Ottoman Coffee Culture Through The A Group Artifacts in Konya Ethnography Museum

Year 2024, Issue: 7, 143 - 180, 28.12.2024

Şerife Karaman

https://doi.org/10.51118/konsan.2024.47

Abstract

Konya, which has a deep-rooted history, has been an important cultural and commercial city as the capital of the Anatolian Seljuks. Konya has always been one of the most important settlements of the Ottoman Empire due to this accumulation and the fact that it is home to the tomb of an Islamic scholar like Mevlâna and is located on trade routes. The material culture equivalent of this rich history can be seen in the Ethnography Museum, which today has a large collection. Turkish coffee, which has been an important element of the daily life of the Ottoman people from the moment they met, and the culture that developed around it have produced rich artifacts in the fields of mining, wood, ceramics and weaving. It was observed that the related museum is also very rich in items related to coffee culture. The objects used in the process from bean to cup were examined in terms of size, material and decoration, and their historical processes were given and compared with the artifacts in different collections. Except for two artifacts, the artifacts examined were purchased, which shows that the people of Konya, who owned and used these artifacts for a period, had a fine and refined taste

Keywords

Turkish Coffee, Museum Material, Coffee Box, Coffee Grinder.

Konya Etnografya Müzesindeki Eserler Üzerinden Osmanlı Kahve Kültürü

Abstract

Köklü bir tarihi olan Konya, Anadolu Selçuklularına başkentlik yapması ile önemli bir kültür ve ticaret şehri olmuştur. Bu birikim ve Mevlâna gibi bir İslâm aliminin kabrine ev sahipliği yapması ayrıca ticaret yollarının üzerinde olması gibi nedenlerle Osmanlı devletince de her zaman önemli yerleşim yerlerinden biri olmuştur. Bu zengin tarihin maddi kültür olarak karşılığı, günümüzde büyük bir koleksiyona sahip Etnografya Müzesinde de görülmektedir. Osmanlı insanının tanıştığı andan itibaren günlük hayatının önemli bir unsuru olan Türk kahvesi ve etrafında gelişen kültür maden, ahşap, seramik ve dokuma gibi sanat kollarına dair zengin eserler vermiştir. İlgili müzenin de kahve kültürüne dair eşyalar bakımından oldukça zengin olduğu görülmüştür. Çekirdekten fincana gelene kadar geçen süreçte kullanılan eşyalar ölçü, malzeme, bezeme gibi açılardan incelenmiş ayrıca tarihsel süreçleri hakkında bilgi verilerek, farklı koleksiyonlardaki eserler ile karşılaştırılmıştır. İki eser dışında incelenen eserler satın alma yolu ile gelmiş bu durumda bu eserlere sahip olan ve bir dönem kullanan Konya halkının ne kadar ince ve rafine bir zevke sahibi olduğunu göstermiştir.

Keywords

Müze Malzemesi, Kahve Kutusu, Kahve Değirmeni, Türk Kahvesi.

Thanks

Müze uzmanlarına destekleri için teşekkür ederim.

