Mediator Role of Psychological Resilience in Transmission of Psychological Trauma, Anxiety, and Obsessive-Compulsive Disorder

Year 2025, Volume: 7 Issue: 3, 261 - 268, 27.09.2025

Bekir Erbekir , Cemaliye Direktor

https://doi.org/10.35365/ctjpp.25.3.05

Abstract

The violent conflicts that began in Nicosia on December 21, 1963, continued for 11 years. Following the war, Turkish Cypriots were forced to migrate to the north, while Greek Cypriots had to move to the south. It is evident that the process experienced by the Turkish Cypriots was traumatic. Therefore, the aim of this study is to examine the mediating role of psychological resilience in the relationship between transgenerational psychological trauma, anxiety, and OCD among second- and third-generation Turkish Cypriots, taking into account that 50 years have passed since the survivors’ painful experiences and that the survivors are now the parents of today’s young adults. This study employed a relational survey model and Hayes’ Model 4 for the mediation analysis and was conducted with a total of 305 participants, comprising 195 women and 110 men. Data were collected using the Transgenerational Psychological Trauma Scale, Beck Anxiety Inventory, DSM-5 Repetitive Thoughts and Behaviors Scale, and Brief Resilience Scale, in addition to demographic information obtained through a Demographic Information Form prepared by the researchers. The collected data were analyzed using SPSS version 27 through Multiple Regression Analyses. The results indicated that psychological resilience and transgenerational trauma significantly predicted anxiety and OCD levels. Moreover, the findings showed that psychological resilience was negatively associated with anxiety, whereas transgenerational psychological trauma was positively associated with both anxiety and OCD. Multiple regression analyses and Sobel tests conducted in the study confirmed that psychological resilience partially mediated the relationship between family functionality and anxiety.

Keywords

Resilience , OCD , Transferred Trauma , Anxiety , Migration

Project Number

BAYEK015.05

Aktarılan Psikolojik Travma, Kaygı, Obsesif-Kompulsif Bozuklukta Psikolojik Dayanıklılığın Aracı Rolü

Abstract

21 Aralık 1963’te Lefkoşa’da başlayan şiddetli çatışmalar 11 yıl boyunca sürmüştür. Savaşın ardından Türkler kuzeye Rumlar ise güneye göç etmek zorunda kalmıştır. Kıbrıs Türklerinin yaşadıkları sürecin travmatik olduğu açıktır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, Kıbrıs Savaşı'ndan sağ kurtulanların acı dolu hikayelerinin üzerinden 50 yıl geçtiğini göz önünde bulundurarak, hayatta kalanların, günümüzdeki genç yetişkinlerin ebeveynleri olduğu gerçeğine dayanarak savaşla ilgili olarak ikinci ve üçüncü kuşak Kıbrıslı Türkler’de aktarılan psikolojik travma, kaygı ve OKB ilişkisinde psikolojik sağlamlığın aracı rolünün incelenmesidir. İlişkisel tarama modeli ve Hayes model 4 araştırma modelinin kullanıldığı bu araştırma 195 kadın ve 110 erkek olarak 305 kişi ile yapılmıştır. Araştırmanın verileri, Aktarılan Psikolojik Travma Ölçeği, Beck Anksiyete Ölçeği, Dsm-5 Yineleyici Düşünce ve Davranışlar Ölçeği ve Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ile elde edilmesine ek olarak katılımcıların demografik bilgilerine araştırmacılar tarafından oluşturulan Demografik Bilgi Formu aracılığı ile ulaşılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 27. programı aracılığıyla Çoklu Regresyon Analizi Testleri ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgularda, psikolojik sağlamlık ve aktarılan travmanın kaygı ve OKB düzeylerini yordadığını sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda bulgular, psikolojik sağlamlığın, kaygı ile negatif yönde, aktarılan psikolojik travmanın ise kaygı ve OKB ile pozitif yönde bir ilişkili olduğunu göstermektedir. Çalışmada gerçekleştirilen Çoklu regresyon analizleri ve Sobel testi, aile işlevselliği ile kaygı arasında psikolojik dayanıklılığın kısmi aracı rol oynadığını doğrulamıştır.

Keywords

Psikolojik Dayanıklılık , OKB , Aktarılan Travma , Kaygı , Göç.

Ethical Statement

Araştırma, araştırmacının psikoloji yüksek lisans tezi bağlamında yapılmış olup Lefke Avrupa Üniversitesi Etik Kurul Onayı (BAYEK015.05) ile yürütülmüştür. Katılımcılara bilgilendirilmiş onam formu verilip katılıma gönüllü olup olmadıkları da sorulmuştur.

Project Number

BAYEK015.05

References

• Acun, F. (2019). Modern Turkey’s Foreign Policy. In A. Şimşek (Ed.), History of Modern Turkey (1. baskı, ss. 212–256). Ankara: Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786052418208
• Aşçıbaşı, K., Öztekin, S. ve Aydemir, Ö. (2017). DSM-5 Yineleyici Düşünceler ve Davranışlar Ölçeği Türkçe formunun geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18, 1–10. https://doi.org/10.5455/apd.237989
• Baron, N., Jensen, S. B. ve De Jong, J. T. V. M. (2003). Refugees and internally displaced people. In B. L. Green (Ed.), Trauma interventions in war and peace: Prevention, practice and policy (ss. 243–270). New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers. https://doi.org/10.1007/b100536
• Biernacki, P. ve Waldorf, D. (1981). Snowball sampling: Problems and techniques of chain referral sampling. Sociological Methods & Research, 10(2), 141–163. https://doi.org/10.1177/004912418101000205
• Bonanno, G. A. (2004). Loss, trauma, and human resilience: Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events? American Psychologist, 59(1), 20–28. https://doi.org/10.1037/0003-066X.59.1.20
• Bozkurt, E. (2011). İnsan hakları temel metinler. Ankara, Türkiye: Asil Yayıncılık. ISBN: 9789758784691.
• Cromer, K. R., Schmidt, N. B. ve Murphy, D. L. (2007). Do traumatic events influence the clinical expression of compulsive hoarding? Behaviour Research and Therapy, 45(11), 2581–2592. https://doi.org/10.1016/j.brat.2007.06.005
• Çiydem, E., Bilgin, H. ve Öztürk, E. (2023). Investigation of the effect of childhood traumas on mental health and family functionality in context of intergeneration line. Child and Adolescent Social Work Journal, 40(5), 1–18. https://doi.org/10.1007/s10560-023-00999-9
• Dalgaard, N. T. ve Montgomery, E. (2017). The transgenerational transmission of refugee trauma: Family functioning and children's psychosocial adjustment. International Journal of Migration, Health and Social Care, 13(1), 13–24. https://doi.org/10.1108/IJMHSC-06-2016-0024
• Danieli, Y. (1998). International handbook of multigenerational legacies of trauma. New York & London: Plenum Press. https://doi.org/10.1007/978-1-4757-5567-1
• Dekel, R. ve Goldblatt, H. (2008). Is there intergenerational transmission of trauma? The case of combat veteran’s children. American Journal of Orthopsychiatry, 78(3), 281–289. https://doi.org/10.1037/a0013955
• Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93–102 Erişim adresi: https://www.academia.edu/102494682/Kısa_Psikolojik_Sağlamlık_Ölçeği_nin_Türkçe_uyarlaması_Geçerlik_ve_güvenirlik_çalışması Erişim tarihi: 22.04.2022.
• Dovidio, J. F. ve Esses, V. M. (2001). Immigrants and immigration: Advancing the psychological perspective. Journal of Social Issues, 57(3), 378–387. https://doi.org/10.1111/0022-4537.00219
• Ekşi, A. (2002). Psychopathology in refugees and immigrants. Turkish Journal of Psychiatry, 13(3), 215–221. Erişim adresi: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12794656/ Erişim tarihi: 22.04.2022.
• Erbekir, B. ve Direktör, C. (2024). İkinci ve Üçüncü Kuşak Kıbrıslı Türklerde Aktarılan Psikolojik Travma, Psikolojik Sağlamlık, Kaygı ve Obsesif Kompulsif Bozukluğun İncelenmesi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 8(15), 51–66. https://doi.org/10.31461/ybpd.1425314
• Fazel, M., Wheeler, J. ve Danesh, J. (2005). Prevalence of serious mental disorder in 7000 refugees resettled in Western countries: A systematic review. The Lancet, 365, 1309–1314. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(05)61027-6
• Fossion, P., Leys, C., Vandeleur, C. ve Linkowski, P. (2015). Transgenerational transmission of trauma in families of Holocaust survivors: The consequences of extreme family functioning on resilience, sense of coherence, anxiety and depression. Journal of Affective Disorders, 171, 48–53. https://doi.org/10.1016/j.jad.2014.08.054
• Foster, P. R. (2001). When immigration is trauma: Guidelines for the individual and family clinician. American Journal of Orthopsychiatry, 71(2), 153–170. https://doi.org/10.1037/0002-9432.71.2.153
• Gürbüz, S. (2019). Aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri (1. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. ISBN: 9789750299117 .
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları. ISBN: 9786055426583.
• Karaoğulları, D. ve Eş, A. Ç. (2021). Erişkin bireylerde travma sonrası stres bozukluğu ve akültürasyon ilişkisinin incelenmesi: Lefkoşa örneklemi. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 3(1), 3–12. https://doi.org/10.35365/ctjpp.21.1.03
• KKTC Millî Eğitim Bakanlığı. (2014). Kıbrıs Türk tarihi ortaokullar için tarih kitabı (6. baskı). http://talimterbiye.mebnet.net/Kitaplar/2015YeniKitaplar/Orta-Lise/Tarih8Tumu-k.pdf. Erişim tarihi: 23.03.2023.
• Loizos, P. (2007). “Generations” in forced migration: Towards greater clarity. Journal of Refugee Studies, 20(2), 193–209. https://doi.org/10.1093/jrs/fem012
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227–238. https://doi.org/10.1037/0003-066X.56.3.227
• Okray, Z. (2022). War–immigration – flowers in the pots: A psychoanalytic essay. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 4(3), 288–293. https://doi.org/10.35365/ctjpp.22.3.09
• Öztürk, E. (2004). Psikoterapide travmatik kendilik ve kendileşme. In VIII. Bahar Sempozyumu Özet Kitabı (ss. 55–57). Antalya Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/349104961_Psikoterapide_Travmatik_Kendilik_ve_Kendilesme_Trauma_Self. Erişim tarihi: 05.03.2022.
• Öztürk, E. (2018). Psikotarih psikolojik travma ve dissosiyasyon. In O. Celbiş (Ed.), Turaz Akademi (1. baskı, ss. 92–106). Ankara, Türkiye: Akademisyen Kitabevi. ISBN: 9786052581872.
• Öztürk, E. (2020). Psikotarih, travma ve dissosiyasyon: Çocukluk çağı travmaları, savaşlar ve dissosiyasyonun anamnezi. In E. Öztürk (Ed.), Psikotarih (1. baskı, ss. 1–21). Ankara, Türkiye: Türkiye Klinikleri. ISBN: 9786057010315.
• Piryaei, S. ve Khademi, M. (2014). The moderating role of metacognition in relationship of perceived job stress and negative affect. European Psychiatry, 29(1), 1. https://doi.org/10.1016/S0924-9338(14)77939-9
• Poole, J. C., Dobson, K. S. ve Pusch, D. (2017). Anxiety among adults with a history of childhood adversity: Psychological resilience moderates the indirect effect of emotion dysregulation. Journal of Affective Disorders, 217, 144–152. https://doi.org/10.1016/j.jad.2017.03.056
• Rachman, S. (2002). A cognitive theory of compulsive checking. Behaviour Research and Therapy, 40(6), 625–639. https://doi.org/10.1016/s0005-7967(01)00028-6
• Ramos-Cejudo, J. ve Salguero, J. M. (2017). Negative metacognitive beliefs moderate the influence of perceived stress and anxiety in long-term anxiety. Psychiatry Research, 250, 25–29. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2017.01.056
• Rutter, M. (1987). Psychosocial resilience and protective mechanisms. American Journal of Orthopsychiatry, 57(3), 316–331. https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1987.tb03541.x
• Scharf, M. (2007). Long-term effects of trauma: Psychological functioning of the second and third generation of Holocaust survivors. Development and Psychopathology, 19(2), 603–622. https://doi.org/10.1017/S0954579407070290
• Uluocak, G. (2009). School Adjustment Of Migrant And Non-Migrant Children. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 35–44 Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/deubefd/issue/25413/268221 Erişim tarihi: 31.03.2022 .
• Ulusoy, M., Şahin, N. H. ve Erkmen, H. (1996). Turkish version of the Beck Anxiety Inventory: Psychometric properties. Journal of Cognitive Psychotherapy, 12, 163–172 Erişim adresi: https://psycnet.apa.org/record/1996-05651-003 Erişim tarihi: 22.09.2022.
• Uslu, B. (2021). Aktarılan psikolojik travmaya dair ölçek geliştirme çalışması (Yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, Türkiye. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi Erişim tarihi: 12.03.2022.
• Volkan, V. D. (2008). Kıbrıs: Savaş ve uyum: Çatışan iki etnik grubun psikanalitik tarihi. İstanbul: Everest Yayınları. ISBN: 9789752894990.
• Yehuda, R., Schmeidler, J., Wainberg, M., Binder-Brynes, K. ve Duvdevani, T. (1998). Vulnerability to posttraumatic stress disorder in adult offspring of Holocaust survivors. American Journal of Psychiatry, 155(9), 1163–1171. https://doi.org/10.1176/ajp.155.9.1163