Bekir Şahin, Deizmin Sosyolojisi

Year 2024, Volume: 2 Issue: 2, 181 - 195, 30.12.2024

Gülsüm Köseoğlu

Abstract

Her coğrafyanın farklı algı ve kabulleri olduğu gibi, her çağın da kendine özgü tepkisel boyutları bulunmaktadır. Deizm düşüncesi de bu boyutlardan biri olarak öne çıkmaktadır. Bu bağlamda, Bekir Şahin’in Deizmin Sosyolojisi adlı kitabındaki araştırmanın temel amacı, katılımcıların teolojik argümanlarını, onları bu tutuma yönlendiren toplumsal olgu ve olayları, toplumsal normlara uyum sağlama süreçlerindeki iletişim kanallarını ve deizmi tercih eden bireylerin dini kurumlara ve topluma bakış açılarını incelemektir. Çalışma, iki ana bölümden oluşmaktadır: Giriş bölümünde, araştırmanın konusu, amacı, önemi, kapsamı ve yöntemi hakkında bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde, tezin ana sorunsalına yönelik ulusal ve uluslararası literatür incelenmiş; çerçevesi çizilen deizm inancının kavramsal içeriği, çağın yaşadığı büyük dönüşümler olan sekülerleşme, küreselleşme ve teknolojik gelişmeler ışığında ele alınmıştır. İkinci bölümde ise görüşme verilerinden elde edilen bulgular incelenmiş ve ortaya çıkan sonuçlar değerlendirilmiştir. Bireylerin deizme yönelmesine yol açan sebeplerin arka planında yer alan sosyolojik kodların incelendiği bu çalışmada, yorumlayıcı yaklaşımı esas alan nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda, kendisini deist olarak tanımlayan 35 katılımcı ile görüşmeler yapılmıştır. Verilerin toplanması için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış, analiz sürecinde ise içerik analizi tekniği tercih edilmiştir. Elde edilen bulgular, günümüzün sosyal dinamikleri ve pratikleriyle karşılaştırılmış, Maxqda 2020 nitel analiz paket programı kullanılarak kategorize edilmiş ve bu kategoriler üzerinden yorumlamalar yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre, katılımcıların deizmi tercih etmelerinde şu unsurlar etkili olmuştur: bireylerin kaygılarını artıran çalkantılı yaşam koşulları, sorgulama süreçlerini kısıtlayan çeşitli faktörler, rahat ve huzurlu bir hayat için özgürlük arayışı ve tepkisel bir tutum benimsemeleri. Ayrıca, akıl ve mantık çerçevesinde seküler bir yaşam arayışında olan bireylerin deizm gibi düşünce akımlarına yöneldiği anlaşılmaktadır.

Keywords

Din Sosyolojisi, Sosyoloji, Deizm, Sekülerleşme

Sociology of Deism

Abstract

Just as each geography has its unique perceptions and acceptances, every era also possesses its distinct reactive dimensions. Deism is one of the philosophical attitudes that emerges within this context. In this regard, the primary aim of the research presented in Bekir Şahin's book The Sociology of Deism is to explore participants' theological arguments, the social phenomena and events that lead them to adopt this stance, the communication channels within their process of adapting to social norms, and the perspectives of individuals who prefer deism towards religious institutions and society. The study consists of two main sections: In the Introduction, information is provided about the research's subject, purpose, significance, scope, and methodology. In the First Section, the conceptual content of the belief in deism, as outlined through a review of national and international literature related to the study's central problem, is examined in the context of the major transformations of the era, including secularization, globalization, and technological advancements. In the Second Section, findings obtained from interview data are analyzed, and the results are evaluated. This study, focusing on the sociological dimensions of the underlying factors that lead individuals to adopt deistic beliefs, employs a qualitative research method based on an interpretative approach. In this framework, interviews were conducted with 35 participants who identified themselves as deists. A semi-structured interview form was used to collect the data, while content analysis was employed in the data analysis process. The findings were compared with the current social dynamics and practices, categorized using the Maxqda 2020 qualitative analysis software, and interpreted based on the emerging results. According to the research findings, the following factors were influential in participants' preference for deism: turbulent life conditions that increase individuals' anxieties, various elements that restrict their ability to question, the search for freedom to attain a comfortable and peaceful life, and a reactive stance. It was also observed that individuals seeking a secular lifestyle within the framework of reason and logic tend to gravitate towards philosophical movements like deism.

Keywords

Sociology of Religion, Sociology, Deism, Secularization

References

• Clarke, Samual. A Discourse Concerning The Being and Attributes of God. Glasgow, 1823.
• Hazard, Paul. The European Mind (1680-1715). Cleveland: Meridian Books, 1969.
• Kardaş, Meryem. Deistik Argümanlara Karşı Vahyin İmkan ve Gerekliliği (18. Yüzyıl İngiliz Deizmi ve Kelami Açıdan Analizi). Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2021.
• Seyrek, Ahmet. Ateizm, Deizm, Agnostisizm. Ankara: Dorlion Yayınevi, 2019.