YARGI KARARLARI IŞIĞINDA TÜKETİCİ KAVRAMI

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 41 - 72, 31.12.2023

Bahaeddin Berber

Öz

Tüketici kavramının tanımı gerek 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanununda gerekse 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda bazı farklılıklar bulunsa da esas itibariyle benzer şekilde yapılmıştır. İlgili tanımlardan tüketicinin, ticari veya mesleki amaçla hareket etmeme ile tüzel veya gerçek kişi olmak üzere iki adet temel unsurunun olduğu anlaşılmaktadır. 1995 yılından beri hukuk dünyamızda bulunan tüketici kavramının tanımı her ne kadar basit ve anlaşılır olduğu düşünülse de gerçek hayattaki uyuşmazlıklara tatbiki her zaman kolay olmamaktadır. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile tüketici işleminin uygulama alanın da genişletildiği göz önüne alındığında tüketici sıfatının tespiti çok daha önemli bir hale gelmiştir. Çünkü kişinin tüketici olması halinde uyuşmazlığın esasına uygulanacak olan hükümler ile görev, yetki ve ispat yüküne ilişkin usul hukuku kuralları da değişmektedir.
Bu kapsamda çalışmada, ticari veya mesleki olmayan amacın ne olduğu ile hangi gerçek veya tüzel kişilerin tüketici olup olamayacağı üzerinde durulacaktır. Akabinde konuya ilişkin yargı kararları ile yargının konuya yaklaşımı ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tüketici, Ticari veya Mesleki Olmayan Amaç, Karma Amaç, Tacir, Tüzel Kişi

Kaynakça

• Akipek, Şebnem, “Madde 3/Akipek Şerhi”, Milli Şerh, (Editörler: Hakan Tokbaş ve Özlem Tüzüner), Aristo Yayınevi, İstanbul, 2016, s. 56.
• Aktaş Çelik, Ümran, Tüketici Hukuku Açısından Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Aktürk, İpek Yücer, Tüzelkişi Tacirin Tüketici Sıfatı. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, C. 20, S. 2, s. 103-128.
• Arkan, Sabih, Ticarî İşletme Hukuku, 24. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2018.
• Aslan, İ. Yılmaz, 6502 Sayılı Kanuna Göre Tüketici Hukuku, 5. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2015.
• Aydoğdu, Murat, Tüketici Hukuku Dersleri, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
• Aydoğdu, Murat, Türk Borçlar Hukuku'nda Genel İşlem Koşullarının ve Tüketici Hukuku’nda Haksız Şartların Denetimi (Haksız Şart), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014.
• Bahtiyar, Mehmet/Biçer, Levent, Adi İş/Ticari İş/Tüketici İşlemi Ayrımı ve Bu Ayrımın Önemi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2016, C. 22, S. 3, s. 395-436.
• Bal, Yakup, Tacirin Tüketici Sıfatı Sorunu. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2022, S. 50, s. 365-384.
• Çabri, Sezer, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
• Çınar, Ömer, Tüketici Hukukunda Haksız Şartlar, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• Av. Bahaeddin BERBER 71 Deryal, Yayha/Korkmaz, Yakup, Yeni Tüketici Hukuku, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
• Dikbaş, Ufuk, Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• Doğar, Mehmet, Karma Kullanım Amaçlı Bir Konut Satışı Açısından TKHK Hükümlerinin Uygulanması Sorunu. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2021, S. 1, s. 305-326.
• Erdayı, A. Utku, Beyaz Yakalıların Tanımlanması Üzerine. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 2012, C. 14, S. 3, s. 65- 80.
• Fırıncıoğulları, Feray, Tüketici İşlemlerinde Şahsi Teminatlar, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018. Kahveci, Nalan, Taşınır Satımında Ayıplı Mal Nedeniyle Tüketicinin Sözleşmeden Dönmesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.
• Kara, İlhan, Tüketici Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Narbay, Şafak/Akkuş, Muhammed, Ticari İş ve Tüketici İşlemi Kavramları Ekseninde Görevli Mahkeme ve Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Düşünceler, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2020, S. 44, s. 301 – 334.
• Ozanoğlu, Hasan Seçkin, Tüketici Sözleşmeleri Kavramı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2001, C. 50, S. 1, s. 55-90.
• Sert Sütçü, Selin, Şematik Tüketici Hukuku, Seçkin Y ayıncılık, Ankara, 2023.
• Topuz, Gökçen, Tüketici Mahkemeleri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018. Konya Barosu Dergisi 72 Yargı Kararları Işığında Tüketici Kavramı Tutumlu, Mehmet Akif, Tüketici Yargılaması Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Yavuz, Nihat, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.
• Yıldız, Mustafa Göktürk, Son Kullanıcıyla Akdedilen Elektronik Haberleşme Hizmeti Sözleşmesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2012, s. 16.
• Zevkliler, Aydın/Aydoğdu, Murat, Tüketicinin Korunması Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004.