Philosophy of Religion of Şaban Teoman Duralı

Yıl 2023, , 306 - 325, 26.12.2023

Mustafa Eren

https://doi.org/10.5281/zenodo.10431518

Öz

In this study, the religious philosophy of Teoman Duralı, one of the leading representatives of contemporary Turkish thought, will be discussed. We are aware that studies have been carried out in various fields regarding Teoman Duralı's thought and philosophy. As far as we know, there has been no independent study on the philosophy of religion, which is one of the most important elements of Durali's philosophical system. Duralı did not use the concept of classical religious philosophy in a technical sense in any of his works. However, in many of his works, he discussed the dominant subjects of philosophy of religion such as existence, knowledge, ethics, metaphysics, God vision, mind-revelation relationship, faith-knowledge dialectic, truth, self-soul and immortality in a comprehensive, consistent, rational and objective way. Religion has a central position in Duralı's thought. While establishing the philosophy-science-religion relationship, our philosopher took into account the boundaries drawn between reason and religion by philosophers such as Plato, Aristotle, Ghazali, Kant and Kierkegaard. In particular, the noumenon-phenomenon dualism, which is the basis of Kant's metaphysics and epistemology, and the distinction between reason and religion based on it, have been one of the starting points for Duralı. Duralı uses his own unique philosophical terminology in his philosophy of religion. For example, although concepts such as "Truth" and "Reality", "Life and Life" are used synonymously in the TDK Turkish Dictionary, it includes these concepts by giving them different philosophical contents. Our aim is to make a modest contribution to this field by considering Teoman Duralı's views on religion and philosophy, which are sprinkled throughout his works, in the form of philosophy of religion in accordance with his sensitivity to language and concepts.

Anahtar Kelimeler

Şaban Teoman Duralı, Philosophy of Religion, Knowledge-Belief, Religion-Philosophy, God, Morality, Fideism

Şaban Teoman Duralı’nın Din Felsefesi

Öz

Bu çalışmada çağdaş Türk düşüncesinin önde gelen temsilcilerinden birisi olan Teoman Duralı’nın din felsefesi ele alınacaktır. Teoman Duralı’nın düşüncesi ve felsefesine ilişkin çeşitli alanlarda çalışmalar yapıldığından haberdarız. Bildiğimiz kadarıyla Duralı’nın felsefi dizgesini oluşturan en önemli unsurlardan biri olan din felsefesi hakkında müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Duralı hiçbir eserinde teknik anlamda klasik din felsefesi kavramını kullanmamıştır. Fakat birçok eserinde varlık, bilgi, etik, metafizik, Tanrı tasavvuru, akıl-vahiy ilişkisi, iman-bilgi diyalektiği, hakikat, nefis- ruh ve ölümsüzlük gibi din felsefesinin başat konularını kapsamlı, tutarlı, rasyonel ve objektif bir şekilde tartışmıştır. Duralı’nın düşüncesinde din merkezi bir konumdadır. Filozofumuz felsefe-bilim- din ilişkisini kurarken, Eflatun, Aristoteles, Gazali, Kant ve Kierkegaard gibi filozofların akıl ve din arasına çektiği sınırları dikkate almıştır. Özellikle Kant metafiziğinin ve epistemolojinin temeli olan numen- fenomen düalizmi ve buna dayalı akıl ve din ayırımı Duralı için çıkış noktalarından biri olmuştur. Duralı din felsefesinde kendisine özgü bir felsefi terminoloji kullanır. Örneğin, “Hakikat” ve “Gerçeklik”, “Yaşam ve Hayat” gibi kavramlar TDK Türkçe Sözlük’te eş anlamlı olarak kullanılsa da o bu kavramlara farklı felsefi içerikler kazandırarak yer verir. Amacımız Teoman Duralı’nın bütün eserlerine serpiştirilmiş olan din ve felsefeye ilişkin görüşlerini, onun dil ve kavram hassasiyetine uygun bir şekilde din felsefesi formunda ele alarak bu alana mütevazı bir katkı sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Şaban Teoman Duralı, Din Felsefesi, Bilgi-İnanç, Din-Felsefe, Tanrı, Ahlak, Fideizm

Kaynakça

• A Duralı, Şaban Teoman. Aklın Anatomisi, Salt Aklın Eleştirisinin Teşrihi. İstanbul: Dergah Yayınları, 2013.
• Duralı, Şaban Teoman. Çağdaş Küresel Medeniyet, Anlamı- Gelişimi-Konumu. İstanbul: Dergay Yayınları, 2017.
• Duralı, Şaban Teoman. Felsefe-Bilim Nedir?. İstanbul: Dergâh Yayınları 2017.
• Duralı, Şaban Teoman. Felsefe-Bilimin Doğuşu, Aristoteles’te Bilim ve Canlılar Sorunu. İstanbul: Dergah Yayınları, 2018.
• Duralı, Şaban Teoman. Felsefe Bilimin Odağında Metafizik. nşr. Mehmet Sabri Genç. İstanbul: Şule Yayınları, 2019.
• Duralı, Şaban Teoman. Hayatın Anatomisi, Canlılar Bilimi Felsefesi Evrim ve Ötesi. İstanbul: Dergah Yayınları 2018.
• Duralı, Şaban Teoman. Kutadgubilig Türkçenin Felsefe-Bilim Sözlüğü. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2013.
• Duralı, Şaban Teoman. Sorun Nedir?. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2011.
• Kala, Muhammet Enes. “Teoman Duralı’nın Düşüncesinde Din-Ahlak-Felsefe-Bilim İlişkisi Üzerine”. Türkiye’de Sosyal Teoride Din. ed. Cevat Özyurt, Ejder Okumuş. Ankara: Hece Yayınları, 2017.
• Taliaferro, Charles. “Tanrıcılığın Tutarlılığı”. Din felsefesi, Klasik ve Güncel Meseleler. çev. Aydın Çavdar. ed. Paul Copan, Chad Meister. İstanbul: İdea Yayınları 2018.
• Tan, Necmettin. İmana Yer Açmak, Immanuel Kant’ın Bilgi ve İman Felsefesi. İstanbul: İz Yayınları, 2014.
• Topaloğlu, Aydın. “Akıl ve İnanç”. Din Felsefesi. ed. Latif Tokat. Ankara: Bilay Yayınları, 2018.