Sosyal Medya Kanalları Aracılığıyla Siyasi Kimliklerin Gözetimi: 2023 Seçimlerine Yönelik Kullanıcılar Üzerinden Bir Analiz

Year 2024, Issue: 13, 196 - 220, 30.12.2024

Ümit Aydoğan , Fatma Şendoğan

https://doi.org/10.56676/kiad.1450920

Abstract

Sosyal medya platformlarının sağladığı erişim ağı gözetim eyleminin televizyon ile başlayan değişimini hızlandırmıştır. Çoğunluğun azınlıkları görmesine imkân sağlayan teknolojiler gözetimi sadece iktidar sahiplerinin tekelinden çıkartarak çoğunluğun azınlığı gözetlemesine imkân sağlamaktadır. Ancak bu gözetim iktidarı, gözlemleyen çoğunluğa geçirmemiştir. Bunun yerine, gözlemlenenleri etkilenmeye daha açık hale getirmiştir. Bu durum ise Sinoptikon kavramı ile tanımlanmaktadır. Sosyal medya platformları üzerinden siyasi kimlik takibi gerçekleştiren bireylerin gözetleme faaliyetlerinin neticesinde, gözetlenenden etkilenme durumları bağlamına oy verme, tutum ve davranış değişikliğine etkisini incelemek bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda verilere ulaşabilmek adına nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden faydalanılmıştır. Bir veya birden çok siyasi kimliği sosyal medya kanal veya kanallarından takip etme ön koşulu ile ölçüt örnekleme tekniği kullanılarak 8 bireyden oluşturulan çalışma grubu, araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Çalışma grubu ile yaklaşık 15-20 dakika süren yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler esnasında ses kaydı alınmış, kayıtlar görüşme deşifreleri için kullanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler tema, kategori ve kodlara ayrılarak ulaşılan bulgular değerlendirilmiştir. Yürütülen görüşmeler sonucunda, bireylerin sosyal medya kanalları üzerinden gerçekleştirdikleri siyasi kimlik gözetiminin kitlelerin oy verme davranışı ve kitlenin tutum ve davranışı üzerinde etkiye sahip olduğu ortaya konulmuştur. Ek olarak siyasi kimliklerin gözetlenebilir olma durumu, siyasi kimliklerin de tutum ve davranışlarını üzerinde etkili olduğu düşüncesinin hâkim olduğu yürütülen görüşmeler sonucu elde edilen bulgular arasındadır.

Keywords

Gözetim, Sinoptikon, Sosyal medya ve Gözetim, Gözetim Toplumu

Surveillance of Political Identities through Social Media Channels: An Analysis Based on Users for the 2023 Elections

Abstract

The network of access provided by social media platforms has accelerated the transformation of surveillance that began with television. Technologies that enable the majority to monitor minorities have shifted surveillance from the exclusive domain of the ruling minority to the majority. However, this surveillance has not shifted power to the majority that observes; instead, it has made those being observed more susceptible to influence. The concept of synopticon describes this situation. The main objective of this study is to examine the effects of surveillance activities of individuals who track political identities through social media platforms on voting behavior, attitudes, and behavior change. The Semi-Structured Interview, a Qualitative Research Method, was used to achieve this objective. The study group, consisting of 8 individuals, was selected using Criterion Sampling, whereby the prerequisite was that they follow one or more political identities on social media channels. Face-to-face interviews with the study group lasted about 15-20 minutes. Voice recordings were made during the interviews and used for transcription. The data obtained from the interviews were categorized into themes, categories, and codes, and the findings were analyzed. The interviews revealed that individuals' surveillance of political identities through social media channels influences voting behavior as well as the attitudes and behaviors of the masses. Additionally, the findings suggest that the ability to observe political identities also influences the attitudes and behaviors of the political identities themselves.

