Yeni Savaş Ortamında Eski Bir Aktör: Yabancı Terörist Savaşçılar ve Yeni Çatışmalardaki Rolleri

Yıl 2021, Sayı: 39, 275 - 303, 12.04.2021

Ömer Çona

https://doi.org/10.17134/khosbd.913801

Cited By: 1

Öz

Vatandaşı olmadığı devletlerin ordularında çeşitli saiklerle savaşan kişilerin yarattığı yabancı savaşçılık fenomeni, günümüzde değişen motivasyonlarla sürmektedir. Savaşlar ise amaçsal düzeyde aynı kalmakla birlikte araç, süre, biçim ve aktörlerinde değişiklik arz eden bir yapıya bürünmüştür. Kuvvet kullanma tekelinin giderek devlet dışı aktörlerle paylaşıldığı bir dünyada savaşlar, devletler arası seviyeden hızla devlet içi düzeye doğru evrilmektedir. Böylece yeni savaş ortamında düzenli ordular yerine yabancı terörist savaşçılar, paralı askerler ve özel askerî şirket elemanları gibi devlet dışı silahlı aktörlerin görünürlüğü giderek artmaktadır.
Bu çalışmada, savaşların değişen doğası içerisinde yabancı savaşçıların üstlendiği roller analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu maksatla savaşın değişimi ve yabancı savaşçılık konusuyla ilgili kaynaklar incelenmiş ve bunların analizinde tarihsel-betimleyici bir yöntem benimsenmiştir. Sonuç kısmında ise yeni savaş ortamıyla birlikte, geleneksel yabancı savaşçılık olgusunun da dönüşüme uğrayarak vekâlet savaşı, terörizm ve ayaklanma hareketi gibi asimetrik savaş ortamı ile bütünleştiği hususunda elde edilen bulgular ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Savaşlar, Savaşın Değişimi, Devlet Dışı Silahlı Aktörler, Terörizm, Yabancı Savaşçılar, Yabancı Terörist Savaşçılar

An Old Actor in New War Setting: Foreign Terrorist Fighters and Their Roles In New Conflicts

Öz

The phenomenon of foreign warriors created by people fighting for various motives in the armies of states that they are not citizens of, continues today with changing motivations. Wars, on the other hand, remain the same at a purposeful level, but have assumed a structure that varies in their means, duration, form and actors. In a world where the monopoly of war is increasingly shared with non-state actors; wars are rapidly evolving from the interstate level to the intra-state level. Thus, in the new war context, the visibility of non-state armed actors such as foreign terrorist fighters, mercenaries and private military company members is increasing instead of regular armies.
In this study, the roles played by foreign fighters in the changing nature of wars have been analyzed. For this purpose, the sources related to the change of war and foreign fighters were examined and a historical-descriptive method was adopted in their analysis. In the conclusion part, with the new war context, it has been tried to put forward the findings that the traditional foreign warfare phenomenon has been transformed and integrated with the asymmetric war context such as proxy war, terrorism and insurgency movement.

Anahtar Kelimeler

New Wars, Change of War, Non-State Armed Actors, Terrorism, Foreign Fighters, Foreign Terrorist Fighters

