Savaşların Değişimi Meselesi Çerçevesinde Alman Birliği ve I. Dünya Savaşları

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 43, 226 - 250, 03.11.2023

Ömer Çona

https://doi.org/10.17134/khosbd.1188543

Öz

Uluslararası İlişkilerde ve teknolojide meydana gelen değişim, savaş kavramının niteliğinde kapsamlı değişiklikler meydana getirmiştir. Bunda tarihteki önemli kırılma noktaları, bilimsel gelişmelere bağlı olarak yeni tekniklerin keşfi ve sistemik düzeydeki dönüşümler etkili olmuş, böylelikle savaşın biçimi, stratejisi ve araçları dönüşüme uğramıştır.
Bu çalışmanın amacı, 19.yy’ın ikinci yarısında Avrupa’da yükselişe geçen Prusya’nın, Alman Birliği’ni kurma yolunda yaptığı savaşlar ve 20.yy’ın başında tüm dünyayı etkileyen I. Dünya Savaşı’nı, Sanayi Devrimi’nin yarattığı teknolojik dönüşüm çerçevesinde inceleyerek, bu dönüşümün harbin tabiatı üzerinde nasıl bir değişim meydana getirdiğini analiz etmektir. Bu maksatla çalışmada Prusya’nın, Danimarka, Avusturya ve Fransa ile 1861-1870 yılları arasında Alman Birliği’nin kurulması adına yaptığı savaşlar ile I. Dünya Savaşı’nın, savaşların doğasının değişimine olan etkileri incelenmeye çalışılmıştır.
Çalışmada Prusya’nın Alman Birliği’ne giden yolda yaptığı savaşlar ve müteakip süreçte I. Dünya Savaşı’nın Sanayi Devrimi’nin bir çıktısı olduğu, bu bağlamda da endüstriyel harbin örneklerini yansıttığı sonucuna varılmıştır. Bununla birlikte çalışmada, Alman Birliği Savaşları’nın, taktik ve stratejik açıdan I. Dünya Savaşı’nı etkilediği; I. Dünya Savaşı’nda edinilen tecrübelerin ve çıkarılan derslerin ise II. Dünya Savaşı’nın karakteristiğini belirlediği değerlendirilmesinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Savaşın Dönüşümü, Alman Birliği Savaşları, I. Dünya Savaşı, Savaş Tarihi, Sanayi Devrimi, Topyekûn Savaş.

Kaynakça

• Akad, M.T. (1992). Stratejik, taktik, teknolojik ve jeopolitik yönleriyle 20.yy savaşları, Kastaş Yayınları.
• Archer, C. I., Herwig, H. H., Ferris, J. F., Travers, T. E. (2006). Dünya savaş tarihi, (C. Demirkıran Çev.), Tüm Zamanlar Yayıncılık.
• Biddle, T. D., (2002) Rhetoric and reality in air warfare: the evolution of british and american ideas about strategic bombing 1914-1945, Princeton University Press.
• Bingöl, O, (2014). Birinci dünya savaşının muharebenin dönüşümündeki rolü, Milli Güvenlik ve Askerî Bilimler Akademik Dergisi, 1 (3) :1-31.
• Black, J. (1991). A Military Revolution? Military Change and European Society 1550–1800. Macmillan Education.
• Black, J. (2009). Savaş ve Dünya: Askerî Güç ve Dünyanın Kaderi 1450-2000. (Y. Özkan Çev.), Dost Kitabevi.
• Black, J. (2019). Savaş ve Teknoloji. (C. Yücel Çev.), Doruk Yayınları.
• Bucholz, A. (2001). Moltke and German Wars, 1864-1871. Macmillan Education.
• Breuilly, J. (2014). Austria, Prussia and the Making of Germany, Routledge.
• Clausewitz, C. V. (2003). Savaş Üzerine. ( Ş. Yalçın Çev.), Eriş Yayınları.
• Creveld M. V. (1999). The Rise and Decline of the State, Cambridge University Press.
• Creveld M. V., Canby S. L. ve Brower K. S. (1994). Air Power and Maneuver Warfare, Air University Press.
• Embel, E. (2016). Topyekûn savaş uygulamasının tarihsel gelişimi, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 4 (1): 153-171.
• Geyer, M. (1986), German strategy in the age of machine warfare 1914-1945, P. Paret (Ed.), Makers of modern strategy from Machiavelli to the nuclear age içinde, (ss. 527-597), Princeton University Press.
• Gülboy, B. S. (2019). Mutlak savaş, Birinci Dünya Savaşı’nın kökenleri üzerine clausewitzyen bir çözümleme, Dergâh Yayınları.
• Gürcan, M. (2012). Savaşın evrimi ve teorik yaklaşımlar, A. Sandıklı (Ed.), Teoriler ışığında güvenlik, savaş ve çatışma çözümleri içinde, (ss.70-129), Bilgesam.
• Gray, C. (1996). The changing nature of warfare?, Naval War College Review: 49 (2), Article 3.
• Gray, C. (2007). War, peace and international relations: an introduction to strategic history. Routledge.
• Güvenç, S. (2009). Birinci dünya savaşına giden yolda Osmanlıların dretnot düşleri, Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Handel, M. (1986). Clausewitz in the age of technology. Clausewitz and modern strategy, Frank Cass.
• Hart, L. (2002). Strateji dolaylı tutum. (Cemal, E. Çev.), ASAM.
• Hippler, T. (2017). Governing from the skies: A global history of aerial bombing, Verso.
• Holborn, H. (1948). Moltke and schlieffen: the prussian-german school, E. M. Earle (Ed.) Makers of Modern Strategy içinde, (ss. 172-205), Princeton University Press.
• Howard, M. (1986). Men against fire: the doctrine of the offensive in 1914, P. Paret (Ed.), Makers of modern strategy from machiavelli to the nuclear age içinde, (ss. 510-526), Princeton University Press.
• Howard, M. (2001). War in European history, Oxford University Press.
• Howard, M. (2002). The first world war, Oxford University Press.
• Kalaycı, İ. (2018). Sona erişinin 100. yılında 1.dünya savaşının ekonomik cephesine dair bir inceleme, Avrasya Etüdleri, 54 (2): 179-210.
• Kane, T. ve Londsdale D. (2016). Çağdaş stratejiyi anlamak. (T. Büyükonat Çev.). Doruk Yayınları.
• Keegan, J. (1998). The first world war, Vintage Canada.
• Kennedy, P. (1973). German world policy and the alliance negotiations with England, 1897-1900, The Journal of Modern History, 45 (4): 605-621.
• Kennedy, P. (1998). The rise and fall of the great powers: economic change and military conflict from 1500 to 2000, Unwin Heyman.
• Killingray, D. (1984), A swift agent of government: air power in British colonial Africa, 1916–1939. The Journal of African History, 25 (4): 429-444.
• Kuğu, A. R. (2015). Sanayi devriminin savaş meydanlarındaki serüveni: 19’uncu yüzyıl ortalarından 1’inci dünya savaşı sonlarına kadar teknolojik gelişme ve askerî yenilikler, Milli Güvenlik ve Askerî Bilimler Dergisi, 2 (8): 21-35.
• Liaropoulos, A. (2006). Revolutions in warfare: theoretical paradigms and historical evidence-the Napoleonic and First World War Revolutions in Military Affairs. The Journal of Military History. 70 (2): 363-384.
• Lind, W. S., Nightingale K., Schmitt J. F., Sutton, J.W., Wilson, G.I. (1989). The changing face of war: Into the fourth generation, Marine Corps Gazette, 22-26.
• Lindqvist, S. (2009). Bombalamanın Tarihi, (S. Çelik Çev.) Yeni İnsan Yayınevi.
• Malesevic, S. (2018). Savaşın ve şiddetin sosyolojisi. (S. Sarı Çev.) Hece Yayınları.
• Massie, R. K. (1991). Dreanought. Head of Zeus Publishing.
• Mercan, E. (2014). Yüksek dalgaların efsanesi: dretnot, c4 Defence Dergisi, (14): 91-95.
• Ommisi, D. (1990). Air power and colonial control: The Royal Air Force 1919-1939, Manchester University Press. Paker, E. B. (2012). Küresel güvenlik kompleksi, İletişim Yayınları.
• Paret, P. (1986). Napolyon ve savaştaki devrim. P. Paret (Der.) Modern Strateji: Machiavelli’den Nükleer Çağa içinde, (ss. 141-164), (Doruk Can K. Çev.) Doruk Yayınları.
• Rothenberg, G. (1986). Moltke, Schliffen and the doctrine strategic envelopment, P. Paret (Ed.), Makers of modern strategy from machiavelli to nuclear age içinde, (ss. 296-325), Princeton University Press.
• Rogers, C. (1995). The military revolution in history and historiography, C. Rogers (Ed.), The Military Revolution Debate içinde, (ss. 1-8), Routledge.
• Sander, O. (2009). Siyasi tarih: ilkçağlardan 1914’e, İmge Kitabevi Yayınları.
• Sheehan, M. (2019). The evolution of modern warfare”. J. Baylis, J. Wirtz ve C. Gray (Ed.). Strategy in the Contemporary World içinde, Six Edition. (ss. 36-55), Oxford University Press.
• Türk, T. (2017). Alman birliği ve Bismarck: bir analiz düzeyi uygulaması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Uçarol, R. (2015). Siyasi Tarih 1789-2014. Der Yayınları.
• Uyar, M. (2020). Askerî strateji: tarihi bir perspektif, A. L. Karaosmanoğlu ve E. Aydınlı (Der.), Strateji düşüncesi: kuram, paradoks, uygulama içinde, (ss. 151-165), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,
• Uyar, M. ve Gök, H. (2003). Modern Alman ordusunun temelini teşkil eden Prusya askerî sisteminin olgunlaşması. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi. 13 (1): 1-28.
• Van Creveld, M., Brower K., Canby, S. L., (1994). Air power and maneuver warfare, Air University Press. Van Creveld, M. (1999). The rise and decline of the state, Cambridge University Press.
• Warner, M. (2014). The rise and fall of intelligence:an international security history, Georgetown University Press.
• Wright, Q. (1941). A study of war volume I, The University of Chicago Press.
• Yalçınkaya H. (2008). Savaş: uluslararası ilişkilerde güç kullanımı, İmge Kitabevi Yayınları.
• Yılmaz, M. E. (2013). Savaş ve uluslararası sistem, Dora Yayınları.