Keywords

Surveillance, Synopticon, Social Media and Surveillance, Surveillance Society

References

• 7 Sins of Surveillance Society. (2023, 1 Şubat). Erişim adresi: https://web.archive.org/web/20150316135733/https://en.panoptykon.org/idea
• Abdullah, F., & Jalal, A. (2023). Semantic segmentation based crowd tracking and anomaly detection via neuro-fuzzy classifier in smart surveillance system. Arabian Journal for Science and Engineering, 48(2), 2173–2190. doi:10.1007/s13369-022-07397-6
• Ak, H. (2013). Büyük Birader ve gözetim devleti. M. Balcı (Ed.), Genç hukukçular hukuk okumaları birikimler 4 (s. 381–389) içinde. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Ankaralıgil, N. (2022). Süperpanoptikon, sinoptikon, gözetim toplumu ve dikizleme kültürü bağlamında reality showlar: Hayatta kalma televizyon programları üzerine bir çalışma. İKSAD Journal, 8(31), 18–35.
• Badenhoop, E. (2021). The fallacy of perfect regulatory controls: Lessons from database surveillance of migration in West Germany from the 1950s to the 1970s. Regulation and Governance, 15(3), 952–968.
• Barlas, N. (2018, Kasım 20). Denetim altında tutulan insan ve Panoptikon teorisi. Erişim adresi: https://wannart.com/icerik/8684-denetim-altinda-tutulan-insan-ve-panoptikon-teorisi
• Bauman, Z. (2012). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları (E. B. Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z., & Lyon, D. (2013). Akışkan gözetim (T. Bora, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bentham, J. (2008). Panoptikon ya da gözetim evi. B. Çoban & Z. Özarslan (Ed.), Panoptikon: Gözün iktidarı (s. 9–75) içinde. İstanbul: Su Yayınları.
• Bozkurt, V. (2000). Gözetim toplumu ve internet: Özel yaşamın sonu mu?. Birikim Dergisi, 136, 69–74.
• Brian, M. (1998). Information liberation: Challenging the corruptions of information power. London: Freedom Press.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Couch, D., Thomas, S. L., Lewis, S., Blood, R. W., & Komesaroff, P. (2015). Obese adults’ perceptions of news reporting on obesity: The panopticon and synopticon at work. Sage Journals, 5(4), 1–14. doi:10.1177/215824401561252
• Çaycı, A. E., & Çaycı, B. (2016). Dijital iletişim çağında teknolojinin açığa çıkardıkları: Gözetim ve mahremiyet. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1(2), 157–169.
• Değirmenci, S. D. (2022). COVID-19 pandemisiyle zorunlu esnek çalışma ve teknoloji eliyle denetim. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 12(4), 1140–1151.
• Deleuze, G., & Guattari, F. (1983). Anti-Oedipus: Capitalism and schizophrenia. Minneapolis: University of Minnesota.
• Demirci, E., & Türk, G. D. (2016). Sanal dünyada dönüşen mahremiyet algısı: Instagram örneği. 1st International Academic Research Congress (s. 518–525) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, A. (2017). Panopticon ve synopticon geriliminde özgürlük paradoksu. Kaygı: Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 28, 55–65.
• Foucault, M. (2000). Büyük kapatılma (I. Ergüden & F. Keskin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu (M. A. Kılıçbay, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Foucault, M. (2014). Özne ve iktidar (I. Ergüden & O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Galič, M., Timan, T., & Koops, B. J. (2017). Bentham, Deleuze and beyond: An overview of surveillance theories from the panopticon to participation. Philosophy and Technology, 30(1), 9–37.
• Ganascia, J. G. (2010). The generalized sousveillance society. Social Science Information, 49(3), 489–507. doi:10.1177/0539018410371027
• Giddens, A. (2008). Ulus, devlet ve şiddet (C. Atay, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Güven, S. K. (2016). Gözetimin toplumsal meşruiyeti. B. Çoban & B. Ataman (Ed.), Gözetim toplumu: Panoptikon parçalar (s. 15–32) içinde. İstanbul: Ege Basım.
• Haggerty, K., & Ericson, R. (2003). The surveillant assemblage. The British Journal of Sociology, 51(4), 605–622. doi:10.1080/00071310020015280
• Kalaman, S. (2019). Yeni medya ve dijital gözetim: Türkiye’deki sosyal medya kullanıcıları üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26(2), 575–594.
• Karakehya, H. (2016). Neden gözetleniyoruz? Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(3), 187–200.
• Kavut, S. (2023). Dijital dönüşüm çağında gözetimin elektronikleşmesi: Panoptikon’dan Süperpanoptikon’a gözetim toplumu. Communicata, 25, 22–27.
• Lyon, D. (2006). Synopticon, and scopophilia: Watching and being watched. New Politics of Surveillance and Visibility, 9(11), 35–54.
• Marx, G. T. (1985). The surveillance society: The threat of 1984-style techniques. The Futurist, 6, 6–21.
• Mathiesen, T. (2017). The viewer society. D. Wilson & C. Norris (Ed.), Surveillance, crime and social control (s. 41–60) içinde. London: Routledge. doi:10.4324/9781315242002
• Okmeydan, S. B. (2017). Postmodern kültürde gözetim toplumunun dönüşümü: ‘Panoptikon’dan ‘Sinoptikon’ ve ‘Omniptikon’a. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 8(30), 45–69.
• Özdemir, Ş. (2020). Post-panoptikon çağı: Gözetimin dijitalleşmesi ve çevrimiçi kimliğin gizliliği üzerine bir analiz. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 81–108.
• Öztürk, S. (2013). Filmlerle görünürlüğün dönüşümü: Panoptikon, Süperpanoptikon, Sinoptikon. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 36, 132–151.
• Pimenta, D. E. (2010). Low power society: Continuous hyperconsumption. UK: Philosophy.
• Poster, M. (1990). The mode of information: Poststructuralism and social context. Chicago: University of Chicago Press.
• Rosen, J. (2004). The naked crowd: Reclaiming security and freedom in an anxious age. USA: Random House.
• Sağlam, Y. (2021). Gözetim kapitalizmi bağlamında sosyal medya ve yabancılaşma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Sucu, İ. (2011). Gözetim toplumunun karşı ütopya yüzü: İktidar güçleri ve ötekiler. Atatürk İletişim Dergisi, 2, 127–128.
• Temiztürk, H., & Taner, E. (2015). Gözetleyen iktidardan gözetlenen iktidara: Yeni iletişim teknolojilerinin güç paylaşımına etkisi. Atatürk İletişim Dergisi, 9, 35–54.
• Tokgöz, C. (2011). Bilişim çağında toplumsal denetim aracı olarak gözetim olgusu ve yeni iletişim ortamlarında bireyin gözetim farkındalığı üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Wood, S. (2016). Police body cameras: Emotional mediation and the economies of visuality. S. Y. Tettegah & S. Noble (Ed.), Emotions, technology, and design (s. 227–239) içinde. Academic Press. doi:10.1016/B978-0-12-801872-9.00011-9