EKOELEŞTİRİ VE BUKET UZUNER’İN ROMANLARI

Year 2017, Issue: 11, 673 - 692, 01.10.2017

Süreyya Doğan

Abstract

Aydınlanma Çağı’yla birlikte insan; aklı, bilimin ve gözlemin de katkılarıyla çağın tanrısı ilan etmiştir. İnsanın ve aklın yüceltilmesi, teknolojik gelişmeler, insanı çevre merkezli bakış açısından uzaklaştırmıştır. Sanayi Devrimi’nin de gerçekleşmesiyle insan, doğa üzerindeki hakimiyetini pekiştirmiştir. Kendini doğadan bağımsız gören insan, doğayı sömürülecek bir hammadde seviyesine indirgemiştir. Ekoeleştiri edebi eserleri çevreci bir bakış açısıyla ele alıp değerlendirmektedir. Canlı ve cansız varlıkların edebi metinlerde nasıl anlatıldıkları ekoeleştirinin odaklandığı meselelerden biridir. Bu çalışmada Buket Uzuner’in romanları ekoeleştirel bakış açısıyla değerlendirilecektir. Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları Su ve Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları Toprak romanları çevre ve edebiyat ilişkisini örneklendiren eserlerdir. Her iki romanda da Şamanizm üzerinde durulmakta Türk insanının değişen doğa ve kadın algısına yer verilmektedir. Çalışmada üzerinde durulacak bir diğer konu da Şamanizm ve çevreci eleştirinin ortak yönleridir.

Keywords

Ekoeleştiri, Buket Uzuner, Toprak, Su, Şamanizm, Kadın

ECO-CRITICISM AND BUKET UZUNER’S NOVELS

Abstract

With the age of enlightenment, humankind has declared the mind as the god of the age with the contributions of science and observation. The exaltation of humanity and intelligence, technological developments, has taken the humankind away from an environment-centered perspective. With the Industrial Revolution, humankind has strenghened his domination over nature. Humankind that consider himself independent from the nature, has turned nature into a stock which can be exploited. Eco-criticism literary texts are evaluated and dealed by an environmentalist point of view. One of the issue that eco-criticism deals, is how living and non-living assets is expressed in literary texts. In this study Buket Uzuner’s novels will be evaluated by an eco-criticism point of view. Uyumsuz Defne Kaman’s Adventures Water and Uyumsuz Defne Kaman’s Adventures Soil, are novels that exemplify the environment and literay relation. Shamanism is emphasized in both novels and the changing nature and woman perception of the Turkish people are given. Another issue to be emphasized in the study is the common aspects of shamanism and environmental criticism.

Keywords

Eco-criticism, Buket Uzuner, Soil, Water, Shamanism, Woman

References

• Bayat, Fuzuli (2010), Türk Kültüründe Kadın Şaman, Ötüken Neşriyat, İstanbul. Berktay, Fatmagül (1996), “Ekofeminizm Ya Da Yüreğin İyimserliği”, www.dergipark.gov.tr.
• Çoruhlu, Yaşar (2013), Türk Mitolojisinin Ana Hatları, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
• Ergin, Meliz – Dolcerocca, Özen Nergis (2016), Edebiyata Ekoeleştirel Yaklaşımlar: Ekoşiir ve Elif Sofya, SEFAD.
• Dindar, Gülşah, (2012), Ekoeleştiri, Çevre ve Edebiyat, “Derin Ekoloji ve Ekoeleştiri Hareketi: Bir Garip Şair Orhan Veli”, Phoenix Yayınları, Ankara.
• Kümbet, Pelin (2012), Ekoeleştiri, Çevre ve Edebiyat, “Ekofeminizm: Kadın, Kimlik, Doğa”, Phoenix Yayınları, Ankara.
• Opperman, Serpil (2012), Ekoeleştiri, Çevre ve Edebiyat, “Ekoeleştiri: Çevre ve Edebi- yat Çalışmalarının Dünü ve Bugünü”, Phoenix Yayınları, Ankara.
• Opperman, Serpil, Ekoeleştiri, www.pen.org.tr.
• Özdağ, Ufuk (2014), Çevreci Eleştiriye Giriş Doğa Kültür Edebiyat, Ürün Yayınları, Ankara.
• Plumwood, Val (2004), Feminizm ve Doğaya Hükmetmek, Metis Yayınları, İstanbul.
• Saltık, Eylem (2016), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, “Buket Uzuner’in Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları Su Romanında Ötekileştirile- meyen Doğa”.
• Tamkoç,Günseli (1996), “Ekofeminizmin Amaçları”, www.dergipark.gov.tr.
• Uzuner, Buket (2012), Balık İzlerinin Sesi, Everest Yayınları, İstanbul.
• Uzuner, Buket (2012), Kumral Ada Mavi Tuna, Everest Yayınları, İstanbul.
• Uzuner, Buket (2013), İki Yeşil Su Samuru, Anneleri, Babaları, Sevgilileri ve Diğerleri, Everest Yayınları, İstanbul.
• Uzuner, Buket (2007), İstanbullular, Everest Yayınları, İstanbul.
• Uzuner, Buket (2013), Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları Su, Everest Yayınları, İs- tanbul.
• Uzuner, Buket (2015), Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları Toprak, Everest Yayınları, İstanbul.
• Uzuner, Buket (2002), Gümüş Yaz Gümüş Kız, Everest Yayınları, İstanbul.
• Yılmaz, Ayfer (2015), Asos Journal, “Buket Uzuner’in Uyumsuz Defne Kaman’ın Ma- ceraları Su Adlı Romanı Hakkında Bazı Tespitler”.