RAHİMCAN OTARBAYEV’İN BAŞ ADLI ROMANINDA FANTASTİK UNSURLAR ÜZERİNDEN TARİHİ HESAPLAŞMA

Year 2021, , 38 - 48, 31.12.2021

Yılmaz Bacaklı Yalçın Altay

https://doi.org/10.7596/katud.31122021.003

Abstract

Tarih, toplumların yaşadıklarını kaydetmesi bakımından önemli bir ilmi disiplindir. İnsan hayatının akışında ortaya çıkan her türlü olay, durum ya da olgu tarihin konusu olmaktadır. Tarih; olayları, durumları ve olguları zaman, mekân ve sebep sonuç ilgisi içerisinde eğip bükmeden aktarır. Bu bakımdan duygu ve hayal gücünün tarih aktarımında yeri yoktur. Fakat tarihin merkezine oturan olay, durum ve olguların kahramanı insandır. Toplumsal ya da bireysel bir şey tarihin malı olmadan evvel insan hayatıdır. İnsan hayatının en önemli dinamiklerinden ikisi de duygu ve hayal gücüdür. Edebiyat, tarihin inkâr etmese de zorunlu olarak ihmal ettiği bu iki vasıtanın eşliğinde başka bir bakışla kimi tarihi olayları yeniden ele alabilir. Üstelik bunu tarihi kişiliklere yani fertlere kadar indirgeyerek yapmasına da bir engel yoktur.
Kazak tarihinin en netameli dönemlerinden biri olan XIX. yüzyılın ilk yarısında özellikle Rus sömürüsüne karşı gerçekleştirilen halk ayaklanmalarına önderlik etmiş tarihi kişiliklerden biri de Mahambet Ötemisulı’dır. Hem şiiri hem de kılıcı ile sadece Ruslara karşı değil, yeri geldiğinde kendi yöneticilerine karşı da gereken tavrı gösterir. Rahımcan Otarbayev “Baş” adlı romanında Mahambet Ötemisulı’nın bir kazıda bulunan başını eserinin merkez kahramanlarından biri yapar. Bu eserde zamanın yöneticisi Jengir Han ve Mahambet Ötemisulı duygu ve hayal gücü eşliğinde yazar tarafından bir kez daha karşı karşıya getirilir.

Keywords

Rahimcan Otarbayev, Roman, Fantastik Roman, Mahambet Ötemisulı, Jengir Han, Kazak Tarihi, Kazak Edebiyatı

References

• Ahmet Yesevi Üniversitesi. (2018). Muhambet Ötemisulı. Elde Edilme Tarihi:19/04/2021, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahambet-otemisuli.
• Çetin, Nurullah (2017). Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Erdoğan, Aysel (2019). Kazak Türklerinde İdari Yapı. KSÜSBD, C.XVI, S.2, s.592-612
• Hawthorn, Jeremy (2014). Roman Analizi. (Çev. Ufuk Köse, Özge Gümüş, Özcan Bayrak). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Hekimoğlu, Vecihi Sefa Fuat (2018). 18. Ve 19. Yüzyıllarda Kazak Türkleri Rus İşgali ve Ulusal Bağımsızlık Mücadelesi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Hizmetli, Sabri (2011). Kazak Ulusu ve Kazak Tarihi Üzerine: Dünü ve Bugünü. İstem, C.IX, S.17, s.23-43
• İmangaliyev, Ashat Salimoviç (2016). Kazirgi Adebiyattanuv, Tiltanuv, Maseleleri Cane Cazuvşı-Dramatuvrg Rahımcan Otarbayev Şığarmalışı Sempozyum Bildiri Kitabı içerisinde, “Rahımcan Otarbayev – Tekti Sözdin Zergeri”, s.4-7. Oral-Kazakistan.
• Kafkasyalı, Ali (2012), Bağımsızlıklarının 20. Yılında Kazakların İstiklâl Mücadelesi Tarihine Bir Bakış. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, C.XII, S.1, s.167-192
• Kasımbayev, C. K. (2013). Kazakistan’ın Çarlık Rusyası Hakimiyetine Girmesi Esnasında Milli Kurtuluş Mücadelesi. (Çev. Abdulvahap Kara). Eski Devirden Günümüze Kazakistan ve Kazaklar. İstanbul: Selenge Yayınları, s.282-312.
• Kınacı, Cemile (2017). Kazak Yazar Rahimcan Otarbayev’in Baş Romanı Üzerine Bir Değerlendirme. Türk Yurdu. S.356, s.83-84.
• Özlük, Nuran (2011) Türk Edebiyatında Fantastik Roman. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Otarbayev, Rahimcan (2016). Baş. Ankara: Bengü
• Söylemez, Orhan. Bağımsızlığa Adanan Ömür :Mahambet Ötemisulı. Ankara: Bengü.
• Ahmet Yesevi Üniversitesi (2018), Muhambet Ötemisulı. Elde Edilme Tarihi:19/04/2021, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahambetotemisuli.