KAMÛS-I TÜRKÎ’DEKİ GALAT SÖZCÜKLERİN BİÇİMBİRİMSEL VE ANLAMSAL OLARAK İNCELENMESİ

Year 2019, Issue: 19, 209 - 220, 01.04.2019

Fince Özer

Abstract

Bu çalışmada, Türk sözlükçülük geleneğinde önemli bir yere sahip olan Şemseddin Sami’nin Kamus-ı Türkî adlı eserinde yer alan “galat” veya “galatât” sözcükleri biçimbirimsel ve anlamsal olarak incelenecektir. Sözlüklerde “yanlış, yanılma, yanlışlık, yanılgı, hata, sehiv: Galat etmek; galat söylemek ve yazmak gibi anlamlara gelen galat sözcüğü sözlüklerde bu ifadelerle yer almaktadır. Galat kelimesinin Arapça cemi çoğul “galatât” şeklindedir. Modern sözlükçülük geleneğinde sözlükçülerin galat terimi olarak düşündükleri ifadelerin “bir dile başka dillerden biçim morfem ve anlam meaning değişikliğine uğrayarak geçen sözcük veya sözcük yapıları” şeklinde tanımlanabilir. Linguistik dilbilimi ve filoloji metotları çerçevesinde hazırlanmış olan Kamus-ı Türkî, Osmanlı Türkçesinin etimoloji sözlüğü niteliğinde olmasının yanı sıra Batı dillerinden Fransızca, İtalyanca vb. ve Farsça, Arapçadan dillimize geçmiş olan sözcüklerin varlığı da azımsanamayacak şekildedir. Bu sözcüklerin bazıları dil yanlışları galat şeklinde Türkçeye mal olduğunu görmekteyiz. Örneğin “anne, sütlaç, rakı, ahşap, bulgur, cehîz, acuze, abraş, hambar, afacan, aktar, alev, ayıklamak, batur, bekâr, hoşluk“ gibi bu sözcükler galat şekilde geçen sözcüklerden bazılarıdır. Yanlış olduğu halde bir kısmı herkesçe benimsenen galatlara da “galat-ı meşhûr”, kullanıma hiçbir şekilde uygun görülmeyen kelimelere de “galat-ı fâhiş” şeklinde tanımlayabiliriz. Kamus-ı Türkî’de yapılacak olan bu çalışmada galatların madde başı ve madde içi galatlar olmak üzere tespitine yönelik çalışmalar yapılacaktır.

Keywords

Kamus-ı Türkî, galat, galatât, dil yanlışları.

FORMATIVE AND CONSEQUENT INVESTIGATION OF GALAT DICTIONARIES IN KAMÛS-TURK

Abstract

In this study, galat or galatât words in Şemseddin Sami’s Kamus-ı Türki, which has an important place in the Turkish dictionary tradition, will be examined as morphological and semantic. In dictionary dictionaries, error, misunderstanding, misconception, error, sehiv: galat, galat to say, to write the meaning of the word galat Arabic cemi galatât. In the modern sense, when it is considered as the term linguistics, it can be defined as words or groups of words that come into a language by changing the from and meaning from the language of love. And the existence of words that have been passed from Arabic to our language are inevitable, and we see that some of these words, cost Turkish to the Turkish language. These words, like Bekar are some of the words that are used in galat, although we can define galat-ı as ana altar and the words that are not considered appropriate for use in any way. İn substance galat In this study which will be carried out as ar, galat anebaive studies will be carried out in order to determine the intra gals.

Keywords

Kamus-ı Turkî, Mumpsimus, wrong language usage.

References

• Ahmed Vefik (Paşa), (1876). Lehçe-i Osmânî II. C. İstanbul.
• Aksan, Doğan (1968). “Kelimelerin Ölümü Olayı ve Türk Yazı Dillerindeki Örneklerden Arap- ça ve Farsça Unsurların Etkisi Üzerine Notlar”, Necati Lugal Armağanı, Ankara, s. 97- 108.
• Aksan, Doğan (2015). Türkçenin Bağımsızlık Savaşımı, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Aksoy, Ömer Asım (1980). Dil Yanlışları, Ankara.
• Akün, Ömer Faruk (1985). Temel Türkçe Sözlük 1-2 (Sâdeleştirilmiş ve Genişletilmiş Kâmus-ı Türkî, İstanbul.
• Eren, Hasan (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara
• Kaçalin, Mustafa (1996). “Galat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, cilt: XII, İstanbul.
• Kültüral, Zuhal (1989). Galatat Sözlükleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yük- sek Lisans Tezi, İstanbul.
• Sami, Şemseddin (2005). Kamus-ı Türki, (Haz. Paşa Yavuzaslan) Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Tekin, Filiz Halid (1926). Yeni Galatât, İstanbul.
• Tietze, Andreas (2002). Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lügati, İstanbul- Viyana.
• Timurtaş, F. Kadri, (1977). Türkçemiz ve Uydurmacılık, İstanbul.
• Timurtaş, F. Kadri, (1979). Uydurma Olan ve Olmayan Yeni Kelimeler Sözlüğü, Umur Kitapçı- lık, İstanbul.
• Toparlı, Recep (1985). Türkçede Galatlar, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı:34.