Kaynakça

• Alaca, A. İ. S. (2019), “Şehir Savaşları ve Yeni Askerî Kentçilik”, Kamu Güvenliği Politikaları Yerelden Küresele, (Ed. Hasan Acar), Ankara: Nobel Yayıncılık, 201- 221.
• Arielli, N. (2017). From Byron to Bin Laden: A History of Foreign War Volunteers, London: Harvard University Press.
• Aytaç, G. B. (2014). “Yeni Savaş Çağında Ukrayna Krizi”, Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi, (Ed. H. Çomak, C. Sancaktar, Z. Yıldırım), İstanbul: Beta Yayınları, 247-262.
• Creveld, M. V. (1991). The Transformation of War, New York: The Free Press.
• Çona, Ö. (2018). Suriye Krizinde Uluslararası Güç Mücadelesi: Vekâlet Savaşları, Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Demir, C. K. (2020), Ayaklanmalar ve Ayaklanmalara Karşı Koyma: Kavramlar, Stratejiler ve Ülke Tecrübeleri, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Duygulu, Ş. (2019), Dönüşen Savaşların Değişen Araçları, İstanbul: SETA.
• Göker, Ç. F. (2017). “21. Yüzyılda Savaş”, Yeni Konsept Savaş, (Ed. P. Gürson), Kocaeli: Umuttepe Yayınları, 15-32.
• Gürcan, M. (2012). “Savaşın Evrimi ve Teorik Yaklaşımlar”, Teoriler Işığında Güvenlik, Savaş ve Çatışma Çözümleri, İstanbul: Bilgesam Yayınları, 70- 129.
• Hardt, M., Negri, A. (2004). Çokluk: İmparatorluk Çağında Savaş ve Demokrasi, (Çev. B. Yıldırım), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Heywood, A. (2016). Küresel Siyaset, (Çev: N. Uslu ve H. Özdemir), Ankara: Adres Yayınları.
• Hoffman, F. G. (2007). The Rise of Hybrid Wars, Conflict in the 21st Century, Arlington: Potomac Institue for Policy Studies.
• Kaldor, M. (2012). New and Old Wars: Organized Violence in a Global Era, Cambridge: Polity Press.
• Kızılay, Ş. (2019). “Savaşın Aktör Düzeyindeki Değişimi: Orta Doğu’da Devlet Harici Savaş”, VI. Yıldız Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı, (Ed. M. Başaran vd), İstanbul: YTÜ Matbaası, 1581-1594.
• Li, D. (2019). The Universal Enemy: Jihad, Empire and the Challenge of Solidarity, California: Stanford University Press.
• Malet, D. (2013). Foreign Fighters: Transnational Identiy In Civil Conflicts, New York: Oxford University Press.
• Martin, G. (2017). Terörizm: Kavramlar ve Kuramlar, (Çev. İ. Çapçıoğlu ve B. Metin), Ankara: Adres Yayınları.
• Miles, S. (1996). “Amerikan Dış Politikasının ve Askerî Politikasının Unsuru Olarak LIC”, Düşük Yoğunluklu Çatışma İlan Edilmemiş Savaş, (Der. J. Hippler), (Çev. S. N. Kaya), İstanbul, Belge Yayınları.
• Mumford, A. (2013). Proxy Warfare, Cambridge: Polity Press.
• Münkler, H. (2010). Yeni Savaşlar, (Çev: Z. A. Yılmazer), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Oktay, C. (2012). Modern Toplumlarda Savaş ve Barış, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Özdemir, A. Y., Aksu, F. (2018). “Yabancı Terörist Savaşçılar Kavramının Eleştirel Bir Analizi”, Uluslararası X. Uludağ Uluslararası İlişkiler Kongresi Diplomasi ve Savaşın Değişen Rolü Bildiriler Kitabı, (Ed. T. Arı ve K. Özlem), Bursa: Dora Yayınları, 1183-1207.
• Özer, A. (2016a). “Kabuk Devlet ve Işid”, Suriye: Çatışma ve Uluslararası Hukuk, (Ed. F. Taşdemir), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 253-278.
• Özer, A. (2016b). “Yabancı Savaşçılar Sorunu ve Suriye Krizi”, Suriye: Çatışmave Uluslararası Hukuk, (Ed. F. Taşdemir), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 201, 209-252.
• Öztürk, B., Tetik, Ü. (2018). “Yabancı Terörist Savaşçılar”, Orta Doğu’da Devlet Dışı Silahlı Aktörler: Terör Örgütleri, Milisler, Vekil Güçler, Ed. M. Yeşiltaş ve B. Duran), Ankara: SETA, 201-232.
• Paker, E. B. (2012). Küresel Güvenlik Kompleksi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Singer, P. W. (2009). Kiralık Ordular, (Çev. G. Aral ve İ. Yaman), İstanbul: Timaş Yayınları.
