Postmodern Tüketim, Tüketim Kültürü ve Toplumsal Kimliğin İnşası

Year 2018, Issue: 35, 231 - 252, 01.07.2018

Cengiz Yanıklar

Abstract

Bu çalışma tüketim olgusunun ve tüketim kültürünün toplumsal kimliğin inşa edilme süreci üzerindeki rolünü tartışmayı amaçlamaktadır. Tüketimi konu edinen postmodern yaklaşımlar, simgesel bir boyutta bireylerin satın aldıkları mal ve hizmetler aracılığıyla kimlik inşa etmeye çalıştıklarını ileri sürerler. Bu yaklaşımların temel argümanlarından biri, tüketim toplumunda sınıfların önemini giderek kaybettiği ve akışkan statü gruplarının öne çıktığı bir topluma geçildiği yönündedir. Öne sürülen bir diğer sav ise, kimlik duygularının sembolik oluşumunda iş rollerinden ziyade tüketici etkinliklerinin daha önemli olduğu yönündedir. Bu noktaları göz önüne alarak çalışmada, ilk olarak, toplum tipleri içinde kimliğin değişen nitelikleri ele alınmakta, ardından postmodern yaklaşımların savları irdelenmektedir. İkinci olarak, postmodern yaklaşımların kimlik ve tüketim arasındaki ilişkiyle ilgili olarak daha çok kültürel boyuta odaklandığı, bu nedenle de ekonomik eşitsizlikleri ihmal ettiği vurgulanmaktadır. Çalışmanın sonuç bölümünde, tüketim aracılığıyla kimlik inşa etme süreciyle ilgili postmodern yaklaşımlara bazı eleştiriler getirilmektedir

Keywords

Postmodern Tüketim, Tüketim Kültürü ve Toplumsal Kimliğin İnşası

Postmodern Consumption, Consumer Culture and Construction of Social Identity

Abstract

This study aims at discussing the role of consumption phenomena and consumer culture on the process of construction of social identity. Postmodern approaches dealing with consumption argues that at a symbolic level individuals try to construct identity through goods and services they buy. One of the basic arguments of these approaches is that in consumer society the importance of classes diminishes and fluid status groups come to the fore. Another claim is that in the symbolic construction of sense of identity consumer practices are more important than work roles. Considering these points, in this study, firstly, changing characteristics of identity are dealt with, and then postmodern claims are discussed in different types of society. Secondly, it is emphasized that with regard to the relationship between identity and consumption, postmodern approaches focus more on cultural dimension, for this reason economic dimension is neglected. Conclusion part of this study makes some critical points on postmodern approaches which are related to identity construction process.

