The science of wakf-ibtidâ, whose practical reflections we observe from the Prophet himself, draws attention as an important subject that the companions also referred to, within the framework of the interpretation of the word "tertîl" in the verses where Allah orders the Qur'an to be read with tertîl. In the following period, this science, which was considered among the sub-disciplines of the science of recitation, both in the Qur'anic recitation-themed works and in the interpretations of commentators, was included in chapter, section or special parts. Because wakf and ibtidâ are extremely important for the interpretation of the Quran as well as for the science of recitation. Namely, "wakf", which means stopping reading and breathing at a place where the meaning is complete, and "ibtidâ", which means continuing to read from a place that is suitable for the integrity of the meaning, is an indispensable discipline due to its direct relevance in the correct manifestation of the meaning of the Quran. In addition, wakf-ibtidâ, which performs an undeniable function in regulating the recitation of the reader, stands out as a science that scholars cannot remain independent of in this respect. One of the scholars in question is Mekkî b. Ebî Talib (d. 437/1045). He is a scholar of recitation who has guided the literature with his writings throughout the historical process of the science of recitation and is among the most distinguished names in the field, and has also influenced the subsequent literature with his attitude towards the basic issues of this science. Based on this reality, in this study, Mekki's approach to the science of vakf-ibtidâ will be examined specifically in his commentary named al-Hidaye ila bülüği'n-nihâye. In this context, first of all, a brief definition of the concept will be made, and the method of scholars' compilation of the mentioned science and the resulting classifications will be touched upon. Then, Mekki's classification logic in this discipline, the original concepts he used in this regard, and the words he subjected to special criticism will be discussed. In addition, the names he used will be contacted and the tradition he followed within the framework of the subject will be tried to be determined.
Pratikteki yansımalarını Hz. Peygamber’den bil itibar müşahede ettiğimiz vakf-ibtidâ ilmi, Hz. Allah’ın Kur’an’ın tertîl ile okunmasını emrettiği âyetlerde yer alan “tertîl” kelimesinin tefsiri çerçevesinde, sahâbenin de kendisine atıf yaptığı önemli bir konu olarak dikkat çekmektedir. Sonraki dönemde gerek kurranın kıraat temalı eserlerinde gerekse müfessirlerin tefsirlerinde ilm-i kıraatin alt disiplinleri arasında telakki edilen bu ilme; bâb, fasıl veya hususî bölümlerle yer veregeldiği görülmektedir. Zira vakf ve ibtidâ, ilm-i kıraat için olduğu kadar Kur’an tefsiri için de son derece ehemmiyet kesp etmektedir. Şöyle ki mananın tamam olduğu yerde okumayı kesip nefes almak olan “vakf” ile mana bütünlüğüne uygun olan yerden okumaya tekrar devam etmeyi ifade eden “ibtidâ”, Kur’an’ın manasının doğru bir şekilde tebeyyün etmesindeki doğrudan ilgisi sebebiyle vazgeçilmez bir disiplindir. Bunun yanı sıra okuyucunun tilavetini düzenlemesinde de inkârı kabil olmayan bir fonksiyon icra eden vakf-ibtidâ, bu cihetiyle âlimlerin müstağni kalamadığı bir ilim olarak öne çıkmaktadır. Söz konusu âlimlerden biri de Mekkî b. Ebî Tâlib’tir (ö. 437/1045). O, kıraat ilminin tarihi sürecinde telifatıyla literatüre yön vermiş ve sahanın en seçkin isimleri arasında yer almakla birlikte bu ilmin temel meselelerindeki tutumuyla sonraki literatürü de etkilemiş bir kıraat âlimidir. Bu gerçeklikten hareketle işbu çalışmada Mekkî’nin, vakf-ibtidâ ilmine yaklaşım biçimi, el-Hidâye ilâ bülûği’n-nihâye isimli tefsiri özelinde incelenecektir. Bu çerçevede öncelikle kısa bir kavram tanımlaması yapılacak, ulemânın mezkûr ilmi telifatına taşıma yöntemine ve ortaya çıkan tasniflere temas edilecektir. Ardından Mekkî’nin, bu disiplindeki tasnif mantığı, buna dair kullandığı özgün kavramlar, hususî kritiğe tabi tuttuğu kelimeler ele alınacaktır. Ayrıca kendisinin nakilde bulunduğu isimlere de temas edilerek konu çerçevesinde takip ettiği gelenek tespit edilmeye çalışılacaktır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Recitation of the Qur'an and Qiraat |
Journal Section | Makaleler |
Authors | |
Publication Date | December 26, 2023 |
Submission Date | November 2, 2023 |
Acceptance Date | December 4, 2023 |
Published in Issue | Year 2023 |
Kocaeli İlahiyat Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Kocaeli Journal of Theology is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International Licence.