TÜRKİYE’DE SAĞLIK TURİZMİ VE PAZARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 27 - 50, 28.06.2024

Kübra Kuzhan , Sultan Gönen

https://doi.org/10.47147/ksuiibf.1382979

Öz

Sağlık turizmi, kişilerin sağlığına kavuşmak ya da iyilik halini devam ettirmek için bulundukları ülkeden başka bir ülkeye giderek orada sağlık hizmeti aldıkları tıbbi seyahat türüdür. Genel anlamda bireylerin başka ülkeleri tercih etme sebebi, kendi ülkelerinde verilen hizmetin gerek ekonomik gerekse vakit ve erişim açısından zorlayıcı olmasıdır. Sağlık turizmi farklı türlerde olabilir; medikal turizm, termal turizm, yaşlı (geriatri) turizmi ve engelli turizmi gibi türleri bulunmaktadır. Her bir tür toplum için önemlidir ve ülkelerin gelirlerinin bir kısmını oluşturabilir. Bu çalışmada sağlık turizminin ve destekleyici hizmetlerinin tür ve özellikleri üzerinde durulmuştur. Türkiye ve dünya çapındaki sağlık turizmi üzerine odaklanılarak ve konunun tanımı, önemi, gelişimi, türleri, tercih nedenleri ve avantajları ile zayıf yanları hakkında bilgi sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Turizmi, Medikal Turizm, Termal Turizm, Yaşlı ve Engelli Turizmi

TYPES AND CHARACTERISTICS OF HEALTH TOURISM SUPPORT SERVICES: THE RISE OF GLOBAL HEALTH SERVICES

Öz

Health tourism is a type of medical travel in which individuals travel from their home country to another country to receive health services in order to regain their health or to maintain their well-being. In general terms, the reason why individuals prefer other countries is that the service provided in their own country is challenging both economically and in terms of time and access. Health tourism can be of different types; there are types such as medical tourism, thermal tourism, elderly (geriatrics) tourism and disabled tourism. Each type is important for the society and may constitute a part of the income of the countries. This study focuses on the types and characteristics of health tourism and its supporting services. Focusing on health tourism in Turkey and worldwide, information on the definition, importance, development, types, reasons for preference, advantages and weaknesses of the subject will be presented.