Keywords

Postmodernizm, Social Identity, Consumer Society, Consumer Culture

References

• Aldridge, A. (2003), Consumption, Cambridge: Polity
• Bauman, Z. (1993), Postmodern Ethics. Oxford: Blackwell
• Bauman, Z. (1998), Work, Consumerism and the New Poor, Open University Press, Philadelphia.
• Bauman, Z. (2000), Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları, (çev. İ. Türkmen), İstanbul: Ayrıntı
• Bauman, Z. (2004), Sosyolojik Düşünmek, (çev. A. Yılmaz), İstanbul Ayrıntı
• Bauman, Z. (2006), Küreselleşme, (çev. A. Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı
• Bauman, Z. (2003), Modernlik ve Müphemlik, (çev. İ. Türkmen), İstanbul: Ayrıntı
• Belk, R. W. (1988), “Possessions and the Extended Self”. Journal of Consumer Research, 15/2, 139-168
• Beyazıt Hayta, A. (2016), “Postmodern Dönemim Tüketici İmajları: Postmodern Tüketim Kültürü, Tüketim Kalıpları ve Postmodern Tüketici”, Ed. M. Babaoğul, A. Şener ve B. Buğday, Tüketici Yazıları, 12-31
• Bocock, R. (1997), Tüketim, (çev. İ. Kutluk), Ankara: Dost Kitabevi
• Bourdieu, P. (1984), Distinction, Londra: Routledge.
• Bradley, H. (2016), Fractured Identities: Changing Pattern of Inequality, Cambridge: Polity
• Chan T. W. and Goldthorpe J. H. (2007), “Social Status and Newspaper Readership”, American Journal of Sociology, 112/4, 1095–1134.
• Devine, F. (2005), “Middle Class Identities in the United States”, Ed. F. Devine, M. Savage, J. Scott ve R. Crompton, Rethinking Class: Culture, Identities & Lifestyle, 140-162, Londra: Palgrave
• Dittmar, H. (2008), Consumer Culture, Identity and Well-being: The Search for the Good Life´ and the ´Body Perfect’, New York: Psychology Press
• Featherstone, M. (2005), Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (çev. M. Küçük), İstanbul: Ayrıntı.
• Fırat, A., K. Y. Kutucuoğlu, I. Arıkan saltık ve Ö. Tunçel, (2013) “Consumption, Consumer and Consumer Society”, Journal of Community Positive Practices, XIII (1), ss. 182-203
• Firat, A. Fuat (1991). The consumer in Postmodernity, Advances in Consumer Research, 18, 70-76.
• Gabriel, Y. ve T. Lang (1995), Unmanageable Consumer. Londra: Sage
• Goldthorpe, J. H., D. Lockwood, F. Bechofer, ve J. Platt, (1969), The Affluent Worker in the Class Structure. Cambridge: Cambridge University Press.
• Güneş, A. (2015), “Are we What we Buy and What we Consume?: Crisis of Identity in Hanif Kureishi’s the Decline of West”, Epiphany; Journal of Transdiciplinary Studies, 8/2, 203-217
• Hetherington, K. ve C. Havard (2014), “Consumer Society?” Ed. J. Allen and G. Blakeley Identity and lifestyle, 115-145, Milton Keynes: The Open University,
• İlhan, S. (2013), “Akışkan Toplumda Kimlik İnşası; Geçişgen, Eklektik, Ben Odaklı Kimlikler”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23 (2), 233-246
• Jameson, F. (1983), Postmodernizm and Consumer Society, Ed. H. Foster, Postmodern Culture, 111-125, Londra: Pluto,
• Jameson, F. (2005), Kültürel Dönemeç, Ankara: Dost Kitabevi
• Jenkins, R. (1996), Social Identity, Londra: Routledge
• Karaduman, S. (2010), “Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü”, Journal Of Yaşar University, 17 (5), 2886-2899
• Kellner, D. (1992), “Popular culture and construction of postmodern identities”, Ed. S. Lash, ve J. Friedman, Modernity and identity, Oxford: Blackwell.
• Kırılmaz, H. ve F. Ayparçası (2016), “Modernizm ve Postmodernizm Süreçlerinin Tüketim Kültürüne Yansımaları”, İnsan & İnsan, 3 / 8, 32-58
• Lyotard, J. F. (1984), Postmodern Condition: A Report on Knowledge, Manchester: Manchester University Press..
• Marcuse, H. (1997), Tek Boyutlu İnsan, (çev. A. Yardımlı), İstanbul: İdea
• Moorhouse, H. (1983), “American Automobiles and Workers’ Dreams”, Sociological Review, 31/3, 403-426
• Odabaşı, Y. (2017) Postmodern Pazarlama, İstanbul: MediaCat
• Offe, C. (1985), Disorganised Cpitalism, Cambridge: Polity
• Oksana, M. ve K. Power (2009), Understanding factors that shape consumption. European Topic Center on Sustainable Consumption and Production, Copenhagen: Resource center and Lund University
• Orçan, Mustafa (2010), “Kentleşme Kültüründe Tüketim Önceliklerinde Meydana gelen Değişme”, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 2/1, 1-18
• Özdil, M. (2017), “Kolektif ve Bireysel Kimlikler Bağlamında Sosyal Bütünleşme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 / 28, 383-400
• Philips, T. ve M. Western (2005), “Social Change and Social Identity: Postmodernity, Reflexive Modernisation and the Transformation of Social Identities in Australia”, Ed. F. Devine, M. Savage, J. Scott ve R. Crompton, Rethinking Class: Culture, Identities & Lifestyle, 163-185, Londra: Palgrave
• Savage, M. (2000), Class Analysis and Social Transformation, Buckingham: Open University Press
• Shankar, A. ve J.A. Fitchett (2002), “Having, Being and Consumption”, Journal of Marketing Management, 18 (5-6), 501-516
• Simmel, G. (2004), Modern Kültürde Çatışma, (çev. T. Bora), İstanbul: İletişim
• Slater, D. (1997), Consumer Culture and Modernity, Cambridge: Polity
• Smart, B. (2010), Consumer Society, Londra: Sage
• Storey, J. (1997), Cultural Consumption and Everyday Life, Londra: Arnold
• Ustaahmetoğlu, E. (2016). Televizyon Reklamlarında standart dile karşı şiveli dilin etkisinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 11(1), 135-156.
• Veblen, T. (2017), Aylak Sınıfının Teorisi, (çev. E. Günsel), İstanbul: Tutku Yayınevi
• Warde, A. (1994), “Consumption, Identity – Formation and Uncertainty”, Sociology, 28, 877-98
• Yanıklar, C. (2006), Tüketimin Sosyolojisi, İstanbul: Birey
• Yanıklar, C. (2010), “Tüketim Kültürü, Kapitalizm ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki Üzerine Bir tartışma”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34 / 1, 25-32
• Yanıklar, C. (2016), "Sınıfın Sonu mu? Sınıf Tartışmalarının Gidişatı", Ed. L. Sunar, Türkiye'de Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik, Matbu, İstanbul, .29-44,
• Yavuz, N. ve Y. S. Zavalsız (2015), “Postmodern Dönemde Kimliğin Belirleyicisi Olarak Tüketim: (Tüketilmiş Kimlikler)”, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 4 /4, 126-152