İŞLETMELERİN MALİ BAŞARISIZLIK TAHMİNLEMESİ İÇİN MODEL ÖNERİSİ: BİST’TE FAALİYETTE BULUNAN İMALAT İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 99 - 114, 27.06.2018

M. Mustafa Kısakürek , Öznur Arslan , Hüdaverdi Bircan

Öz

Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul'da işlem gören imalat sektöründeki
işletmelerin mali başarısızlık riskini belirlemek için güvenilir bir model
geliştirmektir. Bu işletmelerin, 2008 finansal kriz yılına ait bilançoları ve
gelir tabloları yardımıyla mali oranları hesaplanmıştır. Bu işletmelerin
finansal olarak başarılı olup olmadıklarının belirlenmesinde Altman Z score
kriteri esas alınmıştır. Model oluşturulması ve modelde anlamlı olan
değişkenlerin belirlenmesi için öncelikle elde edilen mali oranlara faktör
analizi uygulanmış, elde edilen faktör skorları bağımsız değişken olarak
alınarak diskriminant analizi yapılmıştır. Modele katkı sağlamayan değişkenler
çıkarılarak yeniden faktör analizi ve diskriminant analizi uygulanmıştır. Bu
işleme modeldeki değişkenlerin tümü anlamlı oluncaya kadar devam edilmiştir.
Diskriminant analizi sonucunda kullanılan modelin yüzde 91,1 oranında doğru
sınıflama başarısı gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mali başarısızlık, Tahminleme, Diskriminant analizi, Model.

Kaynakça

• Akkaya, Cenk Göktuğ; Demireli, Erhan ve Yakut, Ümit Hüseyin(2009), “İşletmelerde finansal başarısızlık Tahminlemesi: Yapay Sinir Ağları Modeli İle İMKB Üzerine Bir uygulama”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:10 Sayı: 2, s. 187-216
• Aktaş, Ramazan (1997), Mali Başarısızlık (İşletme Riski) Tahmin Modelleri, 2.bs, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Aktaş, Ramazan; Yıldız, Birol ve Doğanay Mete (2003) “Mali Başarısızlığın Öngörülmesi İstatistiksel Yöntemler ve Yapay Sinir Ağı Karşılaştırması”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:58, Sayı:4, s.1-24
• Altaş, Dilek ve Giray Senay (2005), “Mali Başarısızlığın Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemlerle Belirlenmesi: Tekstil Sektörü Örneği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:2 Cilt:5, s.13-27
• Altman, Edward I. (1968), “Financial Ratios, Discrimanant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy”, The Journal of Finance, Vol. 23, No. 4, s.589-609
• Benli, Yasemin Keskin (2005), “Bankalarda Mali Başarısızlığın Öngörülmesi Lojistik Regresyon ve Yapay Sinir Ağı Karşılaştırması”, Gazi Üniversitesi Endistüriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:16, s. 31-46
• Cengiz, Dicle; Turanlı, Münevver; Bağdatlı Kalkan, Seda ve Köse, İnanç (2015), “Türkiye'deki İşletmelerin Finansal Başarısızlığının Faktör Analizi ve Diskriminant Analizi İle İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İktisat Dergisi, Sayı:23 s.62-79.
• Chung, Kim-Choy; Tan, Shin Shin ve Holdsworth, David K. (2008), “Insolvency Prediction Model Using Multivariate Discriminant Analysis and Artificial Neural Network for the Finance Industry in New Zealand”, International Journal of Business and Management, 3 (1): s. 19-29.
• ÇelikKurtaran, Melike (2010), “Bankaların Finansal Başarısızlıklarının Geleneksel ve Yeni Yöntemlerle Öngörüsü”, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:17, Sayı:2, 129-143
• Deakın, Edward B. (1972), “A Discriminant Analysis of Predictors of Bussiness Failure”, Journal of Accounting Research, Vol.10, s.167-179
• Gepp, Adrian; Kumar, Kuldeep (2008), “The Role of Survival Analysis in Financial Distress Prediction “, International Research Journal of Finance and Economics, Vol:16, s.13-34.
• Gu, Zheng (2002),”Analyzing Bankruptcy in the Restaurant İndustry :A Multiple Discriminant Model ,İnternational Journal of Hospitality Management,21,s.25-42.
• Hayes, S. K., Hodge, K. A., & Hughes L. W. (2010). A study of the efficacy of Altman’s Z to predict bankrupcty of specialty retail firms doing business in contemporary times. Economics & Business Journal: Inquiries & Perspectives, 3(1).
• Liou, Fen-May (2008), “Fraudulent Financial Reporting Detection and Business Failure Prediction Models: A Comparison” , Managerial Auditing Journal,23(7): s.650-662.
• Özdamar, Kazım (2010), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler), Eskişehir: Kaan Kitabevi
• Özdemir, Fevzi Serkan; Choı, Frederick D.; Bayazıtlı, Ercan (2012),“Finansal Başarısızlık Tahminleri Yönüyle UFRS ve Bilginin İhtiyaca Uygunluğu”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı:112. s. 17-52.
• Selimoğlu, Seval; Orhan, Abdullah (2015), “Finansal Başarısızlığın Oran Analizi ve Diskriminant Analizi Kullanılarak Ölçümlenmesi: BİST’te İşlem Gören Okuma Giyim Eşyası ve Deri İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe Finansman Dergisi, Sayı 66, Nisan s. 21-40.
• Terzi, Serkan (2011), “Finansal Rasyolar Yardımıyla Finansal Başarısızlık Tahmini: Gıda Sektöründe Ampirik Bir Araştırma”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:15 Sayı:1, s. 1-18
• Yakut, Emre ve ElmasBekir(2013), “İşletmelerin Finansal Başarısızlığının Veri Madenciliği ve Diskriminant Analizi Modelleri ile Tahmin Edilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 15 Sayı:1, s. 237-254
• Yap, Ben; Chin-Fook; Yang, Davit Gun-Fie ve Poon,Wai-Ching (2010), “How Well Do Financial Ratios and Multiple Discriminant Analysis Predict Company Failures in Malaysia”,International Research Journal of Finance and Economics,541; s.166-175.
• Zeytinoğlu, Emin ve Akarım, Yasemin Deniz (2013), “Financial Failure Prediction Using Financial Ratios: An Empirical Application on Istanbul Stock Change,” Journal of Applied Finance & Banking, Vol.3, s.107-116.