Anahtar Kelimeler

Health Tourism, Medical Tourism, Thermal Tourism, Elderly and Disabled Tourism

Kaynakça

• Acar, N. & Turan, A. (2016). Sağlık çalışanlarının sağlık turizmi farkındalığı üzerine bir araştırma: Ahi Evran üniversitesi eğitim ve araştırma hastanesi çalışanları örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1), 17-36.
• Akdoğan, H. & Hiçyorulmaz, E. (2018). Sağlık turizminin turizm faaliyetleri içerisindeki yeri ve önemi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4(2), 122-132.
• Akdu, U. & Akdu, S. (2018). Engelli turizmi: Yasal düzenlemeler ve uygulamalar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9(23), 99-123.
• Akoğlan Kozak, M., Evren, S. & Çakır, O. (2013). Tarihsel süreç içinde turizm paradigması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24(1), 7-22.
• Al-Natour, D. (2020). A review on efforts of health tourism in Turkey. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 7(59), 27-43.
• Altın, U., Bektaş, G., Antep, Z. & İrban, A. (2012). Sağlık turizmi ve uluslararası hastalar için türkiye pazarı. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 157-163.
• Arslan, E. (2018). Sağlık Turizminde Türkiye’nin Son 5 Yılda Dünya Ülkeleri İçindeki Konumu ve Gelişmesi (Yüksek Lisans Tezi), Bahçeşehir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aslanova, K. (2013). Türkiye’de sağlık turizmi ve sağlık turizmi hukuku. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 3(3), 129-145.
• Ataman, H., Esen, M. F. & Vatan, A. (2017). Medikal turizm kapsamında sunulan sağlık hizmetlerinde kalite ve hasta güvenliği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 3(1), 28-44.
• Aydın, D., Aypek, N., Aktepe, C., Şahbaz, R. P. & Arslan, S. (2011). “Türkiye’de Medikal Turizmin Geleceği”. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi ve Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık Turizmi Koordinatörlüğü, 1-22.
• Aydın, O. (2012). Türkiye'de alternatif bir turizm: Sağlık turizmi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(23), 91-96.
• Bağçı, E. (2017). Engelli Bireylerin Turizme Katılma Motivasyonları ve Kısıtları, (Yüksek Lisans Tezi), Antalya Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Bayın, G. (2015). Türkiye'de sağlık turizmi alanında yapılan lisansüstü tezlerin içerik değerlendirmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(28), 49-55.
• Bektaş, T. (2022). Dünya ve Türkiye İçin Sağlık Turizminin Genel Bir Değerlendirilmesi: Türkiye İçin Bir Zaman Serisi Analizi, (Yüksek Lisans Tezi), Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Binler, A. (2015). “Türkiye'nin Medikal Turizm Açısından Değerlendirilmesi ve Politika Önerileri”, Uzmanlık Tezi, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, T.C. Kalkınma Bakanlığı Yayınları, 28-37.
• Biri, G. (2021). Türkiye’nin sağlık turizmi gelirini etkileyen faktörlerin eş bütünleşme analizi. İstanbul Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 39-58.
• Borek, D., Bugajska, M. & Ranıszewskı, S. (2022). Innovative trends in health tourism medical, legal and organizational aspects, Sılesian University of Technology Publishing House, Organızation and Management Series, 172.
• Bölüktaş, R. P. (2020). Türkiye’nin yaşlı sağlığı turizmi için fırsatları”, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 1-15.
• Braçe, O., Garrido Cumbrera, M. & García Marín, R. (2023). Aproximación al turismo de salud desde la geografía”, Defınıcıón Y Campo De Estudıo. Cuadernos De Turismo, (51), 211-226.
• Bulut, A. & Şengül, H. (2019). Dünyada ve Türkiye’de sağlık turizmi. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 3(1), 45-62.
• Bülbül, F. (2015). Sağlık Turizminin Türkiye’deki Gelişimi”, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çamlıbel, S. (2022). Türkiye’ye Gelen Türk Kökenli ve Yabancı Turistlerin Medikal Turizme Olan Taleplerinin Fiyat ve Gelir Esnekliği Açısından İncelenmesi: Ardl Yöntemi, (Yüksek Lisans Tezi), Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Dikmetaş Yardan, E., Dikmetaş, H., Coşkun Us, N. & Yabana, B. (2014). Türkiye ve Dünya'da sağlık turizmi”, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 8(2), 27-42.
• Doğan Burtan, B. & Aslan, A. (2019). Türkiye'de sağlık turizminin mevcut durumu ve ülke ekonomisine katkıları. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 391-420.
• Edinsel, S. & Adıgüzel, O. (2014). Türkiye’nin sağlık turizmi açısından son beş yıldaki dünya ülkeleri içindeki konumu ve gelişmeleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 67-190.
• Erdil Şahin, B. (2018). Türkiye'de turizm gelirleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki (1980-2016). Journal Of Management and Economics Research, 16(3), 239-253.
• Eriş, H. & Barut, S. (2020). Sağlık turizmi. Iksad Publications, Ankara.
