Paul Celan Between Reality and Symbol: Die Todesfuge

Year 2025, Volume: 4 Issue: 1, 1 - 8, 15.06.2025

Süreyya İlkılıç

https://doi.org/10.62425/korpus.1660531

Abstract

Paul Celan (Antschel) (1920–1970), widely recognized as one of the most significant poets of 20th-century German literature, deeply engages with the impact of the Holocaust and World War II in his works through the use of symbolic expression. As a Jewish poet, Celan not only conveys the broader historical context in his writings but also articulates both his personal experiences and the suffering his family endured during this period, particularly through poetry characterized by dense imagery and intricate wordplay. His poem Todesfuge (Death Fugue) addresses the inhumane atrocities of the Holocaust with an intensely symbolic language, referencing historical realities. Todesfuge, regarded as one of the most significant works of Holocaust and post-war literature, is recognized as the first poem to intertwine the systematic persecution, massacres, and torture inflicted upon Jews in concentration camps with the motifs of music and dance. In music, particularly during the Baroque period, the fugue- a polyphonic musical form in which a central theme is imitated and developed across multiple voices- was elevated to its highest level by master composers such as Johann Sebastian Bach. Within its historical context, Todesfuge is examined in this study with a particular focus on the Nazi regime’s systematic extermination of the Jewish people.

Keywords

Paul Celan , Die Todesfuge , Post-War Literature , Black milk , Holocaust

Gerçek ve Sembol Arasında Paul Celan: Die Todesfuge

Abstract

20. yüzyıl Alman edebiyatının en önemli şairlerinden biri olarak kabul edilen Paul Celan (Antschel) (1920-1970), eserlerinde Holokost'un ve II. Dünya Savaşı'nın etkilerini sembolik anlatım kullanarak derinlemesine işler. Yahudi bir şair olarak Celan, yazılarında yalnızca geniş tarihsel bağlamı aktarmakla kalmaz, aynı zamanda özellikle şiirlerinde yoğun imgeler ve kelime oyunlarıyla hem kendi kişisel deneyimlerini hem de ailesinin bu dönemde yaşadıklarını ifade eder. Celan’ın Todesfuge (Ölüm Fügü) adlı şiiri, II. Dünya Savaşı sırasında yaşanan Holokost'un insanlık dışı olaylarını son derece sembolik bir dille ele alarak tarihsel gerçekliklere göndermede bulunur. Holokost ve savaş sonrası edebiyatının en önemli eserlerinden biri olan Todesfuge, toplama kamplarında Yahudilere uygulanan sistematik zulüm, katliam ve işkenceyi müzik ve dans ile ilişkilendiren ilk şiir olarak kabul edilir. Müzikte, özellikle Barok döneminde, merkezi bir temanın farklı sesler tarafından taklit edilerek geliştirildiği çok sesli bir müzikal form olan füg, Johann Sebastian Bach gibi usta besteciler tarafından en yüksek seviyeye ulaştırılmıştır. Yazıldığı tarihsel bağlam içinde ele alınan Todesfuge eseri, bu çalışmada özellikle Nazi rejiminin Yahudi halkını sistematik olarak yok etme sürecine odaklanılarak incelenmiştir.

Keywords

Paul Celan , Savaş Sonrası Edebiyat , Die Todesfuge , Yahudi Katliamı , Kara süt

Ethical Statement

Gerekmiyor

Supporting Institution

Yok

Thanks

Yok

References

• Adorno, Th. W. (1966), Negative Dialektik, Frankfurt am Main, Suhrkamp.
• Banki, L. (2016). Philologie des Zeugnisses. Entscheidung und Erkenntnis in einer Celan-Lektüre Peter Szondis, Sybille Krämer ve Sibylle Schmidt (Ed.) Zeugen in der Kunst, Paderborn, Wilhelm Fink.
• Bianchi, A. (2016). Tanz und Tod in Paul Celans Todesfuge, 2016, Textes et contextes [Online], 11 |, 01 December 2016 and connection on 06 February 2025, Copyright: Licence CC BY 4.0. URL: http://preo.u-bourgogne.fr/textesetcontextes/index.php?id=712 (Erişim Tarihi: 19.02.2025).
• Bogumil-Notz, S. (2020). Paul Celan. Die fortschreitende Erschließung der Wirklichkeit beim Schreiben, 2020, Hildesheim, Georg Olms Verlag.
• Buhr, G. (1976). Celans Poetik, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht.
• Celan, P. (1983). Zähle mich zu den Mandeln „Bademlerden Say Beni“. Çeviri: Gertrude Durusoy & Ahmet Necdet, İstanbul: Adam Yayınları.
• Celan, P. (1994). Todesfuge „Ölüm Fügü: Şiirler“. Çeviri: Ahmet Cemal, İstanbul: İyi Şeyler Yayınları.
• Celan, P. (1999). Der Meridian, Endfassung – Entwürfe – Materialien, (Ed.) B. Böschenstein & H. Schmull, Frankfurt a. M: Suhrkamp, https://www.celan-projekt.de/ (Erişim Tarihi: 19.02.2025).
• Dieckmann, R.& Müller, B. (18.10.2023), Wir wussten, dass da oben Menschen verbrannt werden, https://www.hessenschau.de/gesellschaft/denkmal-der-grauen-busse-in-hadamar-wir-wussten-alle-dass-da-oben-menschen-verbrannt-werden-v1,graue-busse-hadamar-108.html, (Erişim Tarihi: 19.02.2025).
• Dietz, D. (2022) „Todestango“? Über ein Foto aus einem NS-Lager in Lemberg/Lviv, Yer: Visual History, 24.10.2022; https://visual-history.de/2022/10/24/dietz-todestango/ (Erişim Tarihi: 19.02.2025) DOI: https://doi.org/10.14765/zzf.dok-2426.
• Gedenkstätte Ahrensbök – Presse, gedenken begegnen lernen, https://www.gedenkstaetteahrensboek.de/Aktuelles_2_2019.php?sprung=177, (Erişim Tarihi: 19.02.2025)
• Gilbert, S. (2005). Music in the Holocaust. Confronting Life in the Nazi Ghettos and Camps, Oxford [u.a.], Clarendon Press.
• Hagedorn, A. (2021) Sulamit, https://bibelwissenschaft.de/stichwort/32018/ (Erişim Tarihi: 19.02.2025)
• Holthusen, H. E. (1954). Fünf junge Lyriker, Merkur.
• Hünnecke, E. (1988). Dichtung und Wirklichkeit. Zur Poetologie des Lyrikers Paul Celan. Cahiers d'Études Germaniques, numéro 15. DOI: https://doi.org/10.3406/cetge.1988.1056
• Kümmel, F. W. (2023). Tıp ve Nasyonal Sosyalizm, Tercüme: Süreyya İlkılıç, BETİM Yayınları, İstanbul.
• Lamping, D. (1998). Von Kafka zu Celan. Jüdischer Diskurs in der deutschen Literatur des 20. Jahrhunderts, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen.
• Lilienthal, G. (2006). Gaskammer und Überdosis, Die Landesheilanstalt Hadamar als Mordzentrum (1941–1945), Uta George u. a. (Ed.), Hadamar. Heilstätte – Tötungsanstalt – Therapiezentrum, Bd. 12. Marburg: Historische Schriftenreihe des Landeswohlfahrtsverbandes Hessen. Quellen und Studien, https://www.gedenkstaette-hadamar.de/geschichte/aktion-t4-1941/, (Erişim Tarihi: 19.02.2025).
• Renker, C. (2014). „Lampensuchenderweise…“ Paul Celans und Ingeborg Bachmanns Suche nach Wahrheit. Gernot Wimmer (Ed.) Ingeborg Bachmann und Paul Celan, De Gruyter, e-Kitap: https://doi.org/10.1515/9783110331431, (Erişim Tarihi: 19.02.2025)
• Robert, J. (2016). Phonographie des Todes, Paul Celans Todesfuge und die Lyrik nach Auschwitz. Friederike Günther/Wolfgang Riedel (Ed.) Der Tod und die Künste (Würzburger Ringvorlesungen 13), Würzburg: Königshausen und Neumann.
• Sarı, A.& Öztürk Dağabakan, F. (2023). Paul Celan in der Türkei: Die Rezeption der Werke von Paul Celan in der Türkei, Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 11(2), https://doi.org/10.37583/diyalog.1404189.
• Sarı, A. (2022). Şairaneliğin Karanlığından. Paul Celan’ın Şiir Estetiği, İstanbul, Ketebe.
• Spiegel Geschichte, Vernichtungslager Belzec - Gras auf dem Grauen, 2011, https://www.spiegel.de/fotostrecke/vernichtungslager-belzec-fotostrecke-109171.html (Erişim Tarihi: 19.02.2025).
• Stein, P. (1996). "Darum mag falsch gewesen sein, nach Auschwitz ließe kein Gedicht mehr sich schreiben." (Adorno). Widerruf eines Verdikts? Ein Zitat und seine Verkürzung. Weimarer Beiträge.
• Szondi, P. (1978). „Durch die Enge geführt. Versuch über die Verständlichkeit des modernen Gedichts“, Jean Bollack [Ed.] Abteilung/Teil: 2, Essays: Satz und Gegensatz, Lektüren und Lektionen, Celan-Studien. Frankfurt am Main, Suhrkamp.
• Wiedemann-Wolf, B. (1985). Antschel Paul - Paul Celan: Studien zum Frühwerk. Tübingen, Niemeyer.