Sınır Güvenliği Mantığı

Year 2022, Issue: 42, 223 - 249, 02.11.2022

İlhan İstanbullu

https://doi.org/10.17134/khosbd.1095016

Abstract

Sınır ve sınır güvenliği konuları doğrudan ve dolaylı olarak, başta devletler olmak üzere, bölgesel ve küresel düzeyde aktörleri etkileyen, gerektiğinde önem derecesi çok öncelikli olan ve hatta Rusya-Ukrayna gerginliğinde olduğu gibi tüm dünyanın dikkatini üzerine çekerek, uluslararası güvenliği ve politikaları etkileyen, ihtiyaç duyulmadığında ise pek önemsenmeyen ve hatta “debordering” anlayışı çerçevesinde sınırların varlığını sorgulayan, çok geniş açılı bir yelpazede çeşitli yer almaktadır. Bu yüzden sınır ve sınır güvenliği konularında genel kabul görmüş teori ve mantık pek ortaya konulamamış, güvenlik yaklaşımlarıyla sınır güvenliğini entegre eden çok az çalışma kaleme alınmıştır. Sınır güvenliği konusu, içerisinde, sınır anlaşmazlıkları, çatışmalar, göç, kaçakçılık ve terörün gibi tehditlerin yansı sıra, konvansiyonel anlamda birçok tehdidin odaklandığı bir alandır. Sınır güvenliği içerisinde hem güvenlik sorunsalı, hem de küresel, konvansiyonel ve asimetrik tehdit boyutu yer almaktadır. Sınır güvenliğine ilişkin olarak güvenlikleştirilecek tehdit unsurlarının çeşitliliği de konuya ilişkin belirli bir mantığın ortaya konmasını güçleştirmektedir. Bununla birlikte sınır güvenliğinin temel amacı, asıl aktörün devlet olarak kabul edildiği bir sistemde, sınır hattı ile belirli değerler bütünü olarak kabul edilen ülke, insan topluluğu ve egemenliğin korunmasını, hayatta kalabilmesinin yansı sıra ülkelerin ve bölgenin refahı için yasal geçişlerin sürekliliğinin sağlanmasıdır. Kısaca sınır güvenliği, “güvenlik” ve “özgürleşme”yi optimum düzeyde sağlayacak bir bakış açısını gerektirmektedir. Bu çalışmanın amacı, sınır güvenliğinin, Kopenhag Okulu ile sınır ve sınır güvenliğine yönelik belli başlı yaklaşımları esas alarak, belirli bir sınır güvenliği mantığını ortaya koyabilmektir. Böylece, sınır güvenliğinin sadece klasik güvenlik bakış açısıyla askeri güvenlik anlamına gelmediği, aynı zamanda siyasi, ekonomik, toplumsal ve çevresel birçok güvenlik sektörlerini de kapsadığı, güvenlikleştirme yapılırken aynı zamanda önlemlerin de ortaya konması ve bunun söylemlerle desteklenerek belirli bir politika haline getirilmesi gerektiği, optimum sınır güvenliğinin ülke içerisinde, sınır hattında ve sınır ötesinde birbirine bağlı ve etkileşim içerisinde olan önlemler ve sektörler ile ele alınması gerektiği ortaya konmaktadır. Bu makale, sınır güvenliğine yönelik yapılabilecek akademik çalışmalara bir giriş mahiyetinde tasarlanmış, sınır güvenliğinin, güvenlik disiplini içerisinde ayrı bir çalışma konusu olarak ele alınmasına yönelik bir öngörü olarak hazırlanmıştır. Böylece hem sınırların ve devletlerin güvenliği sağlanırken, hem de emek, sermaye ve malların serbest geçişlerinin yapılarak, bölge ve ülke ekonomisine katkı sağlanabileceği öngörülmüştür.

