Sağlık Kurumlarında Örgütsel Adalet Algısının Mobbing Davranışları Üzerine Etkisi: Bolu’da Bir Uygulama

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 67 - 94, 12.08.2017

Mehmet Yılmaz , Sermed Doğan

Öz

Ülkemizde son yıllarda mobbing ile ilgili çok sayıda çalışma olmasına
rağmen sağlık alanında mobbing çalışmaları nispeten daha az sayıdadır. Mobbing,
bir kurumda faaliyette bulunan çalışana karşı bir veya daha fazla kişi
tarafından devamlı olarak yürütülen, kişiyi yıldırmaya ve bunun sonucunda
çalışanı psikolojik, fiziksel veya sosyal yönden etkileyen süreçler olarak
tanımlanabilir. Yapılan çalışmalara bakıldığında mobbing kavramı yerine
psikolojik şiddet, yıldırma ve zorbalık terimleri de kullanılmaktadır.

Örgütsel adalet kavramı, çalışanların örgüt
yöneticilerinin ücret, terfi ve takdir konularında ne derecede adil bir tutum
sergilediklerine ilişkin algı biçimi olarak ifade edilebilir. Örgütsel adalet
ücret, terfi ve takdir konularının yanında kurumda görev yapan en alt kademeden
en üst kademeye kadar çalışan bireylerin her türlü haktan adil ve eşit şekilde
yararlanmasını gerçekleştirmeyi hedefler. Kurumdaki yöneticilerin, çalışanların
elde ettikleri kazanımların karşısında nasıl bir rol üstlendikleri ve
sergiledikleri davranış biçimleri örgütsel adalet kavramının önemini
oluşturmaktadır.

                Bu araştırmanın amacı, sağlık kurumunda çalışanların örgütsel adalet
algılarının mobbing davranışları üzerine etkisinin olup olmadığını
göstermektir. Aynı zamanda çalışma sağlık çalışanlarının mobbinge maruz kalma
durumlarını ve en fazla rahatsızlık duydukları adaletsizlik durumlarını da
ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma Bolu İzzet Baysal Eğitim ve Araştırma
Hastanesi’nde idari, tıbbi ve diğer
birimlerde çalışan toplam 230 çalışana 92 sorudan oluşan bir anket ile
uygulanmıştır. Çalışmanın sonucunda ana hipotezi oluşturan örgütsel
adalet algısının mobbing davranışları üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı
ortaya koyulmuştur. Ayrıca çalışanlar mobbing değişkeninde iletişim konusunda
kendilerine imkan verilmemesinden, adalet konusunda ise ön yargılara maruz
kalmaktan şikayetçi olmuşlardır.

Anahtar Kelimeler: Mobbing, Örgütsel Adalet, Sağlık Kurumları 

Anahtar Kelimeler

mobbing, örgütsel adalet, sağlık kurumları

Kaynakça

• Adalar Solmaz, S., (2015). Kamu Sağlık Personelinin Mobbing Karşısındaki Tutumu Ve Hukuki Haklarının Bilinirlik Düzeyinin Ölçülmesi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Aydın, İ.S., (2008). İşyerinde Yıldırma (Mobbıng) Algısına İlişkin Bir Alan Çalışması, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Cohen C.Y. ve Spector, P., (2001). The Role of Justice in Organizations: A Meta-Analysis, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(2):278-321.
• Colquitt, J., Conlon, D., Wesson, M., Porter, C. ve Ng Y., (2001). Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research, Journal of Applied Psyhology, 86(3):425-445.
• Cropanzano, R., Bowen, D. ve Illiland, S., (2007). The Management of Organizational Justice, Academy of Management Perspectives, 21(4):34-48.
• Çakıl, E., (2011). Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşire ve Asistanlarda Mobbingin İşe Gönülden Adanma Üzerine Etkisi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak.
• Çöp, S., (2004). Türkiye Ve Polonya'da Turizm Sektörü Çalışanlarının Örgütsel Adalet Ve Örgütsel Bağlılık Algılarına İlişkin Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Doğan, M.A., (2009). İlk Öğretim Okullarında Öğretmenlere Uygulanan Psikolojik şiddetin (Mobbing) İş Doyumuna Etkisi: Ankara İli Sincan Ölçesi Örneği, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Görgülü, N., (2013). Mobbing’in (Bezdiri) Sağlık Çalışanları Üzerine Etkileri, Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Gül, H., (2009). İş Sağlığında Önemli Bir Psikososyal Risk: Mobbing-Psikolojik Yıldırma , TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(6):515-520.
• Karakale, B., (2011). Mobbing Ve Mobbingle Başa Çıkma Yöntemleri: Mobbing Mağdurlarına Yönelik Bir Araştırma, Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Yalova.
• Kaynova Emsen, A., (2010). Örgütsel Yapı Unsurlarının Çalışanların Örgütsel Adalet Algılamaları Üzerine Etkisi: Antalya Sağlık Örgütlerinde Bir Uygulama, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• Kılıç, N., (2013). Sağlık Çalınanlarında Mobbing Algısı ve İş Doyumunun Belirlenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Kuşseven, A., (2016). Örgütsel Adalet Bağlamında Mobbing Olgusunun İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Leymann, H., (1996). The Content And Development Of Mobbing At Work, European Jounal Of Work And Organizational Psychology, 5(2):165-184.
• Mavi, N., (2015). Sağlık Yönetimi Açısından Çalışma Hayatında Mobbing, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Moon, H., Kamdar, D., Mayer, D. M. ve Takeuchi R., (2008). Me Or We? The Role Of Personality And Justice As Other-Centered Antecedents To Taking Charge Within Organizations, Journal of Applied Psychology, 93:84-94.
• Ocak, S., (2008). Öğretmenlerin Okulda Duygusal Taciz (Mobbing)’E İlişkin Algıları (Edirne İli Örneği), Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Oral, N., (2012). Örgütsel Adalet Algısı İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Sağlık Örgütünde Bir Uygulama, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Özen, J., (2002). Adalet Kuramlarının Gelişimi ve Örgütsel Adalet Türleri", Hukuk Felsefesi ve Sosyoloji Arkivi, ss.107-117, İstanbul.
• Seyrek, H., (2013). Hemşirelerde Adalet Algısının Mobbing Davranışları Üzerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Sulu, S., (2010). Örgütsel Adaletsizlik-İş Davranışları İlişkisinde İş Tutumlarının Rolü, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kocaeli.
• Taşkaya S. ve Şahin, B., (2010). Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algılarını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 13(2):85-114.
• Turan, F., (2006). İşyerlerinde Psikolojik Yıldırma Olgusu Ve Konuya İlişkin Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.