Türkiye’de E-Ticaret İşlem Hacmini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma: Bir Model Önerisi

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 1, 49 - 71, 01.03.2011

Ufuk Türen Yunus Gökmen İsmail Tokmak

Öz

Anahtar Kelimeler

-

TÜRKİYE’DE E-TİCARET İŞLEM HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: BİR MODEL ÖNERİSİ

Öz

İnternet dünyayı küçük bir köy kadar kolay ulaşılabilir hâle getirmiştir. Sağladığı fırsatlardan sadece biri olan e-Ticaret insanoğlunun alışageldiği zaman ve mekan tahdidine bağlı işleyen geleneksel ticaret kavramında paradigma değişimine sebep olmuştur. Dünya üzerindeki birçok girişimci bu fırsatı değerlendirmek ve daha iyi rekabet edebilmek için e-ticaret iş modellerini uygulamaya başlamış, ülkemizdeki e-Ticaret uygulamaları da bu trendi yakından takip etmiştir. Bu çalışmada son yıllarda Türkiye’de hızlı bir biçimde artan e-Ticaret işlem hacmini, etkilediğini değerlendirdiğimiz İnternet kullanıcı sayısı, Kişi Başı GSYH, enflasyon, e-ticareti destekleyen yasal mevzuat değişikliği, ekonomik kriz gibi faktörler ortaya konmuştur. Söz konusu faktörlerin bağımsız değişken olarak tanımlandığı bir çoklu doğrusal regresyon modeli oluşturulmuş, eticaret İşlem Hacmi üzerindeki etkileri açıklanmaya çalışılmış ve elde edilen bulgular yorumlanmıştır