Keywords

sınır, Sınır Güvenliği, Güvenlik, Ülke, Sınır Ötesi

References

• AKTEL, Mehmet, Küreselleşme ve Türk Kamu Yönetimi, Asil Yayın Dağıtım, Feryal Matbaacılık, Ankara, 2003
• BALİBAR, Étienne, Politics and the Other Scene, Verso, London, 2002
• BUZAN, Barry, İnsanlar, Devletler, Korku, (Çev.Emre Çıtak), UAİ Kütüphanesi, İstanbul, Eylül 2015
• BUZAN, Barry, WAEVER Ole, vd, Security: A New Framework for Analysis, Boulder, Lynne Rienner Pub., 1998
• BUZAN, Barry, People, States and Fear: An Agenda for International Security Studies in the Post Cold War Era, Harvester Wheatsheaf, New York, 1991
• BOOTH, Ken, Theory of World Security, New York, Cambridge University Press, 2007
• BOOTH, Ken, Dünya Güvenliği Kuramı, (Çev. Çağdaş Üngör), Küre Yayınları, İstanbul, 2012,
• COLLINS, Alan, Güvenlik Çalışmaları, (Çev. Nasuh Uslu), Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, İstanbul, 2017
• DEDEOĞLU, Beril, Uluslararası Güvenlik ve Strateji, Yeni yüzyıl Yayınları, 4.Baskı, İstanbul, 2018
• FLINT, Colint, TAYLOR, Peter J., Siyasi Coğrafya, Dünya Ekonomisi, Ulus-devlet ve Yerellik, (Çev. Fulya Ereker), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2014
• GÖNEY, Süha, Siyasi Coğrafya, İÜ Edb. Fak. Yayınları, İstanbul, 1979, s.12-13; Faruk
• GÜNEL, Kamil, Coğrafyanın Siyasal Gücü, Çantay Kitabevi, İstanbul, 1997
• HASTINGS, Donnan ve WİLSON, Thomas M., Sınırlar: Kimlik, Ulus ve Devletin Uçları. (Çev. Zeki Yaş), Ütopya, Ankara, 2002
• HEYWOOD, Andrew, Küresel Siyaset, 3. Baskı (Çev. N. Uslu, H. Özdemir), Küre Yayınları, İstanbul, 2014
• İNAT, Kemal “Irak, Uluslararası Hukukun Sonu mu?”, (Ed.) Kemal İnat, Burhanettin Duran, Muhittin Ataman, Dünya Çatışma Bölgeleri, Nobel Yayınları, Ankara, Nisan 2014
• PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri II, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1989
• PIERSON, Christopher, Modern Devlet, (Çev. Dilek Hattatoğlu), Çiviyazıları, İstanbul, 2000
• SMALL, Melvin, SINGER, J.David, Resort to Armz,: International and Civil Wars, 1816-1980, Thousand Oaks, CA, Sage Publications, 1982
• STEIN, Mark, Osmanlı Kaleleri ve Avrupa’da Hudut Boyları, (Çev. G. Ç. Güven), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2007
• VASQUEZ, John A., The War Puzzle, Cambridge University Press, Cambridge, 1993
• WILSON, Edward O., Sociobiology: The New Synthesis, Harvard University Press, Cambridge, MA, 1975
• Metro Collins Cobuild Essential Dictionary, (Çev. Önder Renkli Yıldırım), Metro Kitap Yayın-Paz., İstanbul, 1994
• BAUD, Michiel, SCHENDEL, Willem Van, “Toward a Comparative History of Borderlands”, University of Hawai'i Press, Vol. 8, No. 2, Fall 1997
• BOOTH, Ken, “Security and Emancipation”, Review of International Studies , University of Manchester, UK, October 1991
• GÜMÜŞÇÜ, Osman, “Siyasi Coğrafya Açısından Sınırlar ve Tarihi Süreç İçinde Türkiye’de Sınır Kavramı”, Bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 52, Kış / 2010
• KRISTOF, Ladis K. D., “The Nature of Frontiers and Boundaries”, Annals of the Association of American Geographers , Sep., 1959, Sep., 1959
• ULLMAN, Richard H. Redefining Security, International Security, The MIT PressNo. 1, 1983
• WEAVER, Ole “Securitization and Desecuritization”, Barry Buzan and Lene Hansen (Eds.), International Security, Sage Publications, Volume III, London, 2007
• WOLFERS, Arnold, “National Security as an Ambiguous Symbol”, Political Science Quarterly, Volume: 67, No: 4, December 1952
• RATZEL, Friedrich, “The Laws of the Spatial Growth of States”, R.E. Kasperson, J.V. Mingi (Eds.), The Strucutre Of Political Growth, Aldine, Chicago/IL, 1969
• WAEVER Ole, “Securitization and Desecuritization”, On Security, Ronnie D. Lipschutz (Edt.), Columbia University Press, New York,1998
• VASQUEZ, John A., “Komşular Neden Savaşır? Yakınlık Etkileşimi ve Bölgesellik”, (Çev.Emre Erşen), (Yayına Hazırlayan) Esra Diri, Uluslararası İlişkilerde Anahtar Metinler, Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, İstanbul, Ekim 2013
• BAUDER, Harald, “The Possibilities of Open and No Borders”, Social Justice/Global Options, Vol. 39, No. 4, 201
• BUZAN, Barry, “Askeri Güvenliğin Değişen Gündemi”, (Çev.Burcu Yavuz), Uluslararası İlişkiler, Cilt 5, Sayı 18, Yaz 2008, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/539878
• CÔTÉ-BOUCHER, Karine, INFANTINO, Federica, vd. Border security as practice: An Agenda for Research, Sage Publications, Security Dialogue , Vol. 45, No. 3, June 2014,
• JONES, Stephen B., Boundary Concepts in the Setting of Place and Times, Annals of the Association of American Geographers , Vol. 49, No. 3, Taylor & Francis Group, Sep., 1959,
• POSEN, Barry R., “The Security Dilemma and Ethnic Conflict”, Survival, Volume 35, No:1,
• WAEVER, Ole, “Toplumsal Güvenliğin Değişen Gündemi”, (Çev.Birgül Demirtaş), Uluslararası İlişkiler Konseyi İktisadi İşletmesi, Vol. 5, No. 18, Yaz 2008,