ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE ETİK BİR DEĞER: MERHAMET KAVRAMI VE ETKİLİ FAKTÖRLER

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 182 - 197, 28.12.2024

Merve Ozlu , Ayten Küçük

https://doi.org/10.59244/ktokusbd.1488046

Öz

Amaç: Bu çalışma, sağlık personeli olarak sağlık bakım sisteminde yer alacak öğrencilerin merhamet düzeyleri ve ilişkili olan faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı kesitsel nitelikteki araştırma Haziran-Temmuz 2022 tarihleri arasında, Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesinde 890 gönüllü öğrencinin katılımıyla yüz yüze anket yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu” ve "Merhamet Ölçeği" kullanılmıştır. Elde edilen niteliksel veriler için sayı ve (%), niceliksel veriler için ise aritmetik ortalama ± standart sapma, Mann Whitney-U testi, Kruskal Wallis-H testi ve ölçeğin alt boyutlarla ilişkisini değerlendirmek için Spearman’s korelasyon analizi yapılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin, ölçek puan ortalaması 99,15±12,80 olup yüksek düzeyde bulunmuştur. Cinsiyet, medeni durum, gelir düzeyi, okudukları bölüm, bölümlerini isteyerek seçmeleri gibi değişkenler ile ölçek ve alt boyut puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0,05). Merhamet düzeyi ile “Sevecenlik” (r=0,773), “Umursamazlık” (r=0,798), “Bağlantısızlık” (r=0,747), “İlişki kesme” (r=0,770) alt boyutları arasında güçlü düzeyde pozitif ve anlamlı (p<0,05) bir ilişki olduğu görülmüştür.
Sonuç: Katılımcı öğrencilerin genel olarak araştırma kapsamındaki merhamet ve sevecenlik değerlerine yüksek düzeyde sahip oldukları gözlemlenmiştir. Çalışma, gelecekte görev alacak sağlık çalışanlarının, insanlara ve çevresine duyarlılık ve merhamet gösterme eğilimini yansıtarak, toplumsal dayanışma potansiyelini artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Bakım, Merhamet, Öğrenci, Sağlık personeli

Kaynakça

• Akdeniz, S. & Deniz, M.E. (2019). Farklı Merhamet Düzeylerine Sahip Üniversite Öğrencilerinde Depresyon, Anksiyete, Stres ve Duygusal Zekânın İncelenmesi, Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, S II : 183-207.
• Akdeniz, S., & Deniz, M. (2016). Merhamet Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(1):50-61.
• American Nurses Association.(2001). Code of Ethics for Nurses with Interpretive Statements. Washington, DC: American Nurses Association. Erişim adresi: https://www.nursingworld.org/practice-policy/nursing-excellence/ethics/code-of-ethics-for-nurses/coe-view-only/. Erişim Tarihi:19.04.2022.
• Alshehry, A. S., Almazan, J. U., & Alquwez, N. (2019). Influence of religiosity on the Saudi nursing students’ attitudes toward older people and perceptions on elderly care. Journal of Religion and Health, 1–14.
• Arkan, B., Yılmaz, D. & Düzgün, F. (2020). Determination of compassion levels of nurses working at a university hospital. J. Relig. Health. 59 (1), 29–39. https://doi.org/ 10.1007/s10943-019-00786-x.
• Alquwez, N., Cruz, J. P., Al Thobaity, A., Almazan, J., Alabdulaziz, H., Alshammari, F., ... & Albougami, A. (2021). Self‐compassion influences the caring behaviour and compassion competence among saudi nursing students: A multi‐university study. Nursing Open, 8(5), 2732-2742.
• Balsamo, M. (2013). Personality and depression: evidence of a possible mediating role for anger trait in the relationship between cooperativeness and depression. Comprehensive psychiatry, 54(1), 46-52.
• Bilgiç, Ş. (2022). Does the compassion level of nursing students affect their ethical sensitivity?. Nurse education today, 109, 105228.
• Bray, L., O'Brien, M. R., Kirton, J., Zubairu, K., & Christiansen, A. (2014). The role of professional education in developing compassionate practitioners: A mixed methods study exploring the perceptions xof health professionals and pre-registration students. Nurse education today, 34(3), 480-486.
• Callister ES. & Planter TG. (2016). Compassion Predictors in Undergraduates: A Catholic College Example. Pastoral Psychol, DOI 10.1007/s11089-016-0729-x
• Cinar, F., & Capar, H. (2019). An investigation of the compassion levels of health professionals candidates. IJMHS, 9(7), 514-522.
• Çingol, N., Çelebi, E., Zengin, S. & Karakas, M. (2018). The investigation of compassion level of nursing students in a health college. Turk. J. Clin. Psychiatry. 21 (1), 61–67.
• Dikmen, Y., & Aydin, Y. (2016). Compassıon fatigue in nurses: What? How? What To Do? J Hum Rhythm, 2(1), 13–21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/johr/issue/40171/477893.
• Diren, Z. (2018). Yaşlı bakım çalışanlarında duygusal zeka, kişilik özellikleri, örgütsel güven ve merhamet duyguları ile yaşlılara yönelik tutumlar arasındaki ilişkiler, Yüksek Lisans Tezi İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Genç, M. F. (2018). Merhamet eğitiminin saldırganlık davranışını azaltmadaki rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 45, 61-82.
• Gündüzoglu, N.Ç. (2019). Compassion level of nursing students. J. Hum. Rhythm. 5 (2), 103–116.
• Haidet, P., Dains, J. E., Paterniti, D. A., Hechtel, L., Chang, T., Tseng, E., & Rogers, J. C. (2002). Medical student attitudes toward the doctor–patient relationship. Medical education, 36(6), 568-574.
• Hegney, D. G., Craigie, M., Hemsworth, D., Osseiran‐Moisson, R., Aoun, S., Francis, K., & Drury, V. (2014). Compassion satisfaction, compassion fatigue, anxiety, depression and stress in registered nurses in A ustralia: study 1 results. Journal of nursing management, 22(4), 506-518.
• Hutcherson, C. A., Seppala, E. M. & Gross, J. J. (2008). Loving-kindness meditation increases social connectedness. Emotion, 8(5), 720-724.
• International Council of Nurses, (2012). The ICN Code of Ethics for Nurses, Geneva. ISBN:978-92-95094-95-6.Erişim adresi: https://www.icn.ch/sites/default/files/inlinefiles/2012_ICN_Codeofethicsfornurses_%20eng.pdf. Erişim tarihi 19.04.2022.
• İşgör, İ. Y. (2017). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri ve akademik başarının merhamet üzerindeki yordayıcı etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 82-99.
• Kavradım, S.T., Akgün, M., Ozer, Z. & Boz, I. (2019). Perception of compassion and professional values in nursing students: a cross-sectional multivariate analysis from Turkey. Nurse Educ. Pract. 41, 102652 https://doi.org/10.1016/j. nepr.2019.102652.
• Larson, E. B. & Yao, X. (2005). Clinical empathy as emotional labor in the patient-physician relationship. Jama, 293(9), 1100-1106.
• Lutz, A., Brefczynski-Lewis, J., Johnstone, T. & Davidson, R. J. (2008). Regulation of the neural circuitry of emotion by compassion meditation: effects of meditative expertise. PloS one, 3(3), e1897.
• Ménage, D., Bailey, E., Lees, S. & Coad, J. (2017). A concept analysis of compassionate midwifery. Journal of Advanced Nursing, 73(3), 558-573.
• Nas, E. & Sak, R. (2021). A new compassion scale for children and its psychometric properties. Child Psychiatry & Human Development, 52(3), 477-487. https://doi.org/10.1007/s10578-020-01034-0
• Nolte, A. G., Downing, C., Temane, A. & Hastings-Tolsma, M. (2017). Compassion fatigue in nurses: A metasynthesis. Journal of Clinical Nursing, 26(23–24), 4364–4378. https://doi.org/10.1111/jocn.13766
• Özdelikara, A. & Babur, S. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin merhamet düzeyi ve empatik eğilim ilişkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (2), 342-349.
• Peters, E. (2018). Compassion fatigue in nursing: A concept analysis. Nursing Forum, 53(4), 466–480. https://doi.org/10.1111/nuf.12274
• Pommier, E. A. (2010). The Compassion Scale: The University of Texas At Austin (Doctoral dissertation, Doctoral dissertation. Texas, United States).
• Reichman, J., Palfreyman, L., & O'Connell, C. B. (2021). Assessment of Compassion in Physician Assistant Students. The Journal of Physician Assistant Education, 32(2), 108-112.
• Salazar, L. R. (2016). The relationship between compassion, interpersonal communication apprehension, narcissism and verbal aggressiveness. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(1), 1-14.
• Santiago, L. M., Rosendo, I., Valente, C., Ferreira, A. C., & Simões, J. A. (2022). Compassion and extracurricular activities of Portuguese Health Sciences students in Portugal. BMC Medical Education, 22(1), 1-7.
• Şahin, S. A., & Öztürk, S. (2024). Has the COVID-19 Pandemic Affected the Compassion Competence of Midwifery Students?. KTO Karatay Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 16-25.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.