Anayasa Mahkemesi’nin Norm Denetiminde Metodoloji ve Anayasal Ölçü Normlar

Year 2024, , 68 - 80, 13.08.2024

Buket Karaman

https://doi.org/10.35343/kosbed.1487511

Abstract

Hukuk metodolojisi; hukukun tanımından, uygulanmasına kadar hukuk bilgisinin üretimini belirleyen bir disiplin olarak Anayasa Mahkemesi’nin norm denetimini de doğrudan etkiler. Anayasa Mahkemesi, kanunların Anayasa’ya uygunluğu denetimini temelde anayasal normları esas alarak yapar. Mahkeme’nin yaptığı argümantasyonda esas aldığı diğer normlar ve ilkeler ise anayasa hukuku yazınında ölçü normlar veya anayasallık bloğu olarak adlandırılır. Anayasa Mahkemesi’nin norm denetimi yaparken Anayasa’da açıkça yer almayan veya Anayasa’da yer almakla birlikte anlamı ve kapsamı belirsiz ölçü normları kullanmasının, hukuka uygunluğu veya meşruluğu tartışmalıdır. Anayasa Mahkemesi’nin, kanunların anayasaya uygunluğunu denetlerken kullandığı metodoloji ve yorum yöntemi ise bu ölçü normların yargısal denetimde kullanılmasının hukuka uygunluğunu veya meşruluğu tartışmasında belirleyici rol oynar.

Keywords

hukuk metodoloji, anayasa yargısı, norm denetimi, ölçü normlar, anayasallık bloğu

References

• Akbaş, K. (2015). Hans Kelsen: “Hukukun Saf Kuramı” (E. Uzun Ed.). İthaki Yay.
• Akbaş, K. (2015). Hukukun büyü bozumu. Notabene Yay.
• Akman, Ş. T. (2016). Hukuk ve politika ilişkisi. İmge Kitabevi.
• Aliefendioğlu, Y. (1996). Anayasa yargısı ve Türk anayasa mahkemesi. Yetkin Yay.
• Arslan, Z. (2008). Anayasa Mahkemesi’nin yorum tekeli, yargısal üstünlük ve demokrasi. Ergun Özbudun’a Armağan. Yetkin Yay. 59-89.
• Çağlar, B. (1985). Anayasa yargısında yorum problemi karşılaştırmalı analizin katkıları. Anayasa Yargısı, 2, 163-195.
• Çağlar, B. (1986). Parlamentolar ve anayasa mahkemeleri, teori ve pratikte anayasa yargısının sınırları problemi. Anayasa Yargısı, 3, 137-187.
• Çağlar, B. (1993). Hukukla kavranan demokrasi ya da anayasal demokrasi. Anayasa Yargısı, 10, 233-276.
• Çataloluk, G. (2021). Bir hukuk paradoksu olarak güven. On İki Levha Yay.
• Engels, F. (1992). Konut sorunu. Çev. Güneş Özdural. Sol Yay.
• Esen, B. N. (1972). Anayasanın anayasa mahkemesince yorumlanışı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay.
• Gemalmaz, M. S. (2006). Ulusal yüksek yargı kararlarında ulusalüstü insan hakları hukuku belgelerinin kavranışı ve kullanılışı. Fazıl Sağlam 65. Yıl Armağanı. Türk-Alman Kamu Hukukçuları Forumu Yay. 117-183.
• Gözler, K. (1998). Realist yorum teorisi ve mekanist anayasa anlayışı. Anayasa Yargısı, 15, 207-242.
• Gözler, K. (2000). Türk anayasa hukuku. Ekin Kitabevi.
• Hakyemez, Y. Ş. (2009). Anayasa mahkemesinin yargısal aktivizmi ve insan hakları anlayışı. Yetkin Yay.
• Hekimoğlu, M. M. (2004). Alman Hukuku ışığında Türk anayasa yargısının hukuki boyutları. Detay Yay.
• Hunt, A. (1986). The theory of critical legal studies. Oxford Journal of Legal Studies, 6, 1-45.
• Kaboğlu, İ. Ö. (1991). Hukukun genel ilkeleri ve anayasa yargısı. Anayasa Yargısı, 8, 291- 322.
• Kaboğlu, İ. Ö. (1992). İnsan haklarının gelişmeci özelliği ve anayasa yargısı. Anayasa Yargısı, 9, 121- 136.
• Kaboğlu, İ. Ö. (1993). Kelsen modeli sınırlarında demokratikleşme sürecinde anayasa yargıçları. Anayasa Yargısı, 10, 381-404.
• Kaboğlu, İ. Ö. (2007). Anayasa Yargısı-Avrupa Modeli ve Türkiye. İmge Kitabevi.
• Karahanoğulları, O. (2015). Diyalektik hukuk bilimi notları. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 271–288.
• Keyman, S. (1978). Hukuki pozitivizm. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 35(1), 17-56.
• Kennedy, D. (2007). Antonio Gramsci ve Hukuk Düzeni. Çev. Kasım Akbaş. Mülkiye Dergisi, 31(257), 175-180.
• Kennedy, D.(2017). Form and substance in private law adjudication. Harvard Law Review, 89, 1685-1778.
• Kızılçelik, S. (2008). Frankfurt Okulu. Anı Yay.
• Kutlu, M. (2011). Hukuksal romantizm. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 97, 75-92.
• Marx, K. (2005). Orman kaçakçılığı yasası üzerine özel mülkiyet ve suç siyasetine dair ilk yazılar. Çev. Selin Ceyhan. Kalan Yay.
• Marx, K. (2010). Letter From Marx to His Father in Trier- 10.11.1837, at: Marx Engels Collected Works I. Lawrence and Wishart Electric Book, 10-21.
• Oder, B. E. (2010). Anayasa yargısında yorum yöntemleri. Beta Yay.
• Ozansoy, C. (1998). Bilimde değer sorunu ve pozitivizm üzerine bazı gözlemler. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 47(1), 37-48.
• Özbudun, E. (2005). Türk anayasa hukuku. Yetkin Yay.
• Pasukanis, E. B. (2011). Genel hukuk teorisi ve Marksizm. Çev. Onur Karahanoğulları. Birikim Yay.
• Soysal, M. (1969). Dinamik anayasa anlayışı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay.
• Teziç, E. (1986). Kanunların anayasaya uygunluğunun esas açısından denetimi. Anayasa Yargısı, 2, 21.38.
• Yelkenci, T. (2013). Marksist devlet ve hukuk teorisi (T. Yelkenci Ed.). Notabene Yay.
• Yüzbaşıoğlu, N. (1993). Türk anayasa yargısında anayasallık bloğu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay.