Milli Mücadele Döneminde Güney Cephesinde Yürütülen Propaganda Faaliyetleri

Year 2022, , 99 - 109, 29.06.2022

Malike Bileydi Koç

https://doi.org/10.35343/kosbed.1059116

Abstract

Propaganda, savaşın psikolojik boyutunu oluşturarak insan davranışlarını yönlendiren, insanlık tarihi boyunca kullanılan en önemli araç olmuştur. Savaş yalnızca orduların karşı karşıya gelmesi değildir. Savaşın iç cephe stratejileri de bulunmaktadır. Bu hedeflerden biri de sivil halkın işbirliğini sağlamaya yönelik manevi gücü etkin kılmaktır. Savaşlarda maddi güç kadar hatta belki ondan daha fazla etkili olan manevi güç sayesinde halkın moralini güçlü kılmak, dünya kamuoyuna haklılığı kabul ettirmek, düşmanın direncini zayıflatmak, bir tehdit unsuru oluşturarak düşmanın saldırısını geciktirmek ya da engellemek mümkün hale gelebilir.
Propaganda yöntemiyle devinim sağlayan manevi güce tarihten verilebilecek en önemli örneklerden birisi Milli Mücadele Dönemidir. Düzenli ordu kuruluncaya kadar örgütlenmeyi sağlayan Kuvay-ı Milliye ruhunun, Türk milletinin topyekun mücadelesine yön verdiği bölgelerin başında Güney Cephesi gelmektedir. Fransızların güney cephesini işgal edecekleri haberi duyulunca, her yerde mitingler yapılmış, protesto telgrafları ilgili makamlara gönderilmiştir. Mitingler birlik ve beraberliği sağlarken aynı zamanda milletin mücadele azmini arttırmada da etkili olmuştur. Gönüllü birlikler, kamuoyu oluşturma amacı taşıyan Anadolu basını ve din adamları da halkı savaşa yönlendirmede oldukça etkili olmuşlardır. Propaganda faaliyetlerinin savaşın önemli safhasını oluşturduğuna dair kanaatini Atatürk şu sözleriyle açıklamıştır; “savaş ve muharebe demek; iki milletin, yalnız iki ordunun değil, iki milletin bütün varlıklarıyla, bütün maddi ve manevi kuvvetleriyle, birbirleriyle karşı karşıya gelmesi ve birbirleriyle vuruşması demektir. Bunun içindir ki bütün Türk milletini cephede bulunan ordu kadar duygu, düşünce ve hareket bakımından savaşla ilgilendirmeliydim”.
Bu çalışmanın amacı, güney cephedeki propaganda faaliyetlerinin tahlil edilmesi, etkilerinin ve sonuçlarının belirlenmesidir. Güney Cephesinin kurtuluş mücadelesini, manevi güce yön veren propaganda ile maddi gücün de üzerine çıkılarak başarının elde edilebileceğini tarihi bir kanıt olarak göstermesi nedeniyle önemlidir.

Keywords

Milli Mücadele, Güney Cephesi, Propaganda

References

• AŞÇI, B.(2017), Ordulardan Şirketlere Strateji, Ankara: Siyasal Yayınevi.
• ATABEK, N. (2014), Propaganda ve Toplumsal Kontrol, Selçuk Üniversitesi İletişim Dergisi, 2(4), 4-12.
• ATATÜRK, K.(1998), Nutuk, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• ATATÜRKÜN BÜTÜN ESERLERİ. (1998), (5), İstanbul: iletişim Yayınları.
• AVCI, Ö. (2018), İletişim ve Propaganda, Konya: Eğitim Yayınevi.
• AVŞAR, S.(2010), Milli Mücadele’de Propaganda Faaliyetleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• BİBER, A. (2014), Toplumsal Şeytan Üçgeni: İktidar, Hegemonya ve Propaganda, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (21), 28-41 .
• DOMENACH, J. M.(2003), Politika ve Propaganda, İstanbul: Varlık Yayınları.
• EYİCİL, A. (2005), Maraş Savunması, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 21(61), 47-76.
• GEÇİKLİ, F. (1999), Geçmişten Günümüze Propaganda Kavramı, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (9), 265-276.
• GÜLLÜ, R.E.(2017), Milli Mücadele’de Güney Cephesinde Kılıç Ali Bey’in Faaliyetleri, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16),490-507.
• ÖZTOPRAK, İ. (1989), Türk ve Batı Kamuoyunda Milli Mücadele, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• ÖZTOPRAK, İ. (1991), Adana ve Çevresinde Müdafaa-i Hukuk Çalışmaları, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 8(22),117-140.
• PEHLİVANLI, H. (1992), Kurtuluş Savaşı İstihbaratında Askeri Polis Teşkilatı, Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• QUALTER, T.(1980), Propaganda Teorisi ve Propagandanın Gelişimi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 35(01), 255-307.
• ŞAHİN, H. (2003), Milli Mücadele’de Beyannamelerle Psikolojik Harp, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• ŞIVGIN, H.(1988), Mustafa Kemal’in Maraş’ın Kurtuluşu İçin Faaliyetleri, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 4(11), 481-494.
• TURGUT, H. (2017), Atatürk’ün Sırdaşı Kılıç Ali’nin Anıları, İstanbul: İş Bankası.