Pelvik Taban: Kasların Saklı Mimarisi: Derleme

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 404 - 415, 26.08.2025

Gizem Taş Geçit , Çağlar Soylu

Öz

İskelet kası mimarisi, bir kasın kuvvet üretme kapasitesi, kasılma hızı ve fonksiyonel çıktıları açısından en belirleyici biyomekanik parametrelerden biridir. Kasın mimarisinde meydana gelen yapısal değişiklikler, doğrudan fonksiyonel kapasiteyi etkileyerek klinik tabloyu şekillendirebilir. Pelvik taban, pelvisin alt kısmında yer alan ve kas ile fasya yapılarından oluşan, hem destekleyici hem de fonksiyonel rolleri olan bir anatomik komplekstir. Pelvik taban kasları (PTK); levator ani kas grubu başta olmak üzere, pelvik tabanın dorsal kısmındaki kas gruplarını da içeren çok katmanlı bir yapıdır. Bu kaslar, pelvik organların desteklenmesi, kontinansın sağlanması, intra-abdominal basıncın düzenlenmesi ve cinsel fonksiyon gibi birçok fizyolojik görevin yerine getirilmesinde kritik rol oynamaktadır. Ancak PTK’ların yapısı, işlevi ve patolojik değişim süreçlerine ilişkin güncel bilimsel veriler hâlâ sınırlı düzeydedir. Bunun başlıca nedeni, PTK’larının pelvisin derininde yer alması nedeniyle canlı bireylerde doğrudan görüntülenmelerinin ve değerlendirmelerinin zor oluşudur. Bu sebeple mevcut literatürdeki mimari analizlerin büyük çoğunluğu kadavra ve hayvan çalışmaları üzerinden elde edilmiştir. PTK’nın mimarisinin anlaşılması; disfonksiyonel durumların (örneğin pelvik organ sarkmaları, üriner/anal inkontinans, pelvik ağrı sendromları) değerlendirilmesi ve tedavi planlaması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu derlemede PTK’nın mimari özelliklerine odaklanılarak, PTK’nın yapı-işlev ilişkisi temelinde geliştirilecek olan klinik yaklaşımlara ve hedef odaklı pelvik taban rehabilitasyon programlarının oluşturulmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pelvik taban , kas mimarisi , pelvik taban kas mimarisi , anatomi

Kaynakça

• Alperin, M., Cook, M., Tuttle, L. J., Esparza, M. C., and Lieber, R. L. (2016). Impact of vaginal parity and aging on the architectural design of pelvic floor muscles. American journal of obstetrics and gynecology, 215(3), 312.e1–312.e3129. https://doi.org/10.1016/j.ajog.2016.02.033
• Aydur, E., & Şimşir, A. (2011). Pelvik organ prolapsusunun anatomisi ve patofizyolojisi. Kadın ve İşlevsel Üroloji Bülteni, 1(2): 5-8
• Burkholder, T. J., & Lieber, R. L. (2001). Sarcomere length operating range of vertebrate muscles during movement. Journal of Experimental Biology, 204(9), 1529-1536
• Felder, A., Ward, S. R., and Lieber, R. L. (2005). Sarcomere length measurement permits high resolution normalization of muscle fiber length in architectural studies. Journal of Experimental Biology, 208(17), 3275-3279
• Frontera, W. R., and Ochala, J. (2015). Skeletal muscle: a brief review of structure and function. Calcified tissue international, 96(3), 183–195. https://doi.org/10.1007/s00223-014-9915-y
• Lawrence, J. M., Lukacz, E. S., Nager, C. W., Hsu, J. W., and Luber, K. M. (2008). Prevalence and co-occurrence of pelvic floor disorders in community-dwelling women. Obstetrics and gynecology, 111(3), 678–685. https://doi.org/10.1097/AOG.0b013e3181660c1b
• Lieber, R. L. (2002). Skeletal muscle structure, function, and plasticity. Lippincott Williams & Wilkins Lieber, R. L., and Ward, S. R. (2011). Skeletal muscle design to meet functional demands. Philosophical transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological sciences, 366(1570), 1466–1476. https://doi.org/10.1098/rstb.2010.0316
• Lieber, R. L., and Fridén, J. (2000). Functional and clinical significance of skeletal muscle architecture. Muscle & nerve, 23(11), 1647–1666. https://doi.org/10.1002/1097-4598(200011)23:11<1647::aid-mus1>3.0.co;2-m
• Lieber, R. L., Roberts, T. J., Blemker, S. S., Lee, S. S., and Herzog, W. (2017). Skeletal muscle mechanics, energetics and plasticity. Journal of neuroengineering and rehabilitation, 14, 1-16,
• Messelink, B., Benson, T., Berghmans, B., Bo, K., Corcos, J., Fowler, C., ve diğerleri. (2005). Standardization of terminology of pelvic floor muscle function and dysfunction: report from the pelvic floor clinical assessment group of the International Continence Society. Neurourology and Urodynamics, 24(4), 374-80
• Muro, S., Nimura, A., Ibara, T., Chikazawa, K., Nakazawa, M., and Akita, K. (2023). Anatomical basis for contribution of hip joint motion by the obturator internus to defaecation/urinary functions by the levator ani via the obturator fascia. Journal of anatomy, 242(4), 657–665. https://doi.org/10.1111/joa.13810
• Nygaard, I., Barber, M. D., Burgio, K. L., Kenton, K., Meikle, S. … and Brody, D. J., & Pelvic Floor Disorders Network (2008). Prevalence of symptomatic pelvic floor disorders in US women. JAMA, 300(11), 1311–1316. https://doi.org/10.1001/jama.300.11.1311
• Parvaresh, K. C., Chang, C., Patel, A., Lieber, R. L., Ball, S. T., and Ward, S. R. (2019). Architecture of the Short External Rotator Muscles of the Hip. BMC musculoskeletal disorders, 20(1), 611. https://doi.org/10.1186/s12891-019-2995-0
• Soljanik, I., Janssen, U., May, F., Fritsch, H., Stief, C. G. … and Lienemann, A. (2012). Functional interactions between the fossa ischioanalis, levator ani and gluteus maximus muscles of the female pelvic floor: a prospective study in nulliparous women. Archives of gynecology and obstetrics, 286(4), 931–938. https://doi.org/10.1007/s00404-012-2377-4
• Stein, T. A., and DeLancey, J. O. (2008). Structure of the perineal membrane in females: gross and microscopic anatomy. Obstetrics and gynecology, 111(3), 686–693. https://doi.org/10.1097/AOG.0b013e318163a9a5
• Tirrell, T. F., Cook, M. S., Carr, J. A., Lin, E., Ward, S. R., and Lieber, R. L. (2012). Human skeletal muscle biochemical diversity. The Journal of experimental biology, 215(Pt 15), 2551–2559. https://doi.org/10.1242/jeb.069385
• Toprak Çelenay, Ş., Lalecan, N., Yılmaz, H., Barut, Ö., & Özer Kaya, D. (2023). Kadın Sporcularda Pelvik Taban Sağlığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Yaklaşımları: Geleneksel Derleme. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences/Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(3)
• Tuttle, L. J., Nguyen, O. T., Cook, M. S., Alperin, M., Shah, S. B. … and Lieber, R. L. (2014). Architectural design of the pelvic floor is consistent with muscle functional subspecialization. International urogynecology journal, 25, 205-212
• Ward, S. R., Eng, C. M., Smallwood, L. H., and Lieber, R. L. (2009). Are current measurements of lower extremity muscle architecture accurate?. Clinical orthopaedics and related research, 467(4), 1074–1082. https://doi.org/10.1007/s11999-008-0594-8
• Wu, Y., Dabhoiwala, N. F., Hagoort, J., Tan, L. W., Zhang, S. X., and Lamers, W. H. (2017). Architectural differences in the anterior and middle compartments of the pelvic floor of young‐adult and postmenopausal females. Journal of anatomy, 230(5), 651-663