Kim: Yeni Savaşlarda Asil Vekil Sorunu

Yıl 2020, Cilt: 19/1 Sayı: 37, 25 - 48, 04.05.2020

Deniz Alca

Öz

Bu çalışmanın amacı, yeni savaşlar olarak tarif edilen yeni çatışma düzeninin biçimlerinden biri olan vekâlet savaşının incelenmesi, avantajlarının ve dezavantajlarının tartışılmasıdır. Bununla beraber bu yeni biçimin yarattığı güvenlik meselelerinin tartışılması da hedeflenmiştir. Konunun ve konu etrafında incelenecek ana temanın belirlenmesinde; günümüz dünyasında gittikçe yakıcı bir sorun haline gelen “insani güvenlik” meselesi ve vekâlet savaşının bu mesele üzerindeki olumsuz etkisi; belirleyici olmuştur. Konunun incelenmeye değer bulunmasının bir diğer nedeni ise dilimizde üretilmiş özgün çalışmalar bakımından vekâlet savaşı çerçevesi ile ilgili çok sınırlı çalışma bulunmasıdır. Çalışmada öncelikle yeni savaşlarda asil/vekil sarmalında bulanıklaşan temel bir meseleye, düşmanın “kim” olduğuna ışık tutulmaya, daha sonra ise güvenliğin insani ve ulusal çerçevede nasıl sağlanabileceğine dair tutarlı bir yol haritası çizebilmeye yardımcı olacak bir tartışma yürütülmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda, çalışmada öncellikle vekâlet teorisi ve siyasal teoriye etkisi ortaya konmuş daha sonra ise vekâlet teorisin temel sorunlarından biri olan, vekâlet maliyetleri ve bunların ne dereceye kadar engellenebileceği tartışılmıştır. Ardından, yeni savaşlarda “vekil” kullanmanın sebepleri ve modern savaş düzenini dönüştürerek vekâlet savaşlarını ortaya çıkaran çerçeve incelenmiştir vekâlet savaşları nedenleri bakımından incelendiğinde, savaşın politik ve iktisadi maliyetlerinin düşürülmesi nedeniyle sapılan bir yol olarak görünmektedir. Sonuçları bakımından incelendiğinde ise ulus-devletlerin savaş tekelleri olma vasıflarını kaybetmeleri, şiddetin simetrik savaş kalıplarını kale almayan gruplar tarafından uygulanır hale gelmesi, yürürlükte olan uluslararası hukukun ihlali gibi ciddi insani, iktisadi ve politik maliyetleri olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Savaşlar, Vekâlet Savaşı, Çatışma, İnsani Güvenlik

Kaynakça

• Kaynakça
• Kitaplar
• Boon-Kuo, L., Hayes, B., Sentas, V and Sullivan, G. (2015), Building Peace in Permanent War: Terrorist Listing & Conflict Transformation, London; Amsterdam: International State Crime Initiative; Transnational Institute. Clausewitz, Carl Von; (2008), Savaş Üzerine (İstanbul: Doruk Yayınları) (Çev. Selma Koçak). Kaldor, Mary (1997), New and Old Wars: Organised Violence in Global Era, (Stanford Universitypress). Kaldor Mary, OLD&NEW WARS, Polity press, İkinci basım, 2006. Koçi Bey, Koçi Bey Risaslesi (MEB Yayınları) (Çev. Zuhuri Danışman). Mumford Andrew (2013), Proxy Warfare, Polity Press, Cambridge. Münkler, Herfrıed (2010), Yeni Savaşlar (İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev. Zehra Aksu Yılmazer). Singer, P.W. (2008), Corporate Warriors: The Rise Of The Privatized Military Industry, (Cornell University Press, Updated Edition). Yalçınkaya, Haldun (2007), Savaş Uluslararası İlişkilerde Güç Kullanımı, (İstanbul: İmge Yayınları).
• Makaleler
• Abbink John; (2003) Ethiopia—Eritrea: proxy wars and prospects of peace in the horn of Africa, Journal of Contemporary African Studies, 21:3, 407-426. Çelebîcan, Özcan, Roma Egemenliği: Yurttaşlık ve Kölelik, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/299/2787.pdf. Dixit, K. C. Sub-Conventional Warfare Requirements, Impact and Way Ahead, Journal of Defence Studies, Vol 4. No 1. January 2010. Kolasi, Klevis; Savaşın Değişen Niteliği ve Jus Ad Bellum Ve Jus In Bello’ya Etkisi, İnsan Hakları Yıllığı, Cilt 35, 2017, S. 1-29. Lamp, Nicolas (2011), “Conceptions of War and Paradigms of Compliance: The ‘New War’ Challenge to International Humanitarian Law” Journal of Conflict & Security Law, Vol. 16 No. 2, 225–262, http://jcsl.oxfordjournals.org/ (09.03.2016). McDonald, Matt; (2002) Human Security and the Construction of Security, Global Society, 16:3, 277-295. Melander, Erik, Magnus Öberg And Jonathan Hall (2014), “The ‘New Wars’ Debate Revisited: An Empirical Evaluation of the Atrociousness of ‘New Wars’”, Uppsala Peace Research Papers, No. 9 (Department of Peace and Conflict Research Uppsala University, Sweden). Mumford, Andrew (2013), “Proxy Warfare and the Future of Conflict”, The RUSI Journal, 158:2, 40-46, DOI: 10.1080/03071847.2013.787733. Münkler Herfried, (2007) On New Wars, “What Is Really New About The New Wars? A Reply To The Critics” By Oslo Files On Defence And Security. Münkler, Herfrıed (2003), “The Wars of he 21st Century”, IRRC Vol. 85 No 849. Pfaff, C. Anthony; “Proxy War Ethics”, Journal Of National Security Law&Policy, 9:305,2017, Ss:353. Shapiro, Susan P. (2005) “Agency Theory”, Annu. Rev. Sociol. 31:263-284. www.annualreviews.org, s:271-272 (06.07.2018). Stein, Janice Gross (Summer 1980), “Proxy Wars: How Superpowers End Them: The Diplomacy of War Termination in the Middle East”, International Journal, Vol. 35, No. 3, Superpower Diplomacy, pp.478-519. Szekely, Ora. (2014), “A Friend in Need: The Impact of the Syrian Civil War on Syria’s Clients (A Principal–Agent Approach)” Foreign Policy Analysis, Doi: 10.1111/fpa.12069. Wlaschütz; Christian (2004) “New Wars” and their Consequences for Human Security”. Case Study: Colombia, Human Security Perspectives, Volume 1 Issue 2. Votel, Joseph L., Charles T. Cleveland, Charles T. Connett, and Will Irwin, Unconventional Warfare in the Gray Zone, Joint Force Quarterly 80 (1st Quarter, January 2016). Yalçınkaya, Haldun ve Kadir Tamer Türkeş (2015) “Yirmi Birinci Yüzyılda Çatışma Alanlarında Görülen Yeni Unsurlar”, Dergipark.Ulakbim.Gov.Tr/ Guvenlikstrtj/Article/View/5000098921 (26.01.2018). International Committee of Red Cross (2015), “What is IHL?”
• Elektronik Kaynaklar
• https://www.icrc.org/eng/ (12.01.2018). http://www.antiktarih.com/2018/06/30/romanin-kartaca-savaslari-pon-savaslari/ erişim: 12\05\2018 https://ndupress.ndu.edu/Media/News/Article/643108/unconventional-warfare-in-the-gray-zone/ https://ndupress.ndu.edu/Media/News/Article/643108/unconventional-warfare-in-the-gray-zone/, erişim tarihi: 06.02.2019.