References

• Atabay, S. (2017). 19.yy. Türk Resim Sanatında Batı Tarzı Figür Anlayışı, Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Resim-İş Eğitimi Programı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Erdoğdu, A., Gedük, S. (2015). Çin Porseleni Fincanlar. Bir Taşım Keyif Türk Kahvesinin 500 Yıllık Öyküsü. Ed. Ersu Pekin, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Topkapı Sarayı Müzesi ile Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği Yayını (283-301)
• Erdoğdu A., Günyol, H., İpek, S., Kalfazade, S. (2015). Kahve Nesneleri Sözlüğü. Bir Taşım Keyif Türk Kahvesinin 500 Yıllık Öyküsü. Ed. Ersu Pekin, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Topkapı Sarayı Müzesi ile Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği Yayını. (384-441)
• Gürsoy, D. (2004). Tarihin Süzgecinde Mutfak Kültürümüz. İstanbul: Oğlak Güzel Kitaplar
• Heise U. (2001). Kahve ve Kahvehane, Ankara: Dost Kitabevi
• Işıkhan, S. Serap (2011). Türk Kahvesi Geleneği ve Kahve Fincanları. Türk Kahvesi Kitabı, Ed. Emine Gürsoy Naskali, İstanbul: Kitabevi. (407-420)
• Kahraman, S. Ali (2015). Osmanlı’da Kahve ve Kahvehane, Bir Taşım Keyif Türk Kahvesinin 500 Yıllık Öyküsü. Ed. Ersu Pekin, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Topkapı Sarayı Müzesi ile Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği Yayını. (43-117)
• Karhan, J. (2021). Toplumsal ve Kültürel Bir İçecek: “Türk Kahvesi”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(52), 149-165. https://doi.org/10.17498/kdeniz.998437
• Karpuz, H. (2002). Konya Etnografya Müzesi. Dib İslam Ansiklopedisi. c.26, (193-194)
• Koçak, Raşit (2011). Kahve Kutuları. Türk Kahvesi Kitabı, Ed. Emine Gürsoy Naskali, İstanbul: Kitabevi. (422-454)
• Muşmal, H. (2014). Konya Asar-ı Atike Müzesi, Ed: M Ali Orak, Konya Büyükşehir Belediyesi Kültürü Yayınları:7-10
• Lady Montagu (2009). Şark Mektupları. Çev: Asude Savan, İstanbul: Antik Şark Klasikleri
• Parode, M. J. (1997).18.Yüzyılda İstanbul, Çev. Bedriye Şanda, İstanbul: İnkılap Kitapevi
• Sağıroğlu Arslan, A., Şahiner, N., (2022). Kayseri Müzesi'ndeki Kahve Kutuları. 26. Uluslararası Orta çağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Mersin: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayını
• Serim, O. (2015). Bitkiden İçeceğe Kahvenin Hikayesi, Bir Taşım Keyif Türk Kahvesinin 500 Yıllık Öyküsü. Ed. Ersu Pekin, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Topkapı Sarayı Müzesi ile Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği Yayını. (21-31)
• Tarım, Z. (2015). Osmanlı Devlet Teşrifatında Kahve İkramı, Bir Taşım Keyif Türk Kahvesinin 500 Yıllık Öyküsü. Ed. Ersu
• Pekin, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Topkapı Sarayı Müzesi ile Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği Yayını, S.199-215
• Yıldız, C. (2002). Türk Kültür Tarihinde Kahve ve Kahvehane, Türkler Ans. Ed. H. Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca. C.10, (635-640) Ankara: Yeni Türkiye Yayınları
• Yılmaz, E. (2023). Adana Müzesinden Örneklerle Osmanlı Döneminde Kahve Kültürü, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2023 Cilt: 32 No: 2.(805-820) Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Cusosbil
• URL 1: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/konya/gezilecekyer/etnografya-muzesi640096 Erişim:3.5.2024/18:14)
• URL 2: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_2013-6008-2, Erişim tarihi: 18.3.2024
• URL 3: Antikalar, 2024: https://www.antikalar.com/osmanli-sarayi-hazinesiden-fincan-zarflar Erişim tarihi: 18.5.2024/ 19:19).
• URL 4: https://www.endulusmuzayede.com/en/product/8370429/osmanli-donemi-tugrali-sah-damgali-gumus-fincan-zarfi-31gr Erişim tarihi: 22.11.2024/19:30
• URL 5: https://www.gizmuzayede.com/en/product/5811549/osmanli-donemi-canakkale-imalati-seramikten-mamul-fincan-kurutucu-8x23-cm Erişim tarihi: 4.10.2024/16:05
• URL 6: https://www.bayrakmuzayede.com/osmanli-donemi-1800-baslari-canakkale-yapimi-sirli-fincan-kurutmaligi.html Erişim tarihi: 4.10.2024 / 16:24