• Gonzales, A., Brenzel, L. & Sancho, J. (2001) Health tourism and related services. Caribbean Development and International Trade, Final Report, 46.
• Gündüz, H. & Güler, M. E. (2015). Termal turizm işletmelerinde çok ölçülü karar verme teknikleri kullanılarak uygun tedarikçinin seçilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 203-222.
• İçöz, O. (2009). Sağlık turizmi kapsamında medikal (tıbbi) turizm ve Türkiye’nin olanakları. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 4(14), 2257-2279.
• Kantar, G. & Erdoğan, I. (2014). Türkiye’de sağlık turizmi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 1(1), 15-20.
• Karababa, Gölpek, A. (2017). Türkiye’de sağlık turizminin ekonomik yönü. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(1), 58-69.
• Kılınç, İ.(2017). Türkiye medikal turizm sektöründe hizmet kalitesi ve memnuniyet üzerine bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(17), 130-143.
• Kördeve, M. K. (2016). Sağlık turizmine genel bir bakış ve Türkiye’nin sağlık turizmindeki yeri. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 2(1), 54.
• Köse, A. & Yamaçlı, R. (2023). Examination of elderly and disabled tourism buildings in terms of the concept of sustainability. Journal Of Architectural Sciences And Applications, 8(1), 200-222.
• Küçükilhan, M. (2022). Termal otellerin mali sorunları ve termal turizmin geleceğine bölgesel bir bakış. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, 5(2), 39-59.
• Özer, Ö. & Sonğur, C. (2012). Türkiye’nin dünya sağlık turizmindeki yeri ve ekonomik boyutu. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 69-81.
• Özkan, M. E. (2019). Sağlık turizmi kapsamında Türkiye’nin medikal turizm potansiyeline yönelik bir değerlendirme. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 50-64.
• Özkoç, Ö. (2022). Sağlık Turizmi, Sağlık hizmetleri yönetimi (16. Bölüm). Nobel Tıp Kitabevleri.
• Özkurt, H. (2007). Sağlık turizmi tahvilleri. Maliye Dergisi, 152(1), 122-142.
• Sevim, E. & Sevim, E. (2019). Medikal turizm tercihini etkileyen faktörlerin incelenmesi: Türkiye örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(3), 633-652.
• Soysal, A. (2017). Sağlık turizmi: Tehdit ve fırsatlar bağlamında Türkiye açısından bir durum değerlendirmesi. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2), 169-187.
• Sulku, S. N. (2017). Sağlık turizminde Türkiye’nin dünyadaki yeri ve potansiyeli. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), 99-133.
• Şahbaz, R. P., Akdu, U. & Akdu, S. (2012). Türkiye’de medikal turizm uygulamaları: İstanbul ve Ankara örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(27), 267-296.
• Şahin, A. & Demirel, S. (2023). Türkiye’de sağlık turizminin finansal piyasalara etkisi. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 6(4), 308-336.
• Şahin Uysal, Ö. & Şahin, M. (2018). Türkiye'de sağlık turizminin potansiyeli ve geleceği: Swot analizi. Journal of Awareness, (3), 287-300.
• Şengül, H. & Bulut, A. (2019). Sağlık turizmi çerçevesinde Türkiye’de termal turizm: Bir Swot analizi çalışması. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi, 4(1), 55-70.
• Tengilimoğlu, D. (2021). Sağlık turizmi ve devlet teşvikleri. Journal of Life Economics, 8(1), 1-10.
• Toncu, P. (2022). Dünyada ve Türkiyede Medikal Turizm Sisteminin Karşılaştırılması, (Yüksel Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Türksoy, A. & Türksoy, S. S. (2010). Termal turizmin geliştirilmesi kapsamında Çeşme ilçesi termal kaynaklarının değerlendirilmesi, Ege Akademik Bakış, 10(1), 699-725.
• Yılmaz, S., Sarıaydın, İ. & Sönal, T. (2020). İngiltere özelinde Türkiye’nin sağlık turizmi fırsatları”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(1), 74-85.
• Yirik, Ş. (2014). Sağlık Turizmi Üzerine Antalya Destinasyonunda Bir Araştırma, (Doktora Tezi), Antalya Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Zengingönül, O., Emeç, H., İyilikçi, D. E. & Bingöl, P. (2012). Sağlık turizmi: İstanbul’a yönelik bir değerlendirme”, Ekonomistler Platformu, İstanbul.
• http://www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/Pfghc+saglik_bakanligi_sp.pdf (01.07.2023).
• https://data.tuik.gov.tr/ (31.07.2023).
• https://Dosyamerkez.Saglik.Gov.Tr/Eklenti/10949/0/07pdf.Pdf (06.08.2023).
• https://shgmturizmdb.saglik.gov.tr/Eklenti/10944/0/02pdf.pdf (20.08.2023).
• https://www.aile.gov.tr/media/98625/eyhgm_istatistik_bulteni_ocak_2022.pdf(08.01.2024).
• https://www.grantthornton.com.tr/globalassets/__shared__/global-salk-sektoru-ve-medikal-turizm-trendleri--rapor-2023__1.08_ifreli.pdf (15.08.2023).
• https://www.saglik.gov.tr/ (26.06.2023)
• https://www.tursab.org.tr/dosya/12186/saglikturizmiraporu_12186_5485299.pdf (07.09.2023)
• https://www.ushas.com.tr/saglik-turizmi-verileri/ (12.09.2023).
• https://www.who.int/ (05.07.2023).