Anahtar Kelimeler

e-ticaret, Makroekonomik Değişkenler, Çoklu Regresyon Analizi, Türkiye

Kaynakça

• Achar, A, 2000. Concerns about India's new IT Bill, Telecommunications- International Edition, 34(8):15.
• Altıntaş, M.H., Altıntaş, F.Ç. ve Tokol,T., 2006. E-Ticaret Engellerinin E- Ticaret kullanma Eğilimine Etkisi: Türkiye'deki ihracatçı KOBİ'ler Üzerinde Ampirik Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 61 (4): 37-58 BKM, 2011, e-Ticaret İşlemleri,
• http://www.bkm.com.tr/istatistik/ Erişim
• sanal_pos_ile_yapilan_eticaret_islemleri.asp, 02.05.2011). Tarihi:
• Boyes W. ve Melvin, M., 2009. Fundamentals of Economics, 4th Ed., Houghton Mifflin Company, USA.
• Caselli, F., ve Coleman,W. J. II., 2001. Cross-country technology diffusion: The case of computers. American Economic Review, 91(2):328–335.
• Coşkun, N., 2004. Elektronik Ticaretin Gelişiminde Temel Dinamikler ve Gelişimi Önündeki Engeller, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2): 243-258
• Çakır, H. ve Topçu, H., 2005. Bir İletişim Dili Olarak İnternet, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2):71-96.
• Çeştepe, H. 2003. Elektronik Ticaretin Ticari ve Mali Etkileri: Dünya ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1): 47-62
• Dinler, Z., 2007. İktisada Giriş, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa.
• Ersoy, Z., 1999. Elektronik Ticaret ve Ticaret Noktaları, İGEME Yayını.
• Gibbs, J., Kraemer, K.L. ve Dedrick, J., 2003. Environment and Policy Factors Shaping Global E-Commerce Diffusion: A Cross-Country Comparison, The Information Society, 19 (1): 5-18.
• Greene, W. H., 1997. Ekonometric Analysis, Prentice-Hall, New Jersey.
• Gujaratı, D. N., 1999. Temel Ekonometri, (Çevirenler: Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen), İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• ITU, 2010. The World in 2010 ICT (Information and Communication Technology) Telecommunication Union http://www.itu.int/ITU-D/ict/material/Facts Figures2010.pdf, Erişim Tarihi: 22.02.2011). The International
• IWS, 2010a. Internet World Stats: The Internet Big Picture: World Internet Users stats.htm, Erişim Tarihi: 11.03.2011). Stats,
• http://www.internetworldstats.com/
• IWS, 2010b, Internet World Stats: Usage and Population Statistics-Turkey, http://www.internetworldstats.com/euro/tr.htm, 11.03.2011). Erişim Tarihi:
• IWS, 2010c. Internet Usage in Europe: Internet User Statistics & Population for 53 European Countries and Regions, http://www.internetworldstats .com/stats4.htm, Erişim Tarihi: 04.03.2011.
• İGEME, 2011, Elektronik Ticaret: e-Ticaret nedir?, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, http://www.igeme.org.tr/bilkay/section-bk-etic.cfm, Erişim Tarihi: 09.05.2011.
• İyiler, Z., 2009, Elektronik Ticaret ve Pazarlama: İhracatta İnternet Zamanı, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, Ankara, http://www.igeme.org.tr/ bilkay/assets/eticaret. pdf, Erişim Tarihi: 09.05.2011.
• Jehangir, M., Dominic, P.D.D.,Naseebullah ve Khan A., 2011, Towards Digital Economy: The Development of ICT and E-Commerce in Malaysia, Modern Applied Science, 5(2): 171-178.
• Kalaycı, C., 2004. Elektronik Ticaret ve Muhtemel Ekonomik Etkileri, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1): 1-18.
• Kshetri, N. ve Dholakia, N., 2005, E-Commerce Patterns in South Asia: A Look Beyond Economics, Journal of Asia-Pacific Business, 6(3): 63 - 79.
• Laudon, K. C. ve Laudon, J. P., 2010. Management Information Systems, Managing the Digital Firm, 11th Ed. Pearson.
• Özdemir, F.B., Törenli, N. ve Kıyan, Z., 2010. Türkiye-Avrupa Birliği Dış Ticaret İlişkileri Açısından E-Ticaret Modeli ve Düzenleyici Rejim-Yapı, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 9 (2):117-143.
• Özel, C., 2002. Bilişim-İnternet Suçları. http://www.hukukcu.com/bilimsel/ kitaplar/bilisiminternet_suclari.htm, Erişim Tarihi: 16.05.2011).
• Palacios, J.,2003. The Development of E-Commerce in Mexico: A Business-Led Passing Boom or a Step Toward the Emergence of a Digital Economy?, The Information Society, 19(1): 69-79.
• Resmi Gazete, 2005. 5237 sayılı Yeni TCK’nin 243, 244, 245 ve 246’ncı Md.leri 12.10.2004 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış olup, 31.3.2005 tarih ve 5328 sayılı yasanın Geçici 1. maddesiyle, yukarıda bahsedilen maddelerin esas kanun metninde “1 Nisan 2005” olan yürürlüğe giriş tarihi “1 Haziran 2005” olarak değiştirilmiştir.
• Saatçioğlu, C., 2005. Yeni Ekonomi ve Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1):151-165.
• Seyidoğlu, H.,2006. İktisat Bilimin Temelleri, Güzem Can Yayınları, İstanbul.
• Sumita, U. ve Yoshii, J., 2010. Enhancement of e-commerce via mobile accesses to the Internet, Electronic Commerce Research and Applications, 9(3): 217-227.
• TUİK, 2010. Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırması, Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, Sayı: 195, 24 Kasım 2010.
• Tutar, F., Kocabay, M. ve Kılınç, N. , 2007. Turizm sektöründe e-Ticaret uygulamaları: Nevşehir örneği, Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, Sayı 12 Yıl 9: 196-206.
• Türkmen, B. ve Songür, N., 2010. KOBİ’lerde E-Ticaret Kullanımına Yönelik Bir Araştırma: OSTİM Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23: 231-242.
• Waldrop, M., 2008, DARPA and the Internet Revolution, DARPA: 50Years of Bringing the Gap, DARPA (Defense Advanced Research Project Agency) Faircount LLC
• Weixin, Y., 2006. Factors affecting e-commerce diffusion in China in the 21st century, International Journal of Electronic Business, 4 (2): 162-176.
• Wolverton, T. 2002. Despite law, few people use e-signatures. CNET News.com,(http://news.cnet.com/2100-1017-884544.html, 03.05.2011).
• Wong, P. K., 2003. Global and National Factors Affecting E-Commerce Diffusion in Sİngapore, The Information Society, 19: 19-32.
• Yelkikalan, N., Kavaklıoğlu, S. ve Altın, E., 2011. Yeni Ekonomi’de Ticaret Anlayışı: E-Ticaret ve kitapix.com, Bilgi Ekonomisi, Ocak: 439-452, http://beykon.org/foto2010/35.pdf, ErişimTarihi:10.05.2011).