MESLEK ÖRGÜTLENMELERİNDEN KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARINA

Year 2021, Volume: 2 Issue: 2, 213 - 232, 15.08.2021

Serhat Saatci

Abstract

Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları anayasal düzlemde ilk kez 1961 Anayasası’nda yer almış, ardından daha detaylı bir şekilde 1982 Anayasası’nda düzenlenmiştir. Bugün Türk kamu yönetimi sistemi içerisinde on sekiz tane kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu bulunmaktadır. Bu kuruluşların birçoğu, tarih sahnesine anayasal süreçten evvel çıkmış, anayasalardan önce var olmuş ve farklı dönemlerde farklı tipte örgütlenmişlerdir. Bu çalışma, iki amaca yönelik olarak hazırlanmıştır. İlki kavramın sosyal, hukuksal ve idari anlamda sorgulamasını yapmak; ikincisi ise meslek kuruluşlarıyla başlayıp kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları şekline dönüşen bu yapıların, Türkiye’deki tarihsel gelişim sürecini genel hatlarıyla ele almaktır. Buna göre çalışma dört bölümden oluşmuştur. İlk bölümde meslek örgütlenmesi, meslek kuruluşu ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu kavramları açıklanmıştır. İkinci bölümde, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının hukuksal olarak tanımlamasıyla birlikte niteliksel olarak “sivil toplum kuruluşu” ve “baskı grubu” olması yönleri üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde, Türkiye’de meslek kuruluşlarının tarihsel gelişimi temel düzlemde ortaya konmuştur. Osmanlı’nın kuruluş döneminden cumhuriyet dönemine dek gelişme gösteren bazı meslek örgütlerinin ortaya çıkış dinamikleri ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise 1961 Anayasası ile birlikte başlayan ve bugün hâlen devam eden kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının anayasal düzlemdeki gelişimi ve değişimi ele alınmıştır.

Keywords

Meslek Örgütleri, Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları, Baskı Grupları

References

• Devlet Denetleme Kurulu. (2009). Araştırma Raporu. Günday, M., Tekinsoy, O., Mısır, B., & Çamurdan, Y. B. (2013). Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları Raporu. Ankara. Halifeoğlu, M., & Yetiş, M. (2013). Gramsci, Sivil Toplum-Devlet İkililiği ve Kuramsal Kökenler. Mülkiye Dergisi , 193-188. Öncü, A. (1983). Odalar. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi Cilt 6. içinde İstanbul: İletişim Yayınları.