağaç kütlesine ait ağırlıklı karbon oranlarını belirlemek için yapılmıştır.
Çalışma alanı: Çalışma Marmara Geçiş Bölgesi’nde, Sakarya nehrinin güney kesimlerindeki doğal kızılçam ormanlarında yürütülmüştür.
Materyal ve yöntem: Örneklemeler ince ve orta ağaçlık çağında (d1,3=20.0-51.9 cm) bulunan ve yetişme ortamı özellikleri bakımından farklılık gösteren toplam 10 alanda yapılmıştır. Her örnekleme alanında baskın durumda olan üç ağaçtan ibre, odun, kabuk ve kök örnekleri alınmıştır. Laboratuvarda ağaç bileşenlerine ait örneklerde karbon analizi yapılmıştır. Elde edilen veriler varyans analizi ve Duncan çoklu karşılaştırma testi ile değerlendirilmiştir.
Temel sonuçlar: Ağaç bileşenlerinin karbon oranları arasında önemli farklılıklar belirlenmiştir (p<0.001). Karbon yoğunluğu ağaç bileşenleri arasında en düşük kökte (%50.25), en yüksek ise kabukta (%54.90) bulunmuştur. Doğal kızılçam ormanları için ağırlıklı karbon oranı toprak üstü ağaç kütlesi için %52.07, toplam ağaç kütlesi için ise %51.77 olarak hesaplanmıştır.
Araştırma vurguları: Elde edilen sonuçlar, kızılçam ormanlarında gerek ağaçlarda gerekse ağaçların farklı bileşenlerinde depolanan karbon stoklarının hesaplanmasında kullanılabilir.

Keywords

Kızılçam, Ağırlıklı Karbon Oranı, Yetişme Ortamı Özelliği

Carbon Concentration in Tree Components of Mature Pinus brutia Ten. Forests in the Marmara Transition Zone

Abstract

Aim of study: This study was carried out to determine the carbon concentration of the tree components (needles, wood, bark, root) and the weighted carbon concentrations of the above-ground and total tree mass.
Area of study: Current study was carried out in natural Pinus brutia forests in the Marmara Transition Zone, southern side of Sakarya river.
Material and methods: The samplings were made in 10 stands in the mature stage (dbh = 20.0-51.9 cm) that were different in terms of habitat characteristics. Needle, wood, bark, and root samples were taken from three dominant trees in each sample plot. Carbon was analysed in the laboratory in samples of tree components. The data obtained were evaluated by analysis of variance and Duncan multiple comparison test.
Main results: Significant differences were determined between carbon concentration of tree components (p<0.001). The lowest carbon concentration (50.25%) was found in root and the highest (54.90%) in the bark. The weighted carbon concentration was calculated as 52.07% for the above-ground and 51.77% for the total tree biomass.
Highlights: The results obtained can be used for the calculation of carbon stocks stored in both whole and in different components of trees in Pinus brutia forests.

Keywords

Calabrian Pine, Weighted Carbon Concentration, Site Properties

References

• Aka Sağlıker, H. & Darıcı, C. (2006). Nutrient Contents of Pinus brutia Ten. (Pinaceae) and Pistacia terebinthus L. (Anacardiaceae) Growing on Marl and Conglomerate Substrata in the Eastern Mediterranean. Turkish Journal of Botany, 31, 11-17.
• Anşin, R. (1988). Tohumlu Bitkiler, Gymnospermae (Açık Tohumlular), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Genel Yayın No. 122, Fakülte Yayın No. 15, Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi, 262 p., Trabzon.
• Atalay, İ. (2002). Türkiye’nin Ekolojik Bölgeleri. Orman Bakanlığı Yayın Nu:163, Meta Basımevi, 266 p., İzmir.
• Bert, D. & Danjon, F. (2006). Carbon concentration variation in the roots, stem and crown of mature Pinus pinaster (Ait.). Forest Ecology and Management, 222, 279-295.
• Caliskan, S. & Makineci, E. (2015). Effects of carbon and nitrogen content on seed germination of calabrian pine (Pinus brutia) populations. Bosque, 36(3), 435-443.
• Colombo, S.J., Parker, W.C., Luckai, N., Dang, Q. & Cai, T. (2005). The effects of forest management on carbon storage in Ontario’s Forests, Climate Change Research Report (CCRR-03).
• Publication of Applied Research and Development Ontario Forest Research Institute, Ontorio. http://www.climateontario.ca/MNR_Publications/276922.pdf (accessed 15 June 2017).
• Correia, A.C., Tomé, M., Pacheco, C.A., Faias, S., Dias, A.C., Freire, J., Carvalho, P.O. & Pereira, J.S. (2010). Biomass allometry and carbon factors for a Mediterranean pine (Pinus pinea L.) in Portugal. Forest Systems, 19(3), 418-433.
• Çelik, N. (2006). Sündüken Dağları Kütlesi’nin Yetişme Ortamı özellikleri ve Sınıflandırılması. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
• Çömez, A. (2012). Sündiken Dağları’ndaki (Eskişehir) Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Meşcerelerinde Karbon Birikiminin Belirlenmesi. Orman Toprak ve Ekoloji Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayını, Eskişehir.
• Dönmez, İ.E. & Dönmez, Ş. (2013). Ağaç kabuğunun yapısı ve yararlanma imkanları. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14, 156-162.
• Durkaya, B., Durkaya, A., Makineci, E. & Karaburk, T. (2013a). Estimating above-ground biomass and carbon stock of individual trees ın uneven-aged Uludag fir stands. Fresenius Environmental Bulletin, 22(2), 428-434.
• Durkaya, B., Durkaya, A., Makineci, E. & Ülküdür, M. (2013b). Estimation of above-ground biomass and sequestered carbon of Taurus Cedar (Cedrus libani L.) in Antalya, Turkey. iForest, 6, 278-284.
• Durkaya, A., Durkaya, B., Makineci, E. & Orhan, I. (2015). Aboveground biomass and carbon storage relationship of Turkish pines. Fresenius Environmental Bulletin, 24(11), 3573-3583.
• Erkan, N. & Aydın, A.C. (2016). Effects of spacing on early growth rate and carbon sequestration in Pinus brutia Ten. plantations. Forest Systems, 25(2), e064. doi:10.5424/fs/2016252-09290.
• Erkan, N. & Güner, Ş.T. (2018). Determination of carbon concentration of tree components for Scotch pine forests in Türkmen Mountain (Eskişehir, Kütahya) Region. Forestist, 68(2), 87-92.
• GDF (2022). Forestry statistics. Turkish General Directorate of Forestry. https://www.ogm.gov.tr/tr/ormanlarimiz/Turkiye-Orman-Varligi (accessed 20 Feb 2022).
• GDM (2021). Meteorological Data. Turkish General Directorate of Meteorology. Ankara.
• Graham, L.E., Graham, M.G. & Wilcox, L.W. (2014). Plant Biology. Harlow, UK: Pearson Education Limited. 673.
• Güner, Ş.T. & Çömez, A. (2017). Biomass equations and changes in carbon stock in afforested black pine (Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) stands in Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 26(3), 2368-2379.
• Güner, Ş.T. (2019). Changes in carbon concentration of tree components for Kazdağ fir (Abies nordmanniana subsp. equi-trojani) forests. Fresenius Environmental Bulletin, 28(1), 116-123.
• Güner, Ş.T., Özel, C., Türkkan, M. & Akgül, S. (2019). Türkiye’deki sahilçamı ağaçlandırmalarında ağaç bileşenlerine ait karbon yoğunluklarının değişimi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 6(2), 167-176. https://doi.org/10.17568/ogmoad.546116
• Herrero, C., Turrión, M.B., Pando, V. & Bravo, F. (2011). Carbon in heartwood, sapwood and bark along the stem profile in three Mediterranean Pinus species. Annals of Forest Science, 68, 1067-1076.
• IPCC (2006). IPCC Guidelines for national greenhouse gas inventories, prepared by the National Greenhouse Gas Inventories Programme, In: IGES, Japan (Eds.: H.S. Eggleston, L. Buendia, K. Miwa, T. Ngara and K. Tanabe). http://www.ipcc-nggip.iges.or.jp/public/2006gl/index.html (accessed 04 January 2016).
• Kahriman, A., Sönmez, T. & Yavuz, M. (2016). Antalya ve Mersin Yöresi Saf Kızılçam Meşcerelerinde Hasılat Araştırmaları. TÜBİTAK TOVAG Proje Nu: 112O808, Artvin.
• Karataş, R., Çömez, A. & Güner, Ş.T. (2017). Sedir (Cedrus libani A. Rich.) ağaçlandırma alanlarında karbon stoklarının belirlenmesi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 4(2), 107-120.
• Laiho, R. & Laine, J. (1997). Tree stand biomass and carbon content in an age sequence of drained pine mires in southern Finland. Forest Ecology and Management, 93, 161-169.
• Lamlom, S.H. & Savidge, R.A. (2003). A reassessment of carbon content in wood: variation within and between 41 North American species. Biomass and Bioenergy, 25, 381-388.
• Makineci, E., Ozdemir, E., Caliskan, S., Yilmaz, E., Kumbasli, M., Keten, A., Beskardes, V., Zengin, H. & Yilmaz, H. (2015). Ecosystem carbon pools of coppice-originated oak forests at different development stages. European Journal of Forest Research, 134(2), 319-333.
• Malmsheimer, R.W., Bowyer, J.L., Fried, J.S., Gee, E., Izlar, R.L., Miner, R.A., Munn, I.A., Oneil, E. & Stewart, W.C. (2011). Managing Forests because Carbon Matters: Integrating Energy, Products, and Land Management Policy. Journal of Forestry, 109, Supplement 1, 51.
• Orhan, İ. (2013). Kızılçam, Karaçam ve Sarıçam’ın Ticari ve Ticari Olmayan Bileşenlerinin Biyokütle Miktarlarının Belirlenmesi. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bartın.
• Özyuvacı, N. (1999). Meteoroloji ve Klimatoloji. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları No. 460, Istanbul.
• Sakici, O.E., Kucuk, O. & Ashraf, K.I. (2018). Compatible above-ground biomass equations and carbon stock estimation for small diameter Turkish pine (Pinus brutia Ten.). Environmental Monitoring and Assessment, 190, 285. https://doi.org/10.1007/s10661-018-6656-9
• Serengil, Y. (2018). İklim Değişikliği ve Karbon Yönetimi. Tarım/Orman ve Diğer Arazi Kullanımları. Orman Genel Müdürlüğü, Ankara.
• SPSS v.22.0® (2015). SPSS 22.0 Guide to Data Analysis, published by Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, USA.
• Tolunay, D. (2009). Carbon concentration of tree components, forest floor and understory in young Pinus sylvestris stands in north-western Turkey. Scandinavian Journal of Forest Research, 24, 394-402.
• Tolunay, D., Makineci, E., Şahin, A., Özturna, A.G., Pehlivan, S. & Abdelkaım, M.A. (2017). İstanbul-Durusu Kumul Alanlarındaki Sahil Çamı (Pinus pinaster Ait.) ve Fıstık Çamı (Pinus pinea L.) Ağaçlandırmalarında Karbon Birikimi. TÜBİTAK TOVAG Proje Nu: 114O797, İstanbul.
• Thomas, S.C. & Malczewski, G. (2007). Wood carbon content of tree species in Eastern China: Interspecific variability and the importance of the volatile fraction. Journal of Environmental Management, 85, 659-662.
• Yaltırık, F. & Akkemik, Ü. (2011). Türkiye’nin Doğal Gymnospermleri (Açık Tohumlular). T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Dumat Ofset, Ankara.