• Şen, F. (2018). “Yabancı Terörist Savaşçılar”, Radikalleşme Şiddet ve Terörizm, (Ed. S. Z. Haklı), Ankara: Polis Akademisi Yayınları, 189-211.
• Taşdemir, F. (2020). Uluslararası Terörizm ve Ülke Dışı Kuvvet Kullanma Hukuku, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Wright, Q. (1941). A Study of War Volume 1, Chicago: The University of Chicago Press.
• Yalçınkaya, H. (2008). Savaş: Uluslararası İlişkilerde Güç Kullanımı, İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• Bektaş, M. H. M. ve Gündoğdu, A. Y. (2019). IŞİD’in Hibrit Savaş Stratejileri: Hibrit Savaş Konsepti Perspektifinden Analizi, International Journal of Politics and Security, 1 (1), 25-56.
• Bingöl, O. (2016). Suriye İç Savaşında Yabancı Savaşçılar, Merkez Strateji Enstitüsü Raporu, No.13, 1-25.
• Borum, R., Fein, R. (2016). The Psychology of Foreign Fighters, Studies in Conflict and Terrorism, 40 (3), 248-266.
• Chu, T. S., Braithwaite, A. (2017). The Impact of Foreign Fighters on Civil Conflict Outcomes, Research and Politics, 4 (3), 1-7.
• Coolseat, R., (2016), Facing the Fourth Foreign Fighter Wave: What DrivesEuropeans to Syria, and to Islamic State? Insights from the Belgian Case,” Egmont-Royal Institute for International Relations, (ed. S. Biscop), Brussels: Egmont Papers. 19-29.
• Demir, H. (2015). Yabancı Savaşçılar ve Homegrown Teröristler, TEPAV Değerlendirme Notu, No.3, 1-11. “Geri Dönen Yabancı Terörist Savaşçılar ve Kaynak Ülkelerin Güvenlik Politikaları” (2020), İçişleri Bakanlığı İç Güvenlik Stratejileri Dairesi Başkanlığı Raporu.
• Hegghammer, T. (2011). The Rise of Muslim Foreign Fighters: Islam and the Globalization of Jihad, International Security, 35 (3).
• Karabulut, A. N. (2016). Eski Savaş, Yeni Strateji: Rusya’nın Yirmi Birinci Yüzyıldaki Hibrit Savaş Doktrini ve Ukrayna Krizi’ndeki Uygulaması, Uluslararası İlişkiler, 13 (49).
• Lind, W. S., Nightingale K., Schmitt J. F., Sutton, J.W., Wilson, G.I. (1989). The Changing Face of War: Into the Fourth Generation, Marine Corps Gazette, 22-26.
• Lind, W. S. (2004). Understanding Fourth Generation War, Military Review, 83 (5), 12-16.
• Malet, D. (2010). Why Foreign Fighters?: Historical Perspectives and Solutions, Foreign Policy, 54 (1).
• Malet, D. (2015). Foreign Fighter Mobilization and Persistence in a Global Context, Terrorism and Political Violence, 27 (3), 454-473.
• Mendelsohn, B. (2011). Foreign Fighters: Recent Trends, Orbis, 55 (2), 189-202.
• Moore C., Tumelty, P. (2008). Foreign Fighters and the Case of Chechnya: A Critical Assesment, Studies in Conflict and Terrorism, 31 (5), 412-433.
• Newman, E. (2004). The New Wars Debate: A Historical Perspective is Needed, Security Dialogue, 35 (2), 173-189.
• Pirinççi, F. (2018). Orta Doğu’da Silahlanmayı Etkileyen Dinamikler: Arap Baharında Alıcılar ve Tedarikçiler, International Journal of Social Inquiry, 11 (2), 287-309.
• Schröfl, J., Kaufman, S. J. (2014). Hybrid Actors, Tactical Variety: Rethinking Asymmetric and Hybrid War, Studies in Conflict & Terrorism, 37 (10), 862-880.
• Tangör, B., Yalçınkaya, B. (2010). Güvenlik Yönetişimi Çerçevesinde Özel Askerî Şirketler, Uluslararası İlişkiler, 7 (25), 127-154.
• Yalçınkaya, H. (2006), Özel Askerî Sektörün Oluşumu ve Savaşların Özelleştirilmesi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61 (3), 247-277.
• Gülşen, H. (2018), Yabancı Savaşçıların Evrimi: Suriye İç Savaşında Kafkasya Kökenli Yabancı Savaşçılar Örneği, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Karakoç, E. (2018), Roma Ordusu’ndaki Yabancı Kökenli Yardımcı Birlikler, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Örs, E. (2019), Yabancı Savaşçılığa Giden Yolun Sosyolojik Bağlamı, Ankara Yıldırım Bayezid Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.