Mehmed Süreyyâ’nın Kaleminden Bosna-Hersekli Şairler

Yıl 2017, Sayı: 3, 89 - 99, 31.12.2017

Ali Yörür

Öz

Balkanlar, Osmanlı Devleti’nde önemli edebî ve kültür merkezlerinden birisidir. Osmanlı Devleti, Balkanlara 14. asırda gerçekleştirdiği fetihlerle yerleşmiş, bölgenin önemli siyaset ve kültür merkezi olması için her türlü yatırımı yapmış ve Balkanları önemli bir merkez haline getirmiştir.

Şair tezkirelerinde Balkan coğrafyasından birçok şairin biyografisine yer verilmiştir. Üsküp, Vardar Yenicesi, Priştine, Kosova, Selanik, Prizren, Bosna gibi şehirler bir kültür ocağı haline gelmiş ve bu şehirlerde pek çok şair yetişmiştir.  

Balkanlarda Türk edebiyatı açısından değerlendirilmesi gereken Bosna-Hersek, Türk kültür ve edebiyatına ciddi katkı sağlamıştır. Osmanlı hâkimiyeti boyunca Bosna-Hersek’te birçok devlet adamı, bilgin ve şair yetişmiştir. 

Bu çalışmada, Bosna-Hersek’in Türk edebiyatındaki önemi belirtilecek ve Osmanlı biyografi geleneğinin son halkalarından olan Mehmed Süreyyâ’nın Sicill-i Osmânî isimli eserindeki Bosna-Hersekli şairler hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Balkanlar, Bosna-Hersek, Mehmed Süreyyâ, Osmanlı Şairleri

Kaynakça

• Akbayar, Nuri (1996) “Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî Ünlüleri, (Yayına Hazırlayan: Nuri Akbayar), (Eski Yazıdan Aktaran: Seyit Ali Karaman), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
• Aktan, Ali vd., (1995) “Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî Yahud Tezkire-i Meşâhir-i Osmâniyye”, İstanbul: Sebil Yay.
• Aydın, Mehmet Uğur (hzl.) (2004) “Kâimî Divanı”, Bursa: Uludağ Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• Beyzadeoğlu, Süreyya (2002) “Balkanlarda Osmanlı Dönemindeki Kültür Varlıklarımız”, Türk Kültürü, Sayı: 473.
• Çapan, Pervin (hzl.) (2005) “Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks”, Ankara: AKM Yay.
• Dîvân-ı Mâhir, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 759/1.
• Dîvân-ı Sâmi’î, Topkapı Sarayı Müzesi Bağdat Kitaplığı No. 160.
• Duman, Mehmet Akif (hzl.) (2005) “Fâzıl Divanı”, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013) “Hâfız Hüseyin Ayvansarayî, Vefeyât-ı Ayvansarayî”, İstanbul: Buhara Yay.
• Ekiz, Mehmet (2012) “İşgal Sonrası Bosna-Hersek’te Eski Eser ve Vakıf Eserleri: Vatan Gazetesi Örneği” Ankara: Turkish Studies – İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/1, Winter, 1005-1011.
• Genç, İlhan (hzl.) (2000) “Esrar Dede Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye”, Ankara: AKM Yay.
• Gürgendereli, Müberra (hzl.) (2002) “Hasan Ziyâ’î Hayatı-Eserleri-Sanatı ve Divanı (İnceleme-Metin)”, Ankara: KB Yay.
• İnalcık, Halil (2008) “Rumeli” İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, 232-233.
• İsen, Mustafa (1997) “Ötelerden Bir Ses” Ankara: Akçağ Yayınları.
• İsen, Mustafa (2007) “Balkanlarda Türk Edebiyatı”, Türk Dünyası Edebiyatı Tarihi, Ankara: AKMB Yay.
• Karacan, Turgut (hzl.) (1991) “Bosnalı Alaeddin Sabit: Divan”, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yay.
• Karpat, Kemal (1992) “Balkanlar” İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi, C. 5, 29.
• Kesik, Beyhan (hzl.) (2009) “Derviş Paşa-Murâd-nâme, Giresun: Kiraz Ofis Baskı Merkezi.
• Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (2001) Mehmet Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, Ankara: Bizim Büro Yay.
• Mehmed Süreyyâ (1308) “Sicill-i Osmânî Yahud Tezkire-i Meşâhîr-i Osmâniyye” c. I-II-III-IV, İstanbul: Matbaa-i Âmire.
• Mermer, Ahmet (hzl.) (1991) “Mezâkî: Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divânı’nın Tenkitli Metni, Ankara: AKM Yay.
• Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989) “Şeyhî Mehmed Efendi Vekâyiü’l-Fuzalâ. Şakayık-ı Numaniye ve Zeyilleri”, İstanbul: Çağrı Yay.
• Özcan, Abdülkadir (2003) “Mehmed Süreyya” Ankara: TDV İslam Ansiklopedisi, C. 28, 528
• Öngör, Sami (1961) “Coğrafya Sözlüğü” İstanbul: MEB Yay.
• Selçuk, Bahir (hzl.) (2009) “Nergisî Meşakku’l-Uşşâk (İnceleme-Metin)”, Erzurum: Salkımsöğüt Yay.