EĞİTİM SEKTÖRÜNDE ÖRGÜTSEL ADALETİN İŞ TATMİNİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Year 2019, Issue: 19, 133 - 149, 01.04.2019

Ali Ulvi Atasoy Necmiye Tülin İrge

Abstract

Öğretmenlerin görev yaptıkları okullardaki değerlendirmeleri sonucu oluşan örgütsel adalet algılarının önemli sonuçları bulunmaktadır. Bu sonuçların arasında yer alan iş tatmini, öğretmenlerin tutum ve davranışları ile verimlilikleri üzerinde etkilidir. Okulun etkililiğini arttırmak isteyen yöneticilerin insan kaynağını en iyi şekilde değerlendirmesi için öğretmenlerin bu konudaki tutum ve davranışlarını öğrenmesi gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin çalıştıkları okullardaki örgütsel adalet algılarının iş tatminleri üzerindeki etkisinin belirlenmesidir. Araştırmada, öğretmenlerin demografik özelliklerinin örgütsel adalet ve iş tatmini algılarında farklılık oluşturup oluşturmadığı da analiz edilmektedir. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama yöntemi kullanılan araştırmanın evreni İstanbul İl’i Bakırköy İlçesi’nde MEB’e bağlı olarak görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklem ise ankete katılan 480 öğretmendir. Araştırmada “Kişisel Bilgi Formu”, “Örgütsel Adalet Ölçeği” ve “İş Tatmini Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin prosedürel adalet ve dağıtımsal adalet algılarının orta düzeyde, etkileşimsel adalet, dışsal ve içsel iş tatmin düzeylerinin ise ortanın üzerinde oluştuğu saptanmıştır. Cinsiyet değişkenine göre farklılık saptanmazken, yaş, medeni durum, eğitim durumu, çalışma yılı ve okulda çalışma yıllarına göre farklılıklar tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel adalet ve iş tatmini boyutları arasında pozitif yönlü ilişkiler saptanmıştır. Öğretmenlerin dışsal tatminlerini etkileşimsel ve prosedürel adalet algıları, içsel tatminlerini ise dağıtımsal adalet ve etkileşimsel adaletin açıkladığı tespit edilmiştir. Araştırmanın sonunda elde edilen bulgulara yönelik idari, mesleki ve hizmet içi eğitim konularında öneriler geliştirilmiştir.

Keywords

Eğitim Sektörü, Örgütsel Adalet, İş Tatmini

A STUDY OF EFFECT OF ORGANIZATIONAL JUSTICE ON THE JOB SATISFACTION IN THE EDUCATION SECTOR

Abstract

The perceptions of organizational justice as a result of the evaluations of teachers in their schools have important results. Job satisfaction among these results is influential on teachers' attitudes and behaviors and their productivity. The managers who want to increase the effectiveness of the school should learn the attitudes and behaviors of the teachers in order to evaluate the human resources in the best way. The aim of this study is to determine the effect of teachers' perceptions of organizational justice on job satisfaction in the schools they work with. In the research, it is analyzed whether the demographic characteristics of the teachers are different in terms of organizational justice and job satisfaction. The population of the research used relational screening method which is one of the quantitative research methods, consists of teachers who work under the Ministry of National Education in Bakırköy District of İstanbul. The sample was 480 teachers. In the study, Personal Information Form, Organizational Justice Scale and Job Satisfaction Scale were used. At the end of the research, it was found that the teachers' perceptions of procedural fairness and distributional justice were at a medium level, interactional justice and external and internal job satisfaction levels were above the middle. While there were no differences according to gender, differences were determined according to age, marital status, education level, working year and school years. There was a positive relationship between organizational justice and job satisfaction. It was determined that the teachers' external satisfaction was explained by the perceptions of interactional and procedural justice, while their internal satisfaction was explained by distributional justice and interactive justice. At the end of the research, recommendations on administrative, vocational and in-service training were developed.

Keywords

Education Sector, Organizational Justice, Job Satisfaction

References

• Akdeniz A. (2018). Eğitim Örgütlerinde Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları İle İşle Bütün- leşme Algıları Arasındaki İlişki Ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Gazi Üniversi- tesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Altınkurt Y ve Yılmaz K (2012). Ortaöğretim Okullarında Değerlerle Yönetim, Örgütsel Adalet ve İş Doyumu Arasındaki İlişki, Sakarya Üniversitesi Journal Of Education, 2(2), ss.65- 78.
• Atalay C. G. (2010). Örgütsel Adalet, Örgütsel Davranışta Güncel Konular Kitabı, (Ed.) Derya Ergun Özler, Ekin Basım Yayın, Bursa. ss.41-59.
• Atar, B. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları İle Psikolojik Şiddet Algıları Ara- sındaki İlişki, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Aydın İ. ve Karaman Kepenekçi, Y. (2008). Principals Opinions of Organisational Justice in Ele- mentary Schools in Turkey. Journal of Educational Administration, 46(4), ss.497-513.
• Başaran İ.E. (2013). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi, Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• Batman N. (2015). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algılarının İş Tatmin Düzeyle- rine Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler
• Çalışkan, Z. (2005). İş Tatmini: Malatya’da Sağlık Kuruluşları Üzerine Bir Uygulama, İnönü Sağlık Meslek Yüksek Okulu Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, ss. 9-18.
• Çelik, O. T. (2011). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Ve Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algı- ları İle İş Doyumları Arasındaki İlişki, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Çelik, O. T. (2011). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin ve Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algı- ları ile İş Doyumları Arasındaki İlişki, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Çetin-Kuru, S. (2013) Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerin Birbirlerini Etkileme Taktiklerinin Örgütsel Adalet İle İlişkisi, Ankara Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Demirtaş Z. ve Kılıç Y. (2016). Lise Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet ve İş Doyumu Algıları Arasındaki İlişki Düzeyleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, ss.259-267.
• Eren E. (2017). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Tıpkı 16. Baskı, İstanbul, Beta Basım.
• Gürbüz S. ve Şahin F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, İstanbul, Seçkin Yayınla- rı.
• İren, S. (2015). İlkokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları İle Mesleki Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Tuzla Örneği, Aydın Üniversi- tesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kızılkaya, G. (2016). İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algısı (İstanbul İli Şişli İlçesi Örneği), Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kurgun A., Güripek E. ve Aktaş E. (2010). Nepotizmin Çalışanların Örgütsel Adalet Algılamala- rı Üzerine Etkisi, Adana, 18. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Çukurova Üniversitesi Yayınları.
• Kutaniş, R.Ö. ve Mesci, M. (2010). Örgütsel Adaletin Çalışanların İş Tatminine Etkisi: Turizm Alanında Eğitim Veren Bir Yükseköğretim Kurumuna Yönelik Bir Örnek Olay Çalışma- sı, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, ss. 527-552.
• Özaydın M.M. ve Özdemir Ö.(2014). Çalışanların Bireysel Özelliklerinin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir Kamu Bankası Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, ss.2015-281.
• Özkalp E. vd. (2013). Örgütsel Davranış, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özkalp E. ve Kırel Ç. (2016). Örgütsel Davranış, Bursa, Ekin Kitabevi.
• Özsoy, E. vd. (2014). İş Tatmininin Ölçümünde Ölçek Kullanımı: Lisansüstü Tezleri Üzerinden Bir İnceleme, İşletme Araştırma Dergisi, 6(1), ss.232-250.
• Polat S. ve Ceep C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Ör- gütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöne- timi Dergisi, 54, ss.307-331.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzey- leri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Sevimli F. ve Ö. F. İşcan. (2005). Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu, Ege Akademik Bakış, 5.1-2, ss.55-64.
• Sezgin F. ve Yıldızhan Y. (2013). Örgütsel Adalet İle İş Doyumu Arasındaki İlişki: Eğitim Tek- nolojileri Genel Müdürlüğü Örneği, Millî Eğitim Dergisi, S.200/Güz, ss.220-235.
• Sökmen A., Bilse M. A. ve Erbil C. (2013). Örgütsel Adaletin Çalışan Motivasyonu ve Perfor- mansı Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma, Gazi University Journal of Economics & Administrative Sciences, 15 (1), ss.41-60.
• Tan Ç. (2006). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Konusun- daki Algıları (Elâzığ İl Örneği), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlan- mamış Yüksek Lisans Tezi.
• Tanyolaç C. ve Yeloğlu H.O. (2017). Örgütsel Bağlılık ve İş Tatminin İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Sektörlere Göre Farklılık Gösterir Mi? Y Kuşağı Örneklemi Üzerine Bir Çalışma, Antalya, Örgütsel Davranış Kongresi.
• Taymaz H. (2009). Okul Yönetimi, Ankara, Pegem Akademi. TDK (2018), Adalet Kavramı, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c6355162241b6.86759698 alındığı tarih: 17.01.2019.
• Tekingündüz S., Aydın M. ve Polat H. (2014). Kamu Sektöründe Örgütsel Adalet, Örgütsel Gü- ven ve İş Tatmini Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Bir Devlet Hastanesi Örneği, Sayış- tay Dergisi̇, S.94/Temmuz-Eylül, ss.53-72.
• Toklucu E. (2000). Millî Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Seçilmesine Yönelik Olarak Yapılan Seçme Sınavlarının Değerlendirilmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, C.21, ss.313-328.
• Yeşil S. ve Dereli S. F. (2012). Örgütsel Adalet ve İş Tatmini Üzerine Bir Alan Çalışması, Kahra- manmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), ss.105-122.