YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA ANONİM ŞİRKETİN ORGAN YOKLUĞU SEBEBİYLE FESHİ DAVASINDA ŞİRKETE TESİS EDİLEN YÖNETİM KAYYIMLIĞINA İLİŞKİN YARGILAMANIN MEDENİ YARGI KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 381 - 428, 01.12.2023

Burak Keçecioğlu

Öz

Medeni yargı sınırları dahilindeki bir yargılamanın, çekişmeli yargı mı yoksa çekişmesiz yargı kapsamında mı değerlendirileceği sorusunun cevabı, teorik önemi haiz olduğu kadar pratik önemi de bulunmaktadır. Gerçekten de çalışmamıza esas teşkil eden dava olan anonim şirketin organ eksikliği sebebiyle feshi davası tesis edilen yönetim kayyımlığı yargılamasının, “re’sen harekete geçme ölçütü” uyarınca çekişmesiz yargıda olduğunun kabulü halinde kayyımlığı tesis edecek mahkemenin re’sen harekete geçme durumu söz konusu olmaktadır. Benzer bir durum, çekişmesiz yargıdaki hâkimin rol ve ödevlerinde de kendisini göstermektedir. Bu itibarla, yine çalışma konumuzu çekişmesiz yargı içerisinde kabul ettiğimiz takdirde, çekişmeli yargıdan farklı olarak, hâkimin takdir hakkı, re’sen araştırma ilkesinin uygulanmasının bir sonucu olarak daha geniş olacaktır.
Çalışmada öncelikle genel hatlarıyla anonim şirkette organ yokluğu ve organ yokluğu sebebiyle fesih davası ve ikinci bölümde de genel hatlarıyla anonim şirketteki yönetim kayyımlığı ve anonim şirketteki yönetim kayyımlığı tesisine ilişkin kararın hukuki niteliği incelenecektir. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise fesih davasında mahkemece tesis edilen yönetim kayyımlığına ilişkin yargılamanın medeni yargı içerisindeki konumu konusundaki yargıtay uygulaması değerlendirilecek olup öncelikle istikrar kazanmış Yargıtay uygulamasına ve sonrasında istikrar kazanmış kararlarına aykırı şekilde verilmiş olan Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 17.06.2019 tarihli kararı incelenecektir. Yargıtay’ın konu hakkındaki kararlarının ifade edilmesi sonrasında ise söz konusu kararlar, öncelikle çekişmesiz yargının çekişmeli yargıdan ayırt edilmesine ilişkin ölçütler kapsamında değerlendirilecek ve sonrasında ise 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu nun 382. maddesi kapsamında değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Anonim Şirket, Yönetim Kurulu, Çekişmesiz Yargı, İhtiyati Tedbir

Kaynakça

• Akıntürk T ve Ateş D, Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku, C.II (19. Baskı, Beta Basım Yayın 2016).
• Akipek J, Akıntürk T ve Ateş D, Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku C.I (12. Baskı, Beta Basım Yayın 2015).
• Akünal T, Türk Medeni Hukukunda Tüzel Kişiler (Filiz Kitabevi 1988).
• Alışkan M, Türk Ticaret Kanunu’na Göre Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın Anonim Şirketleri Denetlemesi ve İlgili Fesih Davaları (Legal Yayıncılık 2007).
• Altaş S, “Anonim Şirkete TTK ve TMK Uyarınca Kayyım Atanması” (2016) 11 (117) Terazi Hukuk Dergisi 52, 57.
• Aras A, Çekişmesiz Yargıda Yargılama Usulü (Yetkin Yayınları 2017).
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S ve Hanağası E, Medeni Usul Hukuku (7. Baskı, Yetkin Yayınları 2021).
• Arslanlı H, Anonim Şirketler Anonim Şirketin Hesapları-Anonim Şirketin İnfisahı ve Tasfiyesi C. IV-V (Fakülteler Matbaası 1961).
• Atalı M, Ermenek İ ve Erdoğan E, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı (Yetkin Yayınları 2018).
• Atalı, M, ‘Çekişmesiz Yargı’, iç Hakan Pekcanıtez ve diğerleri (edr), Pekcanıtez Medeni Usul Hukuku C.III (15. Baskı, Oniki Levha Yayıncılık 2017).
• Ayoğlu T, ‘Anonim Ortaklıkların Haklı Nedenle Feshi’, (2013) (2) Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Oğuz İmregüne’e Saygı Sempozyumu 219-252.
• Battal A, ‘Kayyum Denetimindeki Anonim Şirketin Yönetimi’, (2016) 2 (1) Ticaret ve Fikri Mülkiyet Dergisi 23, 31.
• Bilgili F ve Demirkapı E, Şirketler Hukuku (Dora Basım Yayın 2013).
• Bozkurt T, ‘Yönetimsel Yetersizlikler Nedeni ile Anonim Şirketlere TMK m. 427/4 Gereğince Yönetim Kayyımı Atanması Sorunsal’, iç Havva Karagöz ve diğerleri (edr), Tüzel Kişilik Penceresinden Anonim Ortaklık Sempozyumu, MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi (Oniki Levha Yayıncılık 2021).
• Budak AC ve Karaaslan V, Medeni Usul Hukuku (2. Baskı, Adalet Yayınevi 2018).
• Budak AC, ‘Türk Hukukunda Çekişmesiz Yargı’, (Medeni Usul ve İcra-İflas Hukukçuları Toplantısı IV 2006).
• Can M, Anonim Şirketlerde Zorunlu Organ Eksikliğinin Sonucu Olarak Fesih Davası (TTK m. 530) (Oniki Levha Yayıncılık 2020).
• Çamoğlu E, ‘Anonim Ortaklığa Yönetim Kayyımı Atanması” (2017) 91 (5) İstanbul Barosu Dergisi 15, 29.
• Dinç S, ‘6102 Sayılı Kanun’a Göre Anonim Şirketlerde Sona Erme’, (2016) (2) Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 223-248.
• Dural A, ‘Anonim Ortaklıklarda Yönetim Kurulunun Kilitlenmesi ve Hukuki Sonuçları” (Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2005).
• Dural M ve Öğüz T ve Gümüş MA, Türk Özel Hukuku: Aile Hukuku C.III (Filiz Kitabevi 2019).
• Egger A, Aile Hukuku Üçüncü Kısım Vesayet, Volf Çernis (çev) (Yeni Cezaevi Matbaası 1952).
• Erişir E, Geçici Hukuki Korumanın Temelleri ve İhtiyati Tedbir Türleri (Oniki Levha Yayıncılık 2013).
• Feyzioğlu FN, Aile hukuku (Filiz Kitabevi 1986).
• Görgün Ş ve diğerleri, Medeni Usul Hukuku (7. Baskı, Yetkin Yayınları 2018).
• Gültekin Günaydın B, Anonim Şirkette Zorunlu Organ Eksikliğine Dayanan Fesih Davası (Beta Basım Yayın 2012).
• Gümüş MA, Türk Medeni Hukukunda Kayyımlık (Vedat Kitapçılık 2006).
• Güralp AG, ‘Anonim Şirkette Kayyım’, (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2005).
• İmregün O, Anonim Ortaklıklar (Kutulmuş Matbaası 1968).
• İzmirli Y, Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Organ Niteliğini Kaybetmesi ve Hukuki Sonuçları (Nobel Yayın Dağıtım 2001).
• Kale İE, ‘Şirketler Hukukunda Çekişmesiz Yargı İşleri’ (Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2019).
• Kendigelen A, Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler (3. Baskı, Oniki Levha Yayıncılık 2016).
• Kılıç AH, ‘Anonim Şirketin Temsili’ (Doktora Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2021).
• Kılıçoğlu A, Aile Hukuku (2. Baskı, Turhan Kitabevi 2016).
• Köprülü B ve Kaneti S, Aile Hukuku (İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3388 1986).
• Kuru B, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı (Legal Yayınevi 2015). (Ders Kitabı) Kuru B, Nizasız Kaza (Ajans Türk Matbaası 1961). (Nizasız Kaza)
• Moroğlu E, ‘Anonim Ortaklıkta Azınlık Pay Sahiplerinin Korunması ve Haklı Nedenlerle Fesih’, Makaleler (Oniki Levha Yayıncılık 2010). (Azınlık)
• Moroğlu E, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü (8. Baskı, Oniki Levha Yayıncılık 2017). (Hükümsüzlük)
• Mustafa D ve Tufan Ö, Türk Özel Hukuku: Kişiler Hukuku (C.II, Filiz Kitabevi 2019).
• Oğuzman K, Seliçi Ö ve Oktay Özdemir S, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler) (10. Baskı, Filiz Kitabevi 2010).
• Oğuzoğlu C, Medeni Hukuk, C.II (5. Baskı, Yeni Desen Matbaası 1963).
• Özekes M, ‘Geçici Hukuki Koruma’ iç Hakan Pekcanıtez ve diğerleri (edr), Pekcanıtez Medeni Usul Hukuku C.III (15. Baskı, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017).
• Özsunay E, Medeni Hukukumuzda Tüzel Kişiler (5. Baskı, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2443 1982).
• Öztan B, Medeni Hukuk Tüzel Kişilerinde Organ Kavramı ve Organ Fiillerinden Doğan Sorumluluk (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 272 1970). (Organ)
• Öztan B, Tüzel Kişiler (Ders Notları) (Turhan Kitabevi 1994). (Tüzel Kişi)
• Poroy, R, Tekinalp Ü ve Çamoğlu E, Ortaklıklar Hukuku I, (13. Baskı, Vedat Kitapçılık 2014).
• Sanem Y, Sermaye Şirketlerinde (Anonim ve Limited Şirketlerde) Geçici Hukuki Korumalar (İhtiyati Tedbirler) (Güncel Yayınevi 2004).
• Sevi AM, ‘Anonim Ortaklık Organlarında Kilitlenme Hali ve Hukuki Çözüm Yolları’, iç Havva Karagöz, Ed. Beril Özcanlı ve Ed. Seda Palanduz (edr), Tüzel Kişilik Penceresinden Anonim Ortaklık Sempozyumu, MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi (Oniki Levha Yayıncılık 2021).
• Soykan İC, Anonim Ortaklıklarda Organ Yokluğu (Oniki Levha Yayıncılık 2012).
• Sulu M, Anonim Ortaklıklarda Şirket Menfaati Kavramı (Oniki Levha Yayıncılık 2019).
• Şener OH, Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı (Seçkin Yayıncılık 2012). (Ortaklıklar Hukuku)
• Şener OH, Yargıtay Kararları Işığında Limited Ortaklıklar Hukuku (Seçkin Yayıncılık 2017) (Limited Ortaklıklar) Şener OH, Yeni TTK Döneminde Anonim ve Limited Ortaklıklara İlişkin Verilen Yargıtay Emsal Kararlarının Değerlendirilmesi (2. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2020). (Yeni TTK)
• Tanrıver S, Medeni Usul Hukuku C.II (Yetkin Yayınları 2022).
• Taşdelen O, ‘Çelişkili Yargı Kararlarının Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Değerlendirilmesi’, (2016) 1 (7) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 987-1024.
• Türkoğlu F, ‘Anonim Ortaklıklarda Organ Boşluğu Ve Ortaklığa Kayyım Atanması’, (2010) (2) Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 127,149.
• Üstündağ S, İhtiyati Tedbirler (Fakülteler Matbaası 1981).
• Yıldız Ş, Hukuki Mütalaalar-4 (Oniki Levha Yayıncılık 2020). (Mütalaa)
• Yıldız, Ş, ‘Sermaye Şirketlerine Yönetim Kayyımı Atanmasını Gerektiren Haller’, (2017) 2 (32) İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 95, 106. (Yönetim)
• Yılmaz E, Hukuk Sözlüğü (Yetkin Yayınları 1996). (Sözlük)
• Yılmaz, E, Geçici Hukuki Himaye Tedbirleri C.I (Yetkin Yayınları 2005). (Tedbir)
• İNTERNET KAYNAKLARI
• <https://www.lib.kazanci.com.tr/kho3/ibb/anaindex.html>
• <https://www.sinerjimevzuat.com.tr/>
• <https://www.islamansiklopedisi.org.tr>
• <https://www.sozluk.gov.tr>