Osmanlı alimi, kadısı, fakihi ve tabakat yazarı Kefevî’nin "Ketâ'ibü a'lami'l-ahyâr min fukahâ-i mezhebi'n-Nu'mani'l-muhtâr” isimli tabakat kitabı diğer Hanefî tabakat eserlerinden farklı özellikler taşımaktadır. Bu farklardan biri de Kefevî’nin fıkhın ve şeriatın tarihini Peygamberler tarihiyle başlatıp ardından Asr-ı saadet ve sahabe devirlerini de kapsayacak şekilde genişletmesi ve nihayet müçtehit imamlar devrinden Ebû Hanîfe ve Hanefî tabakatına giriş yapmasıdır. Bu çalışma Kefevî’nin müçtehit imamlar çağına eğilmektedir. Bir kısmının takipçisi kalmadığı için sadece tarih, tabakat ve ihtilafü’l-fukahâ eserlerinde adını gördüğümüz mutlak müçtehitler adı verilen kurucu fakihler İslam’ın ikinci ve üçüncü yüzyıllarında yaşamışlardır. İlk dönem kaynaklarından itibaren kendilerine fukahâ-i emsar (şehir fakihleri) adı verilen bu isimler aslında fıkhın bir ilim olarak ortaya çıkmasında rolü olan kişilerdir. Emevilerin sonu ve özellikle Abbasi döneminin başlarında İslam’ın ilim merkezleri olan belirli şehirlerde faaliyetlerine rastlanan bu isimlerin en önemli özelliği fıkhın bir ilim olarak ortaya çıkmasından önceki çağa ait geleneğini fıkıh ilmi olarak formüle etmeleridir. Fıkhın her alanında cevaplar üreterek adeta furu-ı fıkıh sistemleri kuran bu kişilerin etrafında oluşan guruplaşmalar zamanla mezhep niteliği kazanacaktır. Ancak bu isimlerin öncülük ettiği ekolleşmelerin tümü yaşamadığı için biz bunların sadece bazılarını daha fazla tanıyoruz. Bu makale Kefevî’nin Ketâib’ini esas alarak bu isimlerin Ehl-i re’y ve Ehl-i Hadis ayrışmasında durdukları yeri ve ilim silsilelerini ele alacaktır. İlim silsilelerinin bölgesel karakterine, özellikle Hicaz ve Irak bölgelerinin fıkıh ve diğer şer’i ilimler sahasındaki öncü konumlarına dikkat çekecektir.
Mutlak müçtehit, Şehir fakihleri, İlim silsileleri, İslam Hukukunun Erken Tarihi ve Şehirler,
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Makaleler |
Authors | |
Publication Date | December 25, 2020 |
Acceptance Date | November 29, 2020 |
Published in Issue | Year 2020 Volume: 4 Issue: 2 |
Kocaeli İlahiyat Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Kocaeli Journal of Theology is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International Licence.