Bilim Tarihine Oksidentalist Bir Gözle Bakan Düşünür, Fuat Sezgin

Yıl 2023, Sayı: 3, 25 - 33, 27.07.2023

Ayhan Uyanık

Öz

Fuat Sezgin, İslâm medeniyet tarihine yaptığı çalışmalarla, önemli katkılarda bulunmuş, çok önemli bir fikir adamıdır. Yirminci yüzyıla kadar “yitik bir hazine” olan İslâm medeniyetini ve Müslümanların bilime katkılarını, titiz bir çalışmayla ortaya çıkaran bir kâşiftir. Ömrünü tarihin tozlu arşivlerinde “bize” ait değerleri bulmaya adamış bir münevverdir. Batı dünyasının kültürel kodlarında, Müslümanların bilime hiçbir katkısının olmadığı zannı, , her zaman yer etmiştir. Uzun yıllar boyunca, İslâm medeniyetinin bilime katkısı ya görmezden gelinmiş ya da bu katkının üstü, bilinçli bir şekilde örtülmüştür. Rönesans ile birlikte oryantalistlerin yaptığı çalışmalar neticesinde Müslümanlar arasında da İslam medeniyetinin bilime hiçbir katkısının olmadığı inancı iyice yer etmiştir. Bundan dolayı İslam âleminde asırlarca Batı’ya karşı bir aşağılık kompleksi oluşmuştur. Hâlbuki Avrupa medeniyeti, İslâm medeniyetinin çocuğu derecesindedir. Batı’ya Doğulu bir gözle bakan Fuat Sezgin bu hakikati, altmış yıllık ilmî çalışmasının sonunda, ortaya koymuştur. Sezgin, Müslümanların bilim dünyasına katkılarını, getirdikleri yenilikleri hem Batı hem Doğu dünyasına delilleriyle ispat eden bir oksidentalistir. Fuat Sezgin, bilim tarihine yeni ve çok farklı bir perspektif kazandırarak Müslümanların özgüvenlerini, tekrar eski haline getirmeyi başarmış bir âlimdir.

Anahtar Kelimeler

Fuat Sezgin, Oksidentalizm, Oryantalizm, İslam Bilim Tarihi, Türk-İslam Medeniyeti, Batı Medeniyeti

Kaynakça

• Aybüke Ekici, “Tarihî Uyanışın Mimarı: Prof. Dr. Fuat Sezgin”, Genç Hukukçular Hukuk Okumaları, ed. Muharrem Balcı, İstanbul, 2013 Rob Iliffe, Bir Disiplinin Gelişim Hikâyesi: Bilim Tarihi, ed. Melek Doksay Gökdoğan, çev. Sedef Beşkardeşler&Tarık Tuna Gözütok vd., Lotus Yayınevi, İstanbul ,2016
• İbrahim Kalın, İslam ve Batı, İSAM Yayınları, İstanbul, 2016