“EVRİM” KELİMESİNİN ANLAMI ÜZERİNE MÜTALAA

Year 2024, Volume: 9 Issue: 18, 137 - 156, 31.12.2024

Zeki Eker

Abstract

Kompleks canlı türlerinin daha basit canlıların mutasyonu, doğal seçimi veya şans ile oluştuklarını iddia eden “Evrim Teorisi” göz önünde tutulup fiziğin temelleri ve astrofizik penceresinden “evrim” kelimesinin anlamı üzerine bir mütalaa yapılmıştır. Evrenin evrimi, yıldızların evrimi, galaksilerin ve gezegen sistemlerinin, gezegen atmosferlerinin evrimleri özetlenerek, isimleri farklı fiziki evrim çeşitlerinin ortak yanları vurgulanmıştır. Darwin’in iddiasına karşılık gelen “evrim” kelimesinin fizik, kimya, astrofizik, jeofizik ve kozmolojide kullanılan anlama uygun düşmediği sonucuna varılmıştır. Söz konusu alan uzmanlarına, örneğin astrofizikçilere, göre biyolojik evrim denince, bir yıldızın evriminde olduğu gibi, bir canlının önce teşekkülü sonra doğumu ve arkasından ölümüne kadar geçirdiği evreler akla gelmektedir ki, Darwin’den bu yana biyologların “evrim” kelimesine yüklediği anlam bu değildir. Buna karşılık Darwin görüşünün “evrim” kelimesine yüklediği anlam, ana kardında veya yumurta içinde ilk teşekkülünden ölümüne kadar organizmanın geçirdiği evreleri fiziksel nedenleri ile anlamak veya açıklamak olmadığı, aksine daha kompleks canlı türlerinin sırasıyla bir bir ortaya çıkışını ifade etmek ve açıklamak olduğu için “tekâmül” kelimesinin Darvin’in evrim teorisini ifade etmeye çok daha uygun olduğu görülmektedir. Çalışmanın amacı fiziki evrimler ile Darwin tarzı evrimin farkını ortaya koymak ve neticede “yıldız evrimine inanıyorsunuz da canlıların evrimine neden inanmıyorsunuz?” gibi bilimsel olmayan soruların anlamsızlığını göstermektir.

Keywords

Astrofizik, Evrim, Evrenin Evrimi, Yıldız Evrimi

OPİNİONS ON THE MEANİNGS OF “EVOLUTİON”

Abstract

The literal meaning of the word “evolution” including the concept which claims formation of complex organisms from the simplest life forms because of mutation and/or natural selection and chance was discussed and studied. Evolution of universe, stellar evolution, galactic and planetary evolution and evolution of planetary atmospheres were summarized in order to show common characters of the universal evolution. It has been concluded that the Darwinian evolution does not imply the same meanings. Physicists, chemists, astro and geophysicists and also cosmologists may think a biological evolution is like stellar evolution, an organism must be formed in an egg or in womb, then there is a birth, and it is a baby, child, young person, mature grown up, old person and, at least, it dies. Since Darwin, if biologists hear the phrase “biological evolution”, they understand formation of complex organisms from the simpler forms, from single cell creatures up to well-developed humans. The word “evolution” in Darwinian perspective does not mean to express phases of a single body starting from its formation in an egg (or womb) then a continuous change of the body due to fundamental forces and physical laws. According to Turkish-English dictionaries, the Turkish word “evrim” is equivalent to the English word “evolution”. According to the Turkish-Turkish dictionary of Turkish Language Institution, the word “evrim” has two meanings. One translates to indicate long time continuous change of something and other translates to indicate Darwinian evolution of species which were called “tekamül” long ago during Ottomans, before the Turkish republic. Purposes of this study is to emphasize the different meanings of the word “evrim” and to stop meaningless questions like “if you believe stellar evolution (evrim), why not the evolution of the life forms (tekamül)?”, which is a question could not be considered scientific.

Keywords

Astrophysics, evoltion, Evolution of Universe, Stellar evoltion

References

• Bergquist, S. R. (1975). New Webster’s Dictionary. Chicago: PhD: Northwestern University.
• Clayton, D. D. (1968). Principles of Nuclear Stellar Evolution and Nucleosynthesis. New York: McGraw-Hill Book Company.
• Cox, A. N. (2000). Allen’s Astrophysical Quantities (4th ed.). New York, USA: Springer-Verlag.
• Darwin, C. (1859). On the Origin of Species by Natural Selection. London: Murray.
• Dauzat, A., Dubois, J., & Henry Mitterand, H. (1971). Nouveau Dictionnaire Etymologique. ISBN 2-03-029303-2.
• Eker, Z. (1996). İnsan-Bilim-İslam. Köprü, 53, 99.
• Eker, Z. (2021). Dünyada Hayatın İnşâ ve Korunması Açısından Su. Katre International Human Studies Journal, 11, 67-96. https://doi.org/10.53427/katre.904581
• Eker, Z. (2022a). On the Method of Interpreting Scientific Knowledge. Katre International Human Studies Journal, 13, 209-238. https://doi.org/10.53427/katre.1084761
• Eker, Z. (2022b). Bilimsel Bilgiyi Yorumlama Metodu Üzerine. Katre International Human Studies Journal, 13, 1-31. https://doi.org/10.53427/katre.1015849
• Eker, Z., & İbrahim, Y. (2023). Bilim ve Kur’an Penceresinden Güneşin Cereyanları ve Silkinmesi. Katre International Human Studies Journal, 8(2), 1-28. https://doi.org/10.53427/katre.1382290
• Gehrels, N., Laird, C. M., Jackman, C. H., Cannizzo, J. K., Mattson, B. J., & Chen, W. (2003). The Astrophysical Journal, 565, 1169.
• Hubble, E. (1929). Communications from Mount Wilson Observatory to the National Academy of Sciences, No: 105.
• Jackson, N. (2015). Living Reviews in Relativity, 18(1), article id. 2, 51. (2015 LRR....18....2J).
• Koupelis, T. (2017). Yer merkezli Sistemden Güneş Merkezli Sisteme. Evreni Anlama Serüveni (çev. Zeki Eker, pp. 28-68). İstanbul: Nobel Yayınları.
• Kuhn, T. S. (1962). The Structure of Scientific Revolutions. Chicago, IL: University of Chicago Press.
• Nasr, S. H. (1991). İslam’da Bilim ve Medeniyet (Çev. Nabi Avcı, Kasım Turan, Ahmet Ünal). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Nursi, B. S. (2012). İşârâtü’l-İ’câz. İstanbul: Söz Basım-Yayın.
• Orbinsky, A. (1985). Astronomische Nachrichten, 138(1), 9.
• Özgökman, F. (2013). Yaşamın Kökeni, Evrim ve Tanrı. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 54(2), 49-76.
• Popper, K. R. (1968). The Logic of Scientific Discovery. London: Hutchinson.
• Popper, K. R. (1972). Objective Knowledge. Oxford: Clarendon Press.
• Popper, K. R. (1978). Natural Selection and the Emergence of the Mind. Dialectica, 339-355.
• Rayden, R. (2017). Introduction to Cosmology (2nd ed.). United Kingdom: Cambridge University Press.
• Taylor, F. W. (2010). Planetary Atmospheres. Oxford University Press.
• Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/
• Zeilik, M., & Gregory, S. A. (1998). Introductory Astronomy and Astrophysics (4th ed.). United States: Brooks/Cole.