The Concept of Betrayal in Hüseyin Rahmi Gürpınar’s Story Titled Melek Sanmıştım Şeytanı

Year 2025, Issue: 35, 87 - 104, 20.06.2025

Hanife Nalan Genç

https://doi.org/10.56597/kausbed.1587945

Abstract

Hüseyin Rahmi Gürpınar, who is mostly known as a novelist in Turkish Literature, is also a writer who has produced products in genres such as theatre plays, criticism, stories, letters and poems. Gürpınar, who is a journalist and politician as well as a writer, uses his knowledge, experience and experience in these fields to criticise the faulty aspects of society in his works. His stories are quite rich both in terms of the subjects they deal with and their quality and quantity. In his stories, in which he especially focuses on social issues with the aim of educating the public, the traces of his critical approach, which he includes both directly and indirectly and mostly with a humorous language, can be heard. In his stories, he describes the expectations, helplessness and poverty of the individual by penetrating into the depths of his soul. In his story Melek Sanmıştım Şeytanı, the author deals with the concept of betrayal at the level of individual and society with a critical approach in the focus of male-female relations. The concept of betrayal, which is referred to as treachery, treason and unfaithfulness, refers to deception. The concept refers to one or both of the parties, married or not, having a relationship with someone else instead of the partner with whom they are in an emotional or sexual relationship. Betrayal can occur at both emotional and sexual levels, or it can be realised in the integrity of both. In the story, the meaning of betrayal for people belonging to different social, cultural and economic groups is analysed in terms of women and men relations. It has been seen that betrayal, which is the main problematic of the story, especially at the level of individual and society, refers to a meaning that develops against women and the roles they assume when evaluated in terms of gender, established family structure, tradition, custom and cultural context.

Keywords

Hüseyin Rahmi Gürpınar, Melek Sanmıştım Şeytanı, woman, man, betrayal

HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR’IN MELEK SANMIŞTIM ŞEYTANI İSİMLİ ÖYKÜSÜNDE İHANET KAVRAMI

Abstract

Türk Yazınında daha çok romancı kimliğiyle tanınan Hüseyin Rahmi Gürpınar, aynı zamanda tiyatro oyunu, eleştiri, öykü, mektup ve şiir gibi türlerde de ürün vermiş bir yazardır. Yazarlığının yanı sıra gazeteci ve siyaset insanı olan Gürpınar, bu alanlarda edindiği bilgi, birikim ve deneyimlerini yapıtlarında toplumun aksayan yanlarını eleştirmek için kullanır. Öyküleri gerek ele aldıkları konular gerekse nitelik ve nicelikleriyle oldukça varsıldır. Halkı eğitme ereğiyle özellikle toplumsal konulara ağırlık verdiği öykülerinde gerek doğrudan gerekse dolaylı olarak ağırlıkla da mizahi bir dille yer verdiği eleştirel yaklaşımın izleri duyumsanır. Öykülerinde bireyin beklentilerini, çaresizliğini ve yoksulluğunu onun ruhunun derinliklerine nüfuz ederek anlatır. Yazar bu temel izleklere yer verdiği Melek Sanmıştım Şeytanı isimli öyküsünde ihanet kavramını kadın erkek ilişkileri odağında eleştirel bir yaklaşımla birey ve toplum düzleminde ele alır. Hainlik, hıyanet ve sadakatsizlikle anılan ihanet kavramı, aldatma anlamına gönderme yapar. Kavram evli veya değil duygusal ya da cinsel anlamda taraflardan birinin ya da ikisinin ilişki içinde olduğu partnerinin yerine bir başkasıyla ilişkiye girmesini anlatır. İhanet hem duygusal hem de cinsel düzeyde olabileceği gibi ikisinin bütünlüğünde de gerçekleşebilmektedir. Öyküde ihanetin kadın ve erkek ilişkileri açısından anlamı sosyal, kültürel ve ekonomik bakımdan birbirinden farklı gruplara iye kişiler yönünden irdelenmiştir. Özellikle birey ve toplum düzleminde öykünün temel sorunsalı olan ihanet izleğinin kadın ve erkek açısından toplumsal cinsiyet, kökleşik aile yapısı, gelenek, görenek ve kültürel bağlamda değerlendirildiğinde kadın ve üstlendiği roller açısından onun aleyhine gelişen bir anlama gönderme yaptığı görülmüştür

Keywords

Hüseyin Rahmi Gürpınar, Melek Sanmıştım Şeytanı, kadın, erkek, ihanet

References

• Aktaş, Ş. (1990). Büyük Türk klasikleri. C. 10. İstanbul: Ötüken-Sögüt Yay.
• Berkes, M. (1945). Hüseyin Rahmi’nin romanlarında aile ve kadın. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt III. Sayı 3, 19-32.
• Duran, E. (2009). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarında kadın. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Eryılmaz, D. ve Kalaycıoğulları, İ. (2018). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın eserlerinde bilimsel ve felsefi unsurlar. Dört Öge, (13), 125-136.
• Genç, H. N. (2023). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Misafir’ine kadınca bir bakış, Akdeniz 9th International Conference on Social Sciences Bildirileri içinde (s.238-246), Adana.
• Gürpınar, H. R. (1972). Melek sanmıştım şeytanı, (İkinci Baskı) İstanbul: Özaydın Matbaası.
• Güzelce, I. (2006). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarında kadın tipleri ve kadın eğitimi unsuru. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Göçgün, Ö. (1993). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanları ve romanlarında şahıslar kadrosu. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Harmancı, A. (2010). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın öyküleri ve öykücülüğü. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Harmancı, A. (2011). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın öykülerinde toplumsal eleştiri. Turkish Studies, Volume 6/1 Winter, 1275-1282.
• Moran, B. (1994). Türk romanına eleştirel bir bakış-1. 4.bs., İstanbul: İletişim Yayınları.
• Moran, B. (2003), Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın yüksek felsefesi, Türk romanına eleştirel bir bakış 1, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öner, H. (2019), Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın bazı romanlarında kenar mahalleler, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (14), 131-143.
• Serdar, A. (2007). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarında ahlak sorunsalı Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Soyşekerci, S. (2021). Heybeliada, yalnızlık, sansür ve Hüseyin Rahmi Gürpınar, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 7(45),1780-1789.
• Tırlı, N. (2009). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın eserlerinde gündelik İstanbul hayatı, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Edebiyatı Bölümü, Yüksek Lisans Tezi.
• Türkmenoğlu, S. (2014). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın eserlerinde kadınlar. İdil, 3 (12), 79-96.
• Üner, A. M. (2008). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarında ‘şık’ delikanlılar. Türklük Bilimi Araştırmaları, sy. 